Արմինիզմ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Յակոբուս Արմինիուս

Արմինիզմ կամ արմինականություն (անգլ.՝ Arminianism)[1], բողոքականության դավանական ուղղություն, որը հաստատում է ազատ կամքի վճռական դերը փրկության գործում։ Անվանումը կապված է հոլանդացի աստվածաբան Յակոբուս Արմինիուսի (լատին․՝ Jacobus Arminius) անվան հետ, ով դեմ էր կալվինիստական նախասահմանման գաղափարին։ Որպես հատուկ կուսակցություն (Ռեմոնստրատներ), արմինիաները ձևավորվել են 1610 թվականին՝ Արմինիուսի մահից հետո[2]։ Բայց 1618 թվականին[3] Դորդրեխտի սինոդում կալվինիստ պաստոր Ռոբերտ Չառլզ Սպրաուլը նրանց դատապարտել է կիսապելագիականության (Pelagius անունից)[4] և սիներգիայի համար։ Այնուամենայնիվ, արմինիզմը զգալի ազդեցություն է ունեցել ընդհանուր բապտիստական աստվածաբանության ձևավորման վրա[5]։

Արմինիզմի ներկայացուցիչների թվում էին՝ Սիմոն Եպիսկոպոսը (1583-1644), Յան Իտենբոգարթը (1557-1644), Յան Օլդենբառնևելտը և Ուգո Գրոտիուսը[6]։

Արմինիուսը և նրա հետևորդները մերժել են նաև եկեղեցու վերահսկողական ծառայությունը, որը բնորոշ էր կալվինիզմին, և պնդում էին, որ անհրաժեշտ է կրոնական հանդուրժողականություն։

Արմինիզմի գաղափարները աջակիցներ են գտել Նիդեռլանդներից դուրս. 18-րդ դարում արմինիական ըմբռնման նախասահմանումը դրսևորվել է մեթոդիզմի մեջ, այն նաև նշանակալի ազդեցություն է ունեցել ռիվայվելիզմի և հետագա մի շարք աստվածաբանական շարժումների վրա, որոնք առավելապես տարածվել են անգլո-սաքսոնական քրիստոնեության մեջ։ Ներկայումս արմինիզմը պահպանվել է հիմնականում Նիդեռլանդներում, բայց մեծապես ազդվել է ազատական ռացիոնալիզմից։

Հիմնական դրույթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Պայմանական կանխորոշում. Աստվածային նախախնամությունը հաշվի է առնում մարդկանց համաձայնությունը (այսինքն ՝ հավատը ընտրության խնդիր է)։
  2. Համընդհանուր քավություն. Հիսուս Քրիստոսը պոտենցիալ կերպով քավեց բոլոր մարդկանց մեղքերը։
  3. Փրկարար հավատ. փրկությունը, հիմնականում, Սուրբ Հոգու շնորհն է։
  4. Երանելիություն, որին կարելի է դիմակայել. մարդն ի վիճակի է դիմակայել երանելիության ազդեցությանը։
  5. Պահպանվածության անվստահություն. մարդն ի վիճակի է կորցնել երանելիությունը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Arminism». TheFreeDictionary.com. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 13-ին.
  2. «Arminianism | Christian theology». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 13-ին.
  3. Арминиане (Ремонстранты)
  4. Иванов М. Библейское учение о потере спасения
  5. Кальвинизм, арминианство и богословие спасения
  6. Полемика между кальвинистами и арминианами в Нидерландах

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]