Գեղամ Սարյան (իրական անունը՝ Գեղամ Բաղդասարի Բաղդասարյան) (դեկտեմբերի 25, 1902(1902-12-25), Թավրիզ, Իրան[1] - նոյեմբերի 14, 1976(1976-11-14), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդահայ բանաստեղծ, թարգմանիչ։ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1967)։ ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր (1970, «Քրիզանթեմ» բանաստեղծությունների ժողովածուի համար)։ Ուկրաինական ԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1972): ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։ 1946 թվականին, 1962 թվականին և 1970 թվականին ընտրվել է ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։
Դեռ դպրոցական նստարանից Գեղամ Սարյանը հափշտակությամբ էր կարդում Պետրոս Դուրյանի, Վահան Տերյանի, Հովհաննես Թումանյանի, պարսից մեծ բանաստեղծներ Ֆիրդուսու, Օմար Խայամի, Սաադիի, Հաֆեզի ստեղծագործությունները։ Դասական քնարերգության ավանդներով սնված պատանի Սարյանը գրել է տխրահույզ, ներհուն երգեր («Օ՛, ես դեռ մանկուց...», «Ծխախոտս», «Երկնքի պես հոգի ունեմ պարզ ու մուրջ...» և այլն)։ Տպագրվել է 1919 թ.-ից։ 1925 թվականին լույս է տեսել Սարյանի առաջին գիրքը՝ «Շիրակի հարսանիքը», 1930 թվականին՝ բանաստեղծությունների անդրանիկ ժողովածուն՝ «Երկիր խորհրդային»։ Այնուհետև հրատարակվել են Սարյանի քնարական երգերի, բալլադների, պոեմների ժողովածուները՝ «Երկաթե ոտնաձայներ» (1933 թ.), «Միջօրե» (1935 թ.), «Գյուլնարա» (1935 թ.), «Բանաստեղծություններ» (1940 թ.), «Բալլադներ» (1944 թ.), «Հատընտիր» (1951 թ.), «Քրիզանթեմ» (1968 թ., ՀԽՍՀ պետական մրցանակ)։ Լույս են տեսել նաև «Պատմվածքներ» (1928 թ.) ժողովածուն, «Օտար մարդը» (1929 թ.) վիպակը, «Երեք երգ» (1936 թ.), «Գրիգոր Դերեն» (1967 թ.) դրամատիկական պոեմները, «Հրաշալի սերունդ» (1950 թ.) չափածո վեպը և թատերգություններ։ Իսկ ահա «Սերմնացանները» բանաստեղծությունը ողողված է պայծառ ու լուսավոր տրամադրությամբ։
Սարյանը միշտ հավատարիմ է մնացել քնարերգուի իր խառնվածքին ու ոճին. ջերմ, անմիջական, մտերմիկ, երբեմն պայծառ տխրությամբ համակված նրա երգերը հայրենիքը, սերը, ստեղծարար աշխատանքը, մարդը գովերգող ձոներ են։ Հույզի և խոհի, քնարական նուրբ խոսքի և քաղաքացիական բուռն պաթոսի ներդաշնակությամբ, թեմատիկ բազմազանությամբ, կենսական հագեցվածությամբ, գեղարվեստական հյուսվածքի ինքնատիպությամբ են հատկանշվում Սարյանի բալլադները, պոեմները, չափածո դրամաներն ու ավանդազրույցները, որոնցում պատկերվել են քաղաքացիական կռիվները և Հայրենական մեծ պատերազմի հերոսականությունը («Բալլադ սիրո և հերոսության մասին», «Լուսանկարը»), հայ ժողովրդի պատմական ճակատագրին ու հայության ազգային–հայրենասիրական ոգորումները («Դեպի կառափնարան», «Փառքի տաճարը»)։ Դասական արժեքներ են Արևելքի ժողովուրդների ազգային և հոգևոր զարթոնքի թեմաներով Սարյանի ստեղծած բալլադները («Գյուլխանդա, «Գյուլնարա, «Իրանի»)։ Նրա շատ բանաստեղծություններ երգի են վերածվել։ Նա մի տասնյակի չափ ուրախ ու գողտրիկ ոտանավորներ է գրել նաև մանուկների համար։ Նշանակալից է Գեղամ Սարյանի ավանդը ուկրաինական մեծ կոբզարի` Տարաս Շևչենկոյի ստեղծագործությունները հայերեն հնչեցնելու գործում։ Հայերեն է թարգմանել Ա. Պուշկինի, Մ. Լերմոնտովի, Հ. Հայնեի, Ի. Ճավճավաձեի, Ի. Գրիշաշվիլու ստեղծագործություններից, ինչպես նաև Մ. Տվենի «Հեկլբերի Ֆիննի արկածները»։ Սարյանի երկերը առանձին գրքով հրատարակվել են շատ ժողովուրդների լեզուներով։ Սարյանի հուզական, ջերմ ու մտերմիկ բազմաթիվ բանաստեղծություններ վերածվել են երգի ու մնայուն տեղ գրավել հայ երգացանկում։
Լայնորեն ծավալենք բոլշևիկյան քննադատությունն ու ինքնաքննադատությունը (ընկ.ընկ Գեղամ Սարյանի և Հրաչյա Քոչարի հոդվածների առթիվ)։ «Գրական թերթ», 1948, № 5:
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 237)։
.svg){kind=small}
Իրան և 
ԽՍՀՄ
