Ժակ Դերիդա

Ժակ Դերիդա ֆր.՝ Jacques Derrida
Ծնվել է	հուլիսի 15, 1930(1930-07-15)[…] El Biar, Bouzaréah District, Ալժիր, Ֆրանսիական Ալժիր, Ֆրանսիա
Մահացել է	հոկտեմբերի 8, 2004(2004-10-08) (74 տարեկան) Փարիզի 5-րդ շրջան, Փարիզ բնական մահով
Գերեզման	Cemetery of Ris-Orangis
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Ուղղություն	պոստստրուկտուրալիզմ և deconstruction?
Մասնագիտություն	փիլիսոփա, գրական քննադատ, համալսարանի դասախոս և գրող
Հաստատություն(ներ)	Հասարակական գիտությունների բարձրագույն դպրոց, Եվրոպական բարձրագույն դպրոց և Իրվինի կալիֆոռնիական համալսարան
Գործունեության ոլորտ	լեզվի փիլիսոփայություն
Անդամակցություն	Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Ալմա մատեր	Բարձրագույն նորմալ դպրոց, Հարվարդի համալսարան, Փարիզ 1 Պանթեոն-Սորբոն համալսարան (1980), Փարիզի արվեստների ֆակուլտետ և Լյուդովիկոս Մեծի լիցեյ
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Գիտական ղեկավար	Jean-Toussaint Desanti?
Եղել է գիտական ղեկավար	Բեռնար Ստիգլեր, Catherine Malabou?, Carlos Alberto Lobo?, Serge Margel?, Hadrien Laroche?, Philippe Beck?, François Raffoul?, Pierre-Henri Castel?, Karel Thein?, Carlos Lobo? և Manola Antonioli?
Ազդվել է	Մարտին Հայդեգեր, Պլատոն, Ջեյմս Ջոյս, Ֆրիդրիխ Նիցշե, Ֆերդինանդ դը Սոսյուր, Էմանուել Լևինաս, Զիգմունդ Ֆրոյդ, Էդմունդ Հուսերլ, Ժան Ժակ Ռուսո, Կարլ Մարքս, Կլոդ Լևի-Ստրոս, Գեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգել, Ժորժ Բատայ, Louis Marin?, Լուի Ալտյուսեր, Միշել Ֆուկո, Բենիամին Վալտեր, Անտոնեն Արտո և Լյուդվիգ Վիտգենշթայն
Պարգևներ	Թեոդոր Ադորնոյի պարգև և Harry Oppenheimer Fellowship Award?
Ամուսին(ներ)	Marguerite Aucouturier?
Երեխա(ներ)	Daniel Agacinski? և Pierre Alferi?
Ուսուցիչ	Étienne Borne?, Միշել Ֆուկո, Լուի Ալտյուսեր և Ժան Իպոլիտ
Աշակերտներ	Պոլ Բ. Պրեսյադո և Bernard-Henri Lévy?
Ներշնչվել է Մարտին Հայդեգեր, Պլատոն, Ջեյմս Ջոյս, Ֆրիդրիխ Նիցշե, Ֆերդինանդ դը Սոսյուր, Էմանուել Լևինաս, Զիգմունդ Ֆրոյդ, Էդմունդ Հուսերլ, Ժան Ժակ Ռուսո, Կարլ Մարքս, Կլոդ Լևի-Ստրոս, Գեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգել, Ժորժ Բատայ, Louis Marin?, Լուի Ալտյուսեր, Միշել Ֆուկո, Բենիամին Վալտեր, Անտոնեն Արտո և Լյուդվիգ Վիտգենշթայն
Jacques Derrida Վիքիպահեստում

Ժակ Դերիդա (/ʒɑːk ˈdɛrᵻdə/; ֆրանսերեն արտասանութամբ՝ ​; (1930-2004), ‎‎ֆրանսիացի իմաստասեր, գրականագետ և մշակութաբան: Ծնվել է 1930 թ. հուլիսի 15-ին, Ալժիրից ոչ հեռու` Էլ-Բիարում, սեֆարդի հրեական ընտանիքում:

Կենսագրություն

Սկզբնապես հափշտակված էր պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ դառնալու մտադրությամբ: Հետո Ռուսսոյի, Ժիդի, Նիցշեի, Վալերիի, Քամյուի ստեղծագործությունների ազդեցությամբ որոշում է դառնալ գրականության ուսուցիչ: Սակայն Կյերկեգորի և Հայդեգերի ստեղծագործությունների ընթերցման շնորհիվ, ի վերջո, վճիռ է կայացնում հօգուտ իմաստասիրության:

Ֆրանսիայում զինվորական ծառայությունն ավարտելուց հետո սովորելու է անցնում Փարիզի Լյուդովիկոս Մեծի անվան լիցեյում, որտեղից էլ կրկին վերադառնում է Բարձրագույն մանկավարժական դպրոց (ինստիտուտ)` իմաստասիրության մասնագիտացմամբ (1952 թ), միևնույն ժամանակ դասավանդելով Լը Մանսում: Այս ժամանակ է ծանոթանում Լ. Ալտյուսերի, Մ. Ֆուկոյի, Պ. Բուրդյոյի և այլոց հետ:

1956-57 թթ ուսանում է Հարվարդի համալսարանում:

1957 թ Բոստոնում ամուսնանում է Մարգրեթ Օկուտյուրյեի հետ:

Իսկ արդեն 1960-1964 թթ դասավանդում է Սորբոնում` Ս. Բաշլարի, Պ. Ռիկյորի, Ժ. Կանգիյեմի, Ժ. Վալի ասպիրանտի կարգավիճակով: Այս ժամանակ էլ առաջին հոդվածները «Քննադատություն» և «Տել Քել» հանդեսներում: Իր առաջին իմաստասիրական հոդվածը մեծ մասամբ ֆենոմենոլոգիական բնույթի էր` նվիրված Հուսեռլի «Հաղագս երկրաչափության ծագմանը» (այն Դերիդայի թարգմանությամբ լույս տեսավ 1962 թ):

Շուտով դառնում է «Տել Քել» հանդեսի կարկառուն դեմքերից մեկը:

1965-1984 թթ Դերիդան արդեն Փարիզի Բարձրագույն մանկավարժական դպրոցի իմաստասիրության պրոֆեսոր էր:

1966 թ մասնակցում է Բալթիմորում կազմակերպված համաժողովին, որին մասնակցելու հրավերք ստացել էր Ռընե Ժիրարի կողմից (այն կազմակերպված էր Ջոն Հոփկինսի համալսարանի կողմից), որից հետո և ԱՄՆ-ում սկսում են ֆրանսիական մտավորականների հանդեպ հետաքրքրություն ցուցաբերել: Այստեղ ծանոթանում է Պոլ դը Մանի և Ժակ Լականի հետ:

Իսկ արդեն 1967 թ գրեթե միաժամանակ լույս են տեսնում նրա «Ձայն և Ֆենոմեն», «Հաղագս Քերաբանության», «Գրություն և այլություն» գրքերը, որոնք աչքի են ընկնում տեքստի ընթերցման ապակառուցողական մոտեցմամբ (այս ժամանակներից սկսյալ նրա իմաստասիրության ազդեցությունը հաստատունորեն ծավալվում է ինչպես Ֆրանսիայում, այնպես և արտերկրում: Դասախոսություններ կարդալու բազում հրավերքներ է ստանում Եվրոպական և այլ երկրների կողմից, անդամակցում բազում ակադեմիաների): Առաջին գրքում առաջադրված էր Հուսեռլի ֆենոմենոլոգիայի մեջ նշանի հիմնախնդիրը` բացելով նրա հիմնարար հարացույցների նախադրյալները: Երկրորդում` նշանի վերաբերյալ իր սեփական մոտեցումն էր զարգացվում, որը մեկնարկվում էր գրությունից: Իսկ երրորդում` այսպես ասած` այդ ամենի, նախևառաջ` ժամանակի ֆրանսիական մտքի հավասարակշռումն էր:

1972 թ խզում է հարաբերությունները Ֆ. Սելլերսի և «Տել Քելի»-ի խմբակի հետ: Լույս են տեսնում ևս երեք աշխատություններ` «Սփռում», «Լուսանցքներ հաղագս իմաստասիրության» և «Կեցվածքներ» ժողովածուները, որոնք շարունակում են դերիդայական ազդեցության ամրագրման գործընթացը:

1974 թ հիմնում է Ֆրանսիայում իմաստասիրական կրթության հետազոտական խմբակը:

1975 թ, երկար տարիներ աշխատելով Ջոն Հոփկինսի համալսարանում, սկսում է դասավանդել Յելի համալսարանում, ուր այդժամ աշխատում էին Պոլ դը Մանը և Հիլլիս Միլլերը (հետագայում «Յելյան դպրոց» անվանումն ստացած ուղղության հիմնադիրները):

1979 թ առաջին անգամ մամուլում երևում են Ժ. Դերիդայի լուսանկարները (մինչ այդ նա ստիպված էր հաճախ մեկնաբանել, թե ինչու է ամեն ինչ անում, որ մամուլում իր լուսանկարը չհայտնվի):

1980 թ պաշտպանում է դոկտորական դիսերտացիան, իսկ 1981 թ դառնում Յան Հուսի Ասոցիացիայի վիցե-պրեզիդենտ: 1983 թ հիմնվում է Իմաստասիրության միջազգային քոլեջը, որի առաջին դիրեկտորն է ընտրվում Ժակ Դերիդան: 2003 թ Դերիդայի մոտ հայտնաբերվում է ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղ, որը պատճառ է դառնում նրա ճամփորդությունների և հարցազրույցների դադարեցմանը: Մահանում է 2004 թ հոկտեմբերի 8-ին, Փարիզում:

Ստեղծագործությունը

Հիմնարար աշխատություններից են` «Ձայն և Ֆենոմեն», «Քերաբանության մասին», «Գրություն և այլություն» (1967), «Լուսանցքներ իմաստասիրության համար», «Սփռում», «Կեցվածքներ» (1972), «Հուղարկավորված ձայն» (1974), «Խթաններ», «Նիցշեի ոճը» (1978), «Փոստային բացիկ», «Սոկրատեսից մինչ Ֆրոյդ և հետո» (1980), «Փսիքեա. ուրիշի հայտնագործումը» (1987), «Մարքսի տեսիլները» (1993), «Օրենքի ուժը», (1994), «Կենսավայր: Մորիս Բլանշո» (1998) և այլն:

Հիմնական հոդված՝ Ժակ Դերիդայի մատենագրությունը

Ժակ Դերիդան հեղինակ է շուրջ 80 աշխատության:

• Introduction (et traduction) à L'origine de la géométrie de E. Husserl, PUF, 1962.
• Le Problème de la genèse dans la philosophie de Husserl, Paris, coll. «Epiméthée», PUF, 1990. Rééd. 2010.

Mémoire pour son diplôme d'études supérieures en philosophie à l'École normale supérieure, en 1953-1954.

• De la grammatologie, 1967, Les Éditions de Minuit. ISBN 978-2-7073-0012-6
• La Voix et le phénomène, 1967, Presses universitaires de France. ISBN 978-2-13-053958-2
• L'Écriture et la différence, 1967, Seuil. ISBN 978-2-02-005182-8
• Marges – de la philosophie, 1972, Les Éditions de Minuit. ISBN 978-2-7073-0053-9
• Positions, 1972, Les Éditions de Minuit. ISBN 978-2-7073-0251-9
• La dissémination, 1972, Seuil. ISBN 978-2-02-001958-3
• Éperons. Les styles de Nietzsche, 1972, Champs Flammarion (Voir Friedrich Nietzsche).
• L'archéologie du frivole, Galilée, 1973.
• Glas, 1974, « collection Digraphe », Galilée. ISBN 978-2-7186-0015-4
• La vérité en peinture, 1978, Champs Flammarion.
• La carte postale. De Socrate à Freud et au-delà, 1980, Flammarion (Voir Socrate et Sigmund Freud).
• D'un ton apocalyptique adopté naguère en philosophie, Galilée, 1983.
• Otobiographies. L'enseignement de Nietzsche et la politique du nom propre, Galilée, 1984.
• Schibboleth : pour Paul Celan, 1986, Galilée. ISBN 978-2-7186-0296-7
• Parages, Galilée, 1986.
• Ulysse gramophone, Galilée, 1987.
• Psyché Inventions de l'autre, Galilée 1987.
• Mémoires – Pour Paul de Man, Galilée, 1988.
• Signéponge, 1988, Seuil.
• Limited Inc., Galilée, 1990.
• Heidegger et la question, 1990, Flammarion. ISBN 978-2-08-081235-3 (Voir Martin Heidegger).
• De l'esprit, 1990, Galilée. ISBN 978-2-7186-0323-0
• Mémoires d'aveugle. L'autoportrait et autres ruines, 1990, Réunion des musées nationaux.
• Du droit à la philosophie, 1990, Galilée. ISBN 978-2-7186-0382-7
• Donner le temps. 1. La fausse monnaie, 1991, Galilée.
• Donner la mort, 1992, Galilée. ISBN 978-2-7186-0514-2
• Points de suspension, Entretiens, Galilée, 1992.
• Passions, 1993, Galilée. ISBN 978-2-7186-0421-3
• Khôra, Galilée, 1993.
• Sauf le nom, Galilée, 1993.
• Prégnances, Brandes, 1993.
• Spectres de Marx, 1993, Galilée. ISBN 978-2-7186-0429-9. (Voir Karl Marx).
• Force de loi, Galilée, 1994.
• Politiques de l'amitié, 1994, Galilée. ISBN 978-2-7186-0438-1
• Moscou aller-retour, L'Aube, 1995.
• Mal d'archive, Galilée, 1995.
• Apories, 1996, Galilée. ISBN 978-2-7186-0461-9
• Résistances – de la psychanalyse, 1996, Galilée. ISBN 978-2-7186-0469-5
• Le monolinguisme de l'autre, 1996, Galilée.
• Échographies – de la télévision, Galilée, 1996.
• Adieu à Emmanuel Lévinas, 1997, Galilée. ISBN 978-2-7186-0485-5 (Voir Emmanuel Lévinas).
• Cosmopolites de tous les pays, encore un effort, 1997, Galilée. ISBN 978-2-7186-0484-8
• Le droit à la philosophie du point de vue cosmopolitique, Unesco/Verdier, 1997.
• Marx en jeu (avec Marc Guillaume), 1997, Descartes & Cie. ISBN 978-2-910301-84-2
• De l'hospitalité (avec Anne Dufourmantelle), 1997, Calmann-Lévy. ISBN 978-2-7021-2795-7
• Demeure, Maurice Blanchot, 1998, Galilée. ISBN 978-2-7186-0497-8 (Voir Maurice Blanchot).
• Voiles (avec Hélène Cixous), 1998, Galilée. ISBN 978-2-7186-0504-3
• Le toucher, Jean-Luc Nancy, 1998, Galilée.
• Feu la cendre, 1999, Éditions des femmes. ISBN 978-2-7210-0480-2
• Sur parole, 1999, Éditions de l'Aube, transcriptions de plusieurs entretiens donnés sur France Culture.
• États d'âme de la psychanalyse, Galilée, 2000.
• Tourner les mots. Au bord d'un film, Galilée/ Arte 2001.
• Foi et Savoir, Seuil, 2001.
• Papier machine, Galilée, 2001.
• L'université sans condition, Galilée, 2001.
• Le siècle et le pardon, entretien avec Michel Wieviorka, Seuil, 2001 ISBN 978-2-02-047986-8.
• Le concept du 11 septembre, dialogues à New York avec Giovanna Borradori, Jacques Derrida et Jürgen Habermas, 2002.
• Au-delà des apparences, conversations avec Antoine Spire, Ed. Le Bord De L'eau, 2002
• Artaud le Moma, Galilée, 2002.
• Fichus, Galilée, 2002.
• H.C. pour la vie, c'est-à-dire..., Galilée, 2002.
• Marx & Sons, Puf/Galilée, 2002.
• Chaque fois unique, la fin du monde, Galilée, 2003.
• De quoi demain..., entretiens de Jacques Derrida et Élisabeth Roudinesco, 2003.
• Voyous, Galilée, 2003.
• Béliers, Galilée, 2003.
• Genèses, généalogies, genres et le génie, Galilée 2003.
• Le concept du 11 septembre. Dialogues à New York avec Jürgen Habermas, Galilée, 2004.
• Apprendre à vivre enfin. Entretiens avec Jean Birnbaum, Galilée / Le Monde, 2005. (posthume)
• L'animal que donc je suis, Galilée, 2006.
• Séminaire : La bête et le souverain, vol. 1 : 2001-2002, Galilée, 2008.
• Demeure, Athènes, Galilée, 2009.
• Séminaire : La bête et le souverain, vol. 2 : 2002-2003, Galilée, 2010.
• Politique et amitié, Galilée, 2011.

Ֆիլմագրություն

Ժակ Դերիդան նկարահանվել է երկու ֆիլմում`

• Ghost Dance de Ken McMullen, en 1982
• Disturbance de Gary Hill, en 1987

Երկու ֆիլմ նվիրված են նրան`

• D'ailleurs Derrida de Safaa Fathy, en 2000
• Derrida de Kirby Dick et Amy Ziering Kofman, en 2002

Մի ֆիլմ ներշնչված է նրա փիլիսոփայությամբ`

• Harry dans tous ses états (titre original Deconstructing Harry) de Woody Allen.

Հրապարակումներ

• Geoffrey Bennington (1991) Jacques Derrida, University of Chicago Press. Section Curriculum vitae pp. 325–36, Excerpts
• Caputo, John D. (ed.) (1997) Deconstruction in a Nutshell: A Conversation with Jacques Derrida.New York: Fordham University Press. Transcritpt (which is also available here) of the Roundtable Discussion with Jacques Derrida at Villanova University, October 3, 1994. With commentary by Caputo.
• Derrida (1967) interview with Henri Ronse, republished in Positions (English edition by Chicago & London: University of Chicago Press, 1981).
• Derrida (1971) interview with Guy Scarpetta, republished in Positions (English edition by Chicago & London: University of Chicago Press, 1981).
• Derrida (1976) Where a Teaching Body Begins and How It Ends, republished in Who's Afraid of Philosophy?
• Derrida (1988) Afterword: Toward An Ethic of Discussion, published in the English translation of Limited Inc.
• Derrida (1989) This Strange Institution Called Literature, interview published in Acts of Literature (1991), pp. 33–75
• Derrida (1990) Once Again from the Top: Of the Right to Philosophy, interview with Robert Maggiori for Libération, November 15, 1990, republished in Points...: Interviews, 1974-1994 (1995).
• Derrida (1991) "A 'Madness' Must Watch Over Thinking", interview with Francois Ewald for Le Magazine Litteraire, March 1991, republished in Points...: Interviews, 1974-1994 (1995).
• Derrida (1992) Derrida's interview in The Cambridge Review 113, October 1992. Reprinted in Points...: Interviews, 1974–1994 Stanford University Press (1995) and retitled as Honoris Causa: "This is also extremely funny," pp. 399–421. Excerpt.
• Derrida (1993) Specters of Marx
• Derrida et al. (1994) roundtable discussion: Of the Humanities and Philosophical Disciplines Surfaces Vol. VI.108 (v.1.0A – August 16, 1996) – ISSN: 1188-2492 Later republished in Ethics, Institutions, and the Right to Philosophy (2002).
• Derrida and Ferraris (1997) I Have a Taste for Secret, 1993-5 conversations with Maurizio Ferraris and Giorgio Vattimo, in Derrida and Ferraris [1997] A Taste for the Secret, translated by Giacomo Donis
• Derrida (1997) interview Les Intellectuels: tentative de définition par eux-mêmes. Enquête, published in a special number of journal Lignes, 32 (1997): 57–68, republished in Papier Machine (2001), and translated into English as Intellectuals. Attempt at Definition by Themselves. Survey, in Derrida (2005) Paper machine
• Derrida (2002) Q&A session at Film Forum, New York City, October 23, 2002, transcript by Gil Kofman. Published in Kirby Dick, Amy Ziering Kofman, Jacques Derrida (2005) Derrida: screenplay and essays on the film
• Graff, Gerald (1993) Is Reason in Trouble? in Proceedings of the American Philosophical Society, 137, no. 4, 1993, pp. 680–88.
• Kritzman, Lawrence (ed., 2005) The Columbia History of Twentieth-Century French Thought, Columbia University Press
• Mackey, Louis (1984) with a reply by Searle. An Exchange on Deconstruction, in New York Review of Books, February 2, 1984
• Powell, Jason (2006) Jacques Derrida: A Biography (London and New York: Continuum)
• Poster, Mark (1988) Critical theory and poststructuralism: in search of a context, section Introduction: Theory and the problem of Context
• Poster, Mark (2010) McLuhan and the Cultural Theory of Media, MediaTropes eJournal, Vol II, No 2 (2010): 1–18
• Searle (1983) The Word Turned Upside Down, in The New York Review of Books October 1983
• Searle (2000) Reality Principles: An Interview with John R. Searle Reason.com February 2000 issue, accessed online on 30-08-2010