Գլուտամին

Գլուտամին
Քիմիական բանաձև	C₅H₁₀N₂O₃
Մոլային զանգված	2,4E−25 կիլոգրամ գ/մոլ
Դասակարգում
CAS համար	56-85-9
PubChem	5961
EINECS համար	200-292-1
SMILES	C(CC(=O)N)C(C(=O)O)N
ЕС	200-292-1
ChEBI	5746
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Գլուտամին, գլուտամինաթթվի պոլիամիդ, փոխարինելի ամինաթթու։ Հանդիպում է սպիտակուցների կազմում և ազատ վիճակում օրգանիզմի հյուսվածքներում և հեղուկ մասում։ Բույսերի և շատ կենդանիների օրգանիզմներում գլուտամինի կենսասինթեզի ժամանակ վնասազերծվում է օրգանիզմի համար թունավոր ազատ ամոնիակը։ Գլուտամինի ամիդային ազոտն օգտագործվում է զանազան միացությունների՝ տրիպտոֆանի, հիստիդինի, պուրինային հիմքերի և այլնի սինթեզի համար։ Գլուտամինը կարևոր նշանակություն ունի բույսերի և միկրոօրգանիզմների՝ հողից ստացվող անօրգանական ազոտի օգտագործման, ինչպես նաև ազոտսևեռման կենսընթացում առաջացող ամոնիակի օգտահանմանը։ Մարդու արյան մեջ գլուտամինը ամենատարածված ազատ ամինաթթուն է^[2]։

Դեր նյութափոխանակության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գլուտամինը պահպանում է ռեդոքս հավասարակշռությունը՝ մասնակցելով գլուտատիոնի սինթեզին և նպաստելով անաբոլիկ գործընթացներին, ինչպիսիք են լիպիդների սինթեզը ռեդոքսիլացման միջոցով^[3]։ Գլուտամինի նյութափոխանակությունը ածխածնի և ազոտի աղբյուր է։ Գլուտամինի շիճուկի մակարդակը ամենաբարձրն է այլ ամինաթթուների շարքում^[4] և անհրաժեշտ է բազմաթիվ բջջային գործառույթների համար^[5]։ Գլուտամինի ամենակարևոր գործառույթներից մեկը α-կգ-ի վերածվելու ունակությունն է, որն օգնում է պահպանել տրիկարբոքսիլաթթվի ցիկլը^[6]։ Գլուտամինի ամենաակտիվ սպառողներն են աղիքային բջիջները, երիկամների բջիջները՝ թթու-բազային հավասարակշռությունը պահպանելու համար, ակտիվացված իմունային բջիջները^[7] և շատ քաղցկեղային բջիջներ^[8]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 L-glutamine
↑ Brosnan JT (June 2003). «Interorgan amino acid transport and its regulation». The Journal of Nutrition. 133 (6 Suppl 1): 2068S–2072S. doi:10.1093/jn/133.6.2068S. PMID 12771367.
↑ Jiang L, Shestov AA, Swain P, Yang C, Parker SJ, Wang QA, և այլք: (April 2016). «Reductive carboxylation supports redox homeostasis during anchorage-independent growth». Nature. 532 (7598): 255–258. Bibcode:2016Natur.532..255J. doi:10.1038/nature17393. PMC 4860952. PMID 27049945.
↑ Welbourne TC (March 1979). «Ammonia production and glutamine incorporation into glutathione in the functioning rat kidney». Canadian Journal of Biochemistry. 57 (3): 233–237. doi:10.1139/o79-029. PMID 436006.
↑ DeBerardinis RJ, Mancuso A, Daikhin E, Nissim I, Yudkoff M, Wehrli S, Thompson CB (December 2007). «Beyond aerobic glycolysis: transformed cells can engage in glutamine metabolism that exceeds the requirement for protein and nucleotide synthesis». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 104 (49): 19345–19350. Bibcode:2007PNAS..10419345D. doi:10.1073/pnas.0709747104. PMC 2148292. PMID 18032601.
↑ DeBerardinis RJ, Lum JJ, Hatzivassiliou G, Thompson CB (January 2008). «The biology of cancer: metabolic reprogramming fuels cell growth and proliferation». Cell Metabolism (English). 7 (1): 11–20. doi:10.1016/j.cmet.2007.10.002. PMID 18177721.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ Newsholme P (September 2001). «Why is L-glutamine metabolism important to cells of the immune system in health, postinjury, surgery or infection?». The Journal of Nutrition. 131 (9 Suppl): 2515S–2522S, discussion 2522S–4S. doi:10.1093/jn/131.9.2515S. PMID 11533304.
↑ Fernandez-de-Cossio-Diaz J, Vazquez A (October 2017). «Limits of aerobic metabolism in cancer cells». Scientific Reports (անգլերեն). 7 (1): 13488. Bibcode:2017NatSR...713488F. doi:10.1038/s41598-017-14071-y. PMC 5647437. PMID 29044214.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է «Գյուղատնտեսական հանրագիտարանից», որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում-Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գլուտամին» հոդվածին։

[_b1602eeb4e601059-1] 1,0 ^1,1 L-glutamine

[Brosnan-2] Brosnan JT (June 2003). «Interorgan amino acid transport and its regulation». The Journal of Nutrition. 133 (6 Suppl 1): 2068S–2072S. doi:10.1093/jn/133.6.2068S. PMID 12771367.

[3] Jiang L, Shestov AA, Swain P, Yang C, Parker SJ, Wang QA, և այլք: (April 2016). «Reductive carboxylation supports redox homeostasis during anchorage-independent growth». Nature. 532 (7598): 255–258. Bibcode:2016Natur.532..255J. doi:10.1038/nature17393. PMC 4860952. PMID 27049945.

[4] Welbourne TC (March 1979). «Ammonia production and glutamine incorporation into glutathione in the functioning rat kidney». Canadian Journal of Biochemistry. 57 (3): 233–237. doi:10.1139/o79-029. PMID 436006.

[5] DeBerardinis RJ, Mancuso A, Daikhin E, Nissim I, Yudkoff M, Wehrli S, Thompson CB (December 2007). «Beyond aerobic glycolysis: transformed cells can engage in glutamine metabolism that exceeds the requirement for protein and nucleotide synthesis». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 104 (49): 19345–19350. Bibcode:2007PNAS..10419345D. doi:10.1073/pnas.0709747104. PMC 2148292. PMID 18032601.

[6] DeBerardinis RJ, Lum JJ, Hatzivassiliou G, Thompson CB (January 2008). «The biology of cancer: metabolic reprogramming fuels cell growth and proliferation». Cell Metabolism (English). 7 (1): 11–20. doi:10.1016/j.cmet.2007.10.002. PMID 18177721.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[7] Newsholme P (September 2001). «Why is L-glutamine metabolism important to cells of the immune system in health, postinjury, surgery or infection?». The Journal of Nutrition. 131 (9 Suppl): 2515S–2522S, discussion 2522S–4S. doi:10.1093/jn/131.9.2515S. PMID 11533304.

[8] Fernandez-de-Cossio-Diaz J, Vazquez A (October 2017). «Limits of aerobic metabolism in cancer cells». Scientific Reports (անգլերեն). 7 (1): 13488. Bibcode:2017NatSR...713488F. doi:10.1038/s41598-017-14071-y. PMC 5647437. PMID 29044214.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]