Արշավիր Շահխաթունի

Արշավիր Շահխաթունի
Ծնվել է	փետրվարի 19, 1885
Ծննդավայր	Ալեքսանդրապոլ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	ապրիլի 4, 1957 (72 տարեկան)
Մահվան վայր	Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և Ֆրանսիա
Ազգություն	հայ
Այլ անուն(ներ)	Արշո Շահխաթունի, Արկադի Իվանի Շահխաթունյան
Մասնագիտություն	դերասան, կինոդերասան, սպա, Երևանի զինվորական պարետ
Ծնողներ	հայր՝ Վաղարշակ Շահխաթունյան

Արշավիր Վաղարշակի Շահխաթունի (փետրվարի 19, 1885(1885-02-19)^[1], Ալեքսանդրապոլ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն^[1] - ապրիլի 4, 1957(1957-04-04)^[1], Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ), հայ դերասան, կինոռեժիսոր և դիմահարդար՝ համր կինոյի ժամանակաշրջանում^[2]։

Թատերական գործիչ, դերասան Վաղարշակ Շահխաթունյանի որդին։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1885 թվականի փետրվարի 19-ին, Երևանի նահանգի Ալեքսանդրապոլ քաղաքում։

Սովորել է Թիֆլիսի զինվորական ուսումնարանում, ապա զինվորական ծառայության անցել Բաքվում։

Որպես դերասան առաջին անգամ բեմ է բարձրացել 1905 թվականին, Բաքվում։ Այնուհետև Բաքվից տեղափոխվել է Ալեքսանդրապոլ։ Դերասանական ձիրքով աչքի է ընկել 1908-1909 թթ. թատերաշրջանում՝ Թիֆլիսի հայոց դրամատիկական ընկերության, ապա նաև Բաքվի մշակութային միության թատերախմբերում։ 1910 թվականից ելույթներ է ունեցել Թիֆլիսի տարբեր թատերախմբերում։

1913 թ. ընդունվել է Մոսկվայի Գեղարվեստական թատրոնի ստուդիա։

1913-1914 թթ. Ա. Խանժոնկովի կինոկազմակերպության հրավերով նկարահանվել է «Բելա» (ըստ Միխայիլ Լերմոնտովի «Մեր ժամանակների հերոսը» ստեղծագործության, «Կովկասի նվաճումը», «Խանդ», «Փոթորիկ», «Իսմայիլ բեյ» և այլ կինոնկարներում։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին կովկասյան ճակատում մասնակցել է ռազմական գործողություններին, դարձել ցարական բանակի սպա։

1918 թվականին նշանակվել է Երևանի զինվորական պարետ և պաշտոնավարել մինչև 1920 թվականի վերջերը՝ Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատումը։

Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո մեկնել է արտասահման։ Որոշ ժամանակ ապրել է Ստամբուլում, մասնակցել «Հայ դրամատիկի» ներկայացումներին, ապա տեղափոխվել է Բուլղարիա, իսկ 1924 թվականին՝ Փարիզ։ Այստեղ նկարահանվել է «Միշել Ստրոգով», Աբել Հանսի «Նապոլեոն» և Դյուվիվեի «Մարդը Իսպանիո նավից» ֆիլմերում։ Հայկական թատերախմբերի ներկայացումներում հանդես է եկել որպես Սեյրան (Ալեքսանդր Շիրվանզադե, «Նամուս»), Ռոմեո (Ուիլյամ Շեքսպիր, «Ռոմեո և Ջուլիետ»), Քին (Ալեքսանդր Դյումա, «Քին»), Աբեղա (Լևոն Շանթ, «Հին աստվածներ») և այլն։

1928 թվականին նախաձեռնել է «Անդրանիկ» ֆիլմի նկարահանումը, ուր հանդես է եկել Անդրանիկի և նրա հոր դերերի կատարմամբ։

1932 թվականից զբաղվել է կինոդիմահարդարմամբ, ճանաչվել որպես կինոդիմահարդարման նոր սկզբունքների կիրառող և հայկական համր կինոյի առաջատար դերասան։

Մահացել է 1957 թվականի ապրիլի 4-ին, Փարիզում։

Ընտրված ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարդը Իսպանիո նավից» (1926)
Միշել Ստրոգով (1926)
Նապոլեոն (1927)
«Սպիտակ սատանան» (1930)
Լիբանանի տիկինը (1934)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 8. — էջ 425.
↑ Capua p.191

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արշավիր Շահխաթունի

Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

[_805274281daf7eb2-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 8. — էջ 425.

[2] Capua p.191

[1]

[2]