Արգինին

Արգինին
Քիմիական բանաձև	C₆H₁₄N₄O₂
Մոլային զանգված	2,9E−25 կիլոգրամ գ/մոլ
Քիմիական հատկություններ
pKa	12,488 և 12,48
Դասակարգում
CAS համար	74-79-3
PubChem	6322
EINECS համար	200-811-1
SMILES	C(CC(C(=O)O)N)CN=C(N)N
ЕС	200-811-1
ChEBI	6082
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Արգինին (2-ամինո-5 գուանիդինպենտանային թթու), ալիցիկլիկ հիմնական ալֆա ամինաթթու։ Օպտիկապես ակտիվ է, գոյություն ունի Լ և Դ իզոմերների տեսքով։ Լ արգինինը մտնում է պեպտիդների և սպիտակուցների մեջ, հատկապես բարձր է արգինինի պարունակությունը սպիտակուցների մեջ՝ կիստոնների և պրոմատինների, հասնում է մինչև 85 %։ Նոր հետազոտությունները թույլ են տալիս ենթադրել, որ արգինինի չափից շատ ընդունման արդյունքում։ ուղեղը պաշտպանող իմունային բջիջներում առաջացնում է Ալցհայմերի հիվանդություն^[3]։

Քիմիական հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արգինինը հանդիսանում է հիմնական ամինաթթուն, որն ունի հիմնականում երկու կենտրոն։ α վիճակում ամինախումբ է, իսկ δ-դիրքում՝ գուանիդին։ Գուանիդային խումբը՝ ռեզոնանսային պրոտոնավորման լիցքավորման շնորհիվ ուժեղ հիմք է հանդիսանում, գտնվում է պրոտոնացված կատիոնային վիճակում pH < 10 դեպքում և կարող է ձևավորել բազմաթիվ ջրածնական կապեր։ Թուլացնող և չեզոք լուծույթներում ձևավորում է ցվիտտեր-Իոն։ Արգինինի բարձր հիմնավորումը համապատասխանաբար ԴՆԹ-ի ֆոսֆատային խմբերի հետ իոնային կապ ստեղծելու ունակությունը պայմանավորում է նուկլեոպրոտեիդների առաջացումը՝ ԴՆԹ-ի քրոմատինի հիստոն կոմպլեքսը և ԴՆթ-ի պրոտամինի սերմնաբջիջների հետերոխրոմատինը։

Կենսաբանական հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արգինինը մասամբ օգտագործվում է որպես ամինաթթու։ Մեծահասակների և առողջ մարդկանց մոտ արգինինը արտադրվում է բավարար քանակությամբ։ Միևնույն ժամանակ երեխաների և դեռահասների, տարեց և հիվանդ մարդկանց մոտ արգինինի սինթեզի մակարդակը հաճախ անբավարար է։ Արգինինի բիոսինթեզը կատարվում է ցիտրոլինից արգինինսուկցինատսինտազայի և արգինինսուկցինատլիազայի ազդեցության տակ։ Արգինինը ազոտական փոխանակման գործընթացներում հանդիսանում է հիմնական մետաբոլիտներից մեկը (հիմանկանում կաթնասունների և ձկների ցիկլի մեջ)^[4]։

Սննդային բաղադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

L-Արգինինը գոյություն ունի բազմաթիվ ինչպես կենդանական, այնպես էլ բուսական ծագում ունեցող սննդամթերքներում։ Աղյուսակում ներկայացված են արգինինի քանակի տվյալներն ըստ արգինինի 100 գրամ պարունակության և նշված սպիտակուցի բովանդակությունը։

Մթերք	Սպիտակուց	Արգինին	А/S
Հում խոզի միս	20,95 գ	1394 մգ	0 6,7 %
Հում հավի ֆիլե	21,23 գ	1436 մգ	0 6,8 %
Հում սաղմոնի ֆիլե	20,42 գ	1221 մգ	0 6,0 %
Հավի ձու	12,57 գ	0 820 մգ	0 6,5 %
Կովի կաթ 3,7% յուղ	0 3,28 գ	0 119 մգ	0 3,6 %
Մայրու կոներ	13,69 գ	2413 մգ	17,6 %
Ընկույզ	15,23 գ	2278 մգ	15,0 %
Դդմի սերմեր	30,23 գ	5353 մգ	17,7 %
Ցորենի ալյուր գ / պ	13,70 գ	0 642 մգ	0 4,7 %
Եգիպտացորենի ալյուր	0 6,93 գ	0 345 մգ	0 5,0 %
Չհղկված բրինձ	0 7,94 գ	0 602 մգ	0 7,6 %
Հնդկացորենի հաց	13,25 գ	0 982 մգ	0 7,4 %
Չորացած ոլոռ	24,55 գ	2188 մգ	0 8,9 %

Կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեղամիջոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արգինինն առկա է հեպատոպրոտոեկտորների^[5] և իմունամոդուլյատորների^[6], կարդոլոգիական դեղամիջոցների, այրվացքների դեղամիջոցների, սպիդով հիվանդների համար նախատեսված դեղամիջոցների, ինչպես նաև հետվիրահատական շրջանի սննդակարգի բաղադրության մեջ^[7]^[8]^[9]^[10]։

Սննդային հավելումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արգինինը լայնորեն գովազդվում է որպես բոդիբիլդերների և ծանրամարտիկների համար նախատեսված սննդային հավելումների բաղադրիչ՝ մկանային սնուցման բարելավման նպատակով։ Արգինինը լայնորեն օգտագործվում է նաև սննդային հավելումների մեջ, որոնք գովազդվում են որպես իմունիտետի ստիմուլ։ Նաև արգինինը խթանում է աճի հորմոնի դուրս մղմանը, որն իր հերթին ազդում է ամբողջ օրգանիզմի երիտասարդացման վրա՝ նվազեցնում ենթամաշկային ճարպի քանակը, մեծացնում է անաբոլիզմը։ Ազոտի օքսիդի դոնոր է^[3], որի կենսաբանական էֆեկների հայտնաբերումը արժանացել է նոբելյան մրցանակի^[11]։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Химическая энциклопедия / Редкол.: Кнунянц И.Л. и др.. — М.: Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1 (Абл-Дар). — 623 с.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 L-arginine
↑ Weast R. C. CRC Handbook of Chemistry and Physics (1st student edition) / R. C. Weast — 1 — CRC Press, 1988. — ISBN 978-0-8493-0740-9
↑ ^3,0 ^3,1 Andrew, P.J.; Myer, B. Enzymatic function of nitric oxide synthases(անգլ.) // Կաղապար:Нп3 : journal. — 1999. — Т. 43. — № 3. — С. 521—531 REVIEW. — doi:10.1016/S0008-6363(99)00115-7 — PMID 10690324. [1]
↑ Andrew, P.J.; Myer, B. Enzymatic function of nitric oxide synthases(անգլ.) // Կաղապար:Нп3 : journal. — 1999. — Т. 43. — № 3. — С. 521—531 REVIEW. — doi:10.1016/S0008-6363(99)00115-7 — PMID 10690324. [2]
↑ «ГЛУТАРГИН (аргинина глутамат)."По мотивам гепатопротекторной прозы"»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-10-ին։ Վերցված է 2020-01-26
↑ «ARGININ.RU — L-Arginin»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-05-27-ին։ Վերցված է 2014-06-08
↑ Koga Y., Akita Y., Junko N., Yatsuga S., Povalko N., Fukiyama R., Ishii M., Matsuishi T. Endothelial dysfunction in MELAS improved by l-arginine supplementation(անգլ.) // Neurology : journal. — 2006. — Т. 66. — № 11. — С. 1766—1769. — doi:10.1212/01.wnl.0000220197.36849.1e — PMID 16769961.
↑ Koga Y. [L-arginine therapy on MELAS] (Japanese) // Rinsho Shinkeigaku. — 2008. — Т. 48. — № 11. — С. 1010—1012. — PMID 19198147.
↑ Koga Y., Akita Y., Nishioka J., Yatsuga S., Povalko N., Katayama K., Matsuishi T. MELAS and L-arginine therapy (und) // Mitochondrion. — 2007. — Т. 7. — № 1—2. — С. 133—139. — doi:10.1016/j.mito.2006.11.006 — PMID 17276739.
↑ Finsterer J. Management of mitochondrial stroke-like-episodes (und) // Կաղապար:Нп3. — 2009. — Т. 16. — № 11. — С. 1178—1184. — doi:10.1111/j.1468-1331.2009.02789.x — PMID 19780807.(չաշխատող հղում)
↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1998 — Robert F. Furchgott, Louis J. Ignarro, Ferid Murad

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Արգինին կատեգորիայում։

[_7a2a8bab714fc170-1] 1,0 ^1,1 L-arginine

[_07d85cb7e2797fc4-2] Weast R. C. CRC Handbook of Chemistry and Physics (1st student edition) / R. C. Weast — 1 — CRC Press, 1988. — ISBN 978-0-8493-0740-9

[CR-3] 3,0 ^3,1 Andrew, P.J.; Myer, B. Enzymatic function of nitric oxide synthases(անգլ.) // Կաղապար:Нп3 : journal. — 1999. — Т. 43. — № 3. — С. 521—531 REVIEW. — doi:10.1016/S0008-6363(99)00115-7 — PMID 10690324. [1]

[CR2-4] Andrew, P.J.; Myer, B. Enzymatic function of nitric oxide synthases(անգլ.) // Կաղապար:Нп3 : journal. — 1999. — Т. 43. — № 3. — С. 521—531 REVIEW. — doi:10.1016/S0008-6363(99)00115-7 — PMID 10690324. [2]

[5] «ГЛУТАРГИН (аргинина глутамат)."По мотивам гепатопротекторной прозы"»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-10-ին։ Վերցված է 2020-01-26

[6] «ARGININ.RU — L-Arginin»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-05-27-ին։ Վերցված է 2014-06-08

[pmid16769961-7] Koga Y., Akita Y., Junko N., Yatsuga S., Povalko N., Fukiyama R., Ishii M., Matsuishi T. Endothelial dysfunction in MELAS improved by l-arginine supplementation(անգլ.) // Neurology : journal. — 2006. — Т. 66. — № 11. — С. 1766—1769. — doi:10.1212/01.wnl.0000220197.36849.1e — PMID 16769961.

[pmid19198147-8] Koga Y. [L-arginine therapy on MELAS] (Japanese) // Rinsho Shinkeigaku. — 2008. — Т. 48. — № 11. — С. 1010—1012. — PMID 19198147.

[pmid17276739-9] Koga Y., Akita Y., Nishioka J., Yatsuga S., Povalko N., Katayama K., Matsuishi T. MELAS and L-arginine therapy (und) // Mitochondrion. — 2007. — Т. 7. — № 1—2. — С. 133—139. — doi:10.1016/j.mito.2006.11.006 — PMID 17276739.

[pmid19780807-10] Finsterer J. Management of mitochondrial stroke-like-episodes (und) // Կաղապար:Нп3. — 2009. — Т. 16. — № 11. — С. 1178—1184. — doi:10.1111/j.1468-1331.2009.02789.x — PMID 19780807.(չաշխատող հղում)

[11] The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1998 — Robert F. Furchgott, Louis J. Ignarro, Ferid Murad

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]