Իշխանաց կղզիներ
 Prens Adaları | ||
 Քընալընդա կղզի
| ||
| Կոորդինատներ | 40°52′14″ հս․. լ. 29°06′16″ ավ. ե.HGЯO | |
| Երկիր |  Թուրքիա
| |
| Վարչատարածքային բաժանում | Ստամբուլի նահանգ | |
| Կղզիների քանակը | 9 | |
| Ամենամեծ կղզին | Բյույուքադա | |
| Ընդհանուր մակերեսը | 11 կմ2 | |
| Բնակչություն (2014[1]) | 16․052 մարդ | |
| Բնակչության խտությունը | 920 մարդ/կմ2 | |
 Իշխանաց կղզիները
| ||
  | ||
 | ||
 Վիքիպահեստում
| ||
Իշխանաց կղզիներ (թուրքերեն՝ Kızıl Adalar, «կարմիր կղզիներ», Prens Adaları՝ «իշխանաց կղզիներ» կամ ուղղակի Adalar՝ «կղզիներ», հուն․՝ Πριγκηπόννησα, Pringeponnesa, հին հունարեն՝ Πριγκήπων νήσοι, Pringēpōn nēsoi), ինը կղզիներից բաղկացած կղզեխումբ Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքի ափերից ոչ հեռու՝ Մարմարա ծովում։ Վարչականորեն մտնում է Ստամբուլի նահանգի կազմի մեջ՝ որպես Ադալարի շրջան։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ադալարի կղզիներն են՝
- Բյույուքադա (թուրքերեն՝ Büyükada՝ «մեծ կղզի») կամ Պրինկիպոս (հուն․՝ Πρίγκηπος, Prínkēpos՝ «արքայազն»), տարածքը 5,36 կմ²։
- Հեյբելիադա (թուրքերեն՝ Heybeliada՝ «պայուսակով կղզի») կամ Խալկի (հուն․՝ Χάλκη, Chalki), տարածքը 2,4 կմ²։
- Բուրգազադա (թուրքերեն՝ Burgazada) կամ Անտիգոնի (հուն․՝ Αντιγόνη, Antigoni), տարածքը՝ 1,5 կմ²։
- Քընալըադա (թուրքերեն՝ Kınalıada՝ «հնայով կղզի») կամ Պրոտի (հուն․՝ Πρώτη, Proti՝ «առաջագույն», քանի որ գտնվում է ամենամոտիկը Ստամբուլին), տարածքը՝ 1,3 կմ²։
- Սեդեֆադասը (թուրքերեն՝ Sedefadası՝ «սադափե կղզի») կամ Տերեվինտոս (հուն․՝ Τερέβινθος, Terebinthos), տարածքը՝ 0,157 կմ²։
- Յասըադա (թուրքերեն՝ Yassıada՝ «հարթ կղզի») կամ Պլատի (հուն․՝ Πλάτη, Plati), տարածքը՝ 0,05 կմ²
- Սիվրիադա (թուրքերեն՝ Sivriada՝ «սրածայր կղզի») կամ Օքսեյա (հուն․՝ Οξειά, Oxeia), տարածքը՝ 0,05 կմ²։
- Քաշըքադասը (թուրքերեն՝ Kaşıkadası՝ «կղզի-գդալ», նման է տեսքով գդալի) կամ Պիտա (հուն․՝ Πίτα, Pita), տարածքը՝ 0,006 կմ²։
- Թավշանադասը (թուրքերեն՝ Tavşanadası՝ «նապաստակի կղզի») կամ Նեանդոս (հուն․՝ Νέανδρος, Neandros), տարածքը՝ 0,004 կմ²։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բյուզանդիայի տիրապետության ժամանակաշրջանում արքայազները և կայսեր մտերիմները բնակվում էին այս կղզիներում։ 1302 թվականից հետո, երբ օսմանցիները գրավեցին Պիլի քաղաքը, դեպի կղզի եկան շատ հույն փախստականներ Փոքր Ասիայից։ Կղզիները միայն 1453 թվականին գրավվեցին օսմանցիների կողմից, Կոստանդնուպոլսի անկումից հետո[2]։ Ավելի ուշ Իշխանաց կղզիներ ուղարկվեցին օսմանյան սուլթանների հարազատներին, այդտեղից էլ կղզիների անվանումն առաջացավ։ XIX դարի ընթացքում կղզիները հանգստի համար լավագույն վայր դարձան պոլսեցի հարուստ հույների, հայերի և հրեաների համար։ Թուրքերը ստվարացան այն ժամանակ, երբ երկրում հռչակվեց հանրապետությունը։ Սակայն այսօր էլ վերոհիշյալ փոքրամասնությունները ապրում են կղզիներում։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1912 թվականին կղզիներում ապրում էր 10 250 հույն և 670 թուրք[3]։ Թուրքերը այդ ժամանակ ապրում էին հիմնականում Հեյբելիադայում[4]։ Քնալըադա կղզում ապրում են հիմնականում հայերը իսկ հրեաներն ու լևանտացիները՝ Բյույուկադայում։
2011 թվականի տվյալներով կղզիների բնակչությունը 13 883 մարդ[5]։
Հույն բնակչությունը փաստացիորեն պատկանում է Կոստանդնուպոլսի տիեզերական պատրիարքությանը։
Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամառային ամիսներին Իշխանաց կղզիները Ստամբուլից ընդունում են բազմաթիվ տուրիստների։ Կղզիներում չկա ավտոմոբիլային երթևեկություն։ Միակ տրանսպորտային միջոցը կառքն է համարվում։ Ստամբուլից դեպի կղզիներ փոխադրումները կատարվում են լաստանավերի միջոցով, որոնք հասնում են գրեթե մեկ ժամ հետո։ Ասիական մասից նավերը շարժվում են Բոստանջի և Կարտալ հատվածներից, իսկ Եվրոպական մասից՝ Կաբատաշից։
Հայտնի մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կղզիներում են ապրել թուրք հայտնի գրող Սաիտ Աբասըյանըքը, լեգենդար ֆուտբոլիստ, ազգությամբ հույն Լեֆտեր Քյուչուկանդոնյադիսը։
Բյույուկադա կղզում 1929-1933 թվականներին ապրել է Լև Տրոցկին։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)(չաշխատող հղում)
- ↑ «Shahnish.com - Prince's Islands». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
- ↑ George Sotiriadis, An Ethnological Map Illustrating Hellenism in the Balkan Peninsula and Asia Minor, 1918
- ↑ A tranquil destination away from hectic Istanbul: The Princes’ Islands - Daily Sabah
- ↑ «TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 20-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Официальный сайт главы района
- Официальный сайт муниципалитета
- Фотографии Стамбульских островов (карта) Արխիվացված 2012-03-04 Wayback Machine
- Паром до Принцевых островов
- Istanbul’s isle of diversity from the Christian Science Monitor, By Yigal Schleifer, July 28, 2005
- Interactive Maps: MultiMap.com, FallingRain.com
- Istanbul islands Turkish Daily News Արխիվացված 2007-06-01 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իշխանաց կղզիներ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
