Բապտիստական եկեղեցի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
ԱՄՆ-ի առաջին բապտիստական եկեղեցին Ռոդ Այլենդի Փրովիդենսում, որը կառուցվել է 1776 թվականին
Մասն է քրիստոնեական դավանանքի
Բողոքականություն
Քրիստոնեական խաչի լատինական տարբերակ, որն օգտագործվում է գրեթե բոլոր բողոքական դավանանքների կողմից

Բապտիստական եկեղեցի (հին հունարեն՝ βάπτισμα: մկրտություն, հին հունարեն՝ βαπτίζω «ընկղմում եմ ջրում»[1]) Բողոքականության ուղղություններից մեկը[2]։

Դավանանքն առաջացել է անգլիական պուրիտանների շրջանում[1]։ Բապտիստական դավանաբանության հիմքում, որից ծագում է ուղղության անվանումը, ընկած է մեղսավոր կյանքից հրաժարվելու և հասուն տարիքում ինքնակամ և գիտակցված մկրտության սկզբունքները։ Մանուկների մկրտությունը մերժվում է, քանի որ նրանք մկրտության պահին չեն գիտակցում մկրտության հոգևոր իմաստը և սեփական կամքով չեն մկրտվում։ Ինչպես մյուս բողոքականները, բապտիստները նույնպես համարում են, որ Աստվածաշունչը բաղկացած է Հին և Նոր Կտակարանների 66 գրքերից։ Եկեղեցական կյանքի կառուցվածքի հարցում հակվումում են համընդհանուր քահանայության և եկեղեցական համայնքների անկախության սկզբունքներին։ Համայնքի քահանան բացարձակ իշխանություն չունի, առավել կարևոր հարցերը որոշվում են եկեղեցական խորհրդում և հավատացյալների ընդհանուր հավաքի եղբայրական խորհրդում։ Շաբաթական գլխավոր ժամերգությունը բապտիստները անց են կացնում կիրակի, շաբաթ օրերին կարող են կազմակերպվել հավելյալ հավաքներ, որոնք նվիրված կլինեն աղոթքներին, Աստվածաշնչի ուսուցմանը և քննարկմանը և կրոնական այլ գործերի։

Ժամերգությունները կազմված են երգերից՝ որոնք ուղեկցվում են գործիքային երաժշտությամբ, քարոզներից, հանկարծաստեղծ աղոթքներից և հոգևոր պոեմների և բանաստեղծությունների ընթերցանություններից[3]։

Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Բապտիստ» բառը, որը նշանակում է բապտիզմի հետևորդ, ծագում է հունարեն «βάπτισμα» բառից, որը նշանակում է մկրտություն, ինչն էլ իր հերթին ծագում է βαπτίζω բառից, որը նշանակում է «ընկղմում եմ ջրում»[1]։ Բապտիզմի ոչ պաշտոնական ինքնանվանումներն են՝ «աստծո երեխաներ», «վերածնվածներ», «աստծո վերածնված երեխաներ»։

Բապտիստները կատարում են մկրտությունը գիտակից տարիքում` մկրտվողին ամբողջովին ընկղմելով ջրի մեջ։ Քրիստոնյա բապտիստների գաղափարի ծագումը կապված է մկրտության մասին ավետարանչական ուսուցման հետ։

  • «Ուրեմն գնացէք բոլոր ազգերը աշակերտեցէք, նորանց մկրտելով Հոր եւ Որդու եւ Սուրբ Հոգու անունովը» (Մթ. 28:19).
  • «Ով որ հավատաց եւ մկրտուեցավ նա կ՚փրկուի» (Մկ. 16:16).

Բապտիզմի հիմնական սկզբունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լոնդոնում 1905 թվականին քրիստոնյա բապտիստների Առաջին համաշխարհային համագումարի ժամանակ որպես դավանաբանության հիմք հաստատվել է Առաքելական հանգանակը և ձևակերպվել են հետևյալ սկզբունքները

  1. Աստվածաշունչը հավատքի գործերում և գործնական կյանքում միակ անսխալական հեղինակությունն է։
  2. Եկեղեցին պետք է կազմված լինի միայն վերածնվածներից։
  3. Մկրտությունը և հաղորդությունը տրվում են միայն վերածնվածներին։
  4. Հոգևոր և գործնական հարցերում տեղական համայնքների անկախությունը։
  5. Տեղական համայնքի անդամների համահավասարությունը՝ համընդհանուր քահանայություն։
  6. Մտքի ազատություն բոլոր հավատացյալների և անհավատների համար։
  7. Եկեղեցու տարանջատումը պետությունից։

Սերգեյ Սանիկովը համարում է, որ քրիստոնյա բապտիստների առաջին Համաշխարհային համագումարի պաշտոնական փաստաթղտերում առկա տեղեկությունները այս սկզբունքների մշակումների և քննարկումների մասին, վկայում է այն մասին, որ նշված դավանաբանության դրույթները համագումարի ընթացքում կարող էին միայն հրապարակվել, ոչ թե մշակվել[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Митрохин, 2010
  2. ↑ Григорьева, 1998, էջ 59
  3. ↑ Винс Я. Я. «НАШИ БАПТИСТСКИЕ ПРИНЦИПЫ». РУССКИЙ БАПТИСТЪ. www.rusbaptist.stunda.org. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  4. ↑ Санников С. В. «История и анализ баптистских принципов». Sannikov.info. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 12-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Баптизм // «Банкетная кампания» 1904 — Большой Иргиз. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 20. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 3). — ISBN 5-85270-331-1.
  • «Баптисты». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Браницкий А. Г., Корнилов, Александр Алексеевич (историк) Религии региона. — Н. Новгород: ННГУ имени Н. И. Лобачевского, 2013. — 305 с. Արխիվացված է Հուլիս 28, 2014 Wayback Machine-ի միջոցով:
  • Вардин А. В. Насколько самобытным было баптистское движение в Российской империи? // Сборник статей "Материалы международной научно-практической конференции «105 лет легализации русского баптизма. 5-7 апреля 2011 года». —М., 2011. — С. 9—15. — ISBN 5-902917-03-4. (на английском языке — Wardin A. W. How Indigenous Was the Baptist Movement in the Russian Empire? // Theological Reflections/Богословские размышления. — 2009. — № 10. — P. 167—174.)
  • Григорьева Л. И. Баптизм // Енисейский энциклопедический словарь / Гл. ред. Н. И. Дроздов. — Красноярск: КОО Ассоциация «Русская энциклопедия», 1998. — С. 59. — 736 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-88329-005-1
  • Дударёнок С. М. Баптизм на российском Дальнем Востоке (1917–1955 гг.) // Свобода совести в России: исторический и современный аспекты: сборник статей. — М.: РОИР, 2007. — В. 5. — С. 84–111.
  • Дударёнок С. М., Сердюк М. Б. История протестантских церквей Приморского края (XIX-XX вв.): монография / Дальневосточный федеральный ун-т, Приморское отд-ние Российского о-ва исследователей религии. — Владивосток: Изд-во Дальневост. ун-та, 2014. — 593 с. — ISBN 978-5-906739-04-9
  • Баптизм: иллюзии и реальность. — М.: Политиздат, 1977. — 175 с.
  • Митрохин Л. Н. Баптизм: история и современность (философско-социологические очерки). — СПб.: РХГИ, 1997. — 480 с. — 2500 экз. — ISBN 5-88812-037-5
  • Митрохин Л. Н. Баптизм // Новая философская энциклопедия / Ин-т философии РАН; Нац. обществ.-науч. фонд; Предс. научно-ред. совета В. С. Стёпин, заместители предс.: А. А. Гусейнов, Г. Ю. Семигин, уч. секр. А. П. Огурцов. — 2-е изд., испр. и допол. — М.: Мысль, 2010. — ISBN 978-5-244-01115-9
  • Мурыгина Е. А. Баптистские общины в поликонфессиональной структуре Дальнего Востока России во второй половине XIX — 30-е гг. XX вв. / автореферат дис. ... кандидата исторических наук : 07.00.02. — Хабаровск: Дальневост. гос. гуманитар. ун-т, 2008. — 27 с.
  • Никольская Т. К. Русский протестантизм и государственная власть в 1905-1991 гг. / автореферат дис. ... кандидата исторических наук : 07.00.02. — СПб.: ЕУСПб, 2003. — 27 с.
  • Никольская Т. К. Русский протестантизм и государственная власть в 1905— 1991 годах. — СПб.: Издательство Европейского университета в Санкт-Петербурге, 2009. — 356 с. — (Территории истории; Вып. 2). — ISBN 978-5-94380-081-8
  • Потапова Н. В. Историография и проблемы изучения истории евангельского христианства и баптизма на Дальнем Востоке в годы советской власти // Материалы международной научно-практической конференции "105 лет легализации русского баптизма", 5-7 апреля 2011 года / Ред-сост. Н. А. Белякова, А. В. Синичкин. — М., 2011. — С. 145—153.
  • Потапова Н. В. Евангельское христианство и баптизм в России в 1917-1922 гг.: (на материалах Дальнего Востока): монография: в 2 т.. — Южно-Сахалинск: Изд-во СахГУ, 2014. — Т. 1. — 400 с. — ISBN 978-5-88811-471-1
  • Потапова Н. В. Евангельское христианство и баптизм в России в 1917-1922 гг.: (на материалах Дальнего Востока): монография  : в 2 т.. — Южно-Сахалинск: Изд-во СахГУ, 2014. — Т. 2. — 270 с. — ISBN 978-5-88811-472-8
  • Потапова Н. В. Евангельское христианство и баптизм в России в 1917-1922 гг. : на материалах Дальнего Востока / автореферат дис. ... доктора исторических наук : 07.00.02. — Южно-Сахалинск: СахГУгод=2015. — 51 с.(չաշխատող հղում)
  • Баптисты / Чанышев А. Н., Клибанов А. И. // Бари — Браслет. — М. : Советская энциклопедия, 1970. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 3).

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բապտիստական եկեղեցի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բապտիստական_եկեղեցի&oldid=9348700» էջից