Ժակ Մաքդոնալդ

Ժակ Մաքդոնալդ; ֆր.՝ Étienne-Jacques-Joseph Macdonald
Ծնվել է	նոյեմբերի 17, 1765[…]
Ծննդավայր	Սեդան
Մահացել է	սեպտեմբերի 25, 1840[…] (74 տարեկան)
Մահվան վայր	Ժյան
Գերեզման	Պեր Լաշեզ և Grave of Macdonald
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մայրենի լեզու	ֆրանսերեն
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ, դիվանագետ, սպա և ռազմական գործիչ
Զբաղեցրած պաշտոններ	Grand Chancellor of the Legion of Honour?, Ֆրանսիայի պեր, Grand Master of the Grand Orient de France? և գեներալ նահանգապետ
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Համայն Ֆրանսիո մարշալ Ֆրանսիայի մարշալ և Հաղթանակի կամարի տակ փորագրված անուններ
Երեխաներ	Ալեքսանդրա Մակդոնալդ
	Ստորագրություն;
	Étienne Jacques Joseph Alexandre Macdonald Վիքիպահեստում

Ժակ Մաքդոնալդ կամ Էթիեն-Ժակ-Ժոզեֆ-Ալեքսանդր-Մաքդոնալդ^[6] (ֆր.՝ Étienne-Jacques-Joseph-Alexandre Macdonald նոյեմբերի 17, 1765(1765-11-17)^[1]^[2]^[3]^[…], Սեդան - սեպտեմբերի 25, 1840(1840-09-25)^[1]^[4]^[5]^[…], Ժյան), Տարենտի դուքս, Միապետության մարշալ և Ֆրանսիայի պեր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժակ Մաքդոնալդը սերել է յակոբիտների^[7] շոտլանդական ընտանիքից, որոնք Պանծալի հեղափոխությունից հետո հաստատվել են Ֆրանսիայում։

Աչքի է ընկել 1792 թվականի նոյեմբերի 6-ի Ժեմապպեի ճակատամարտում, 1798 թվականին Հռոմում և Պապական մարզում եղել է ֆրանսիական զորքերի հրամանատարը։ 1799 թվականին Ա. Սուվորովի իտալական արշավանքի ժամանակ Տրեբիա գետի ճակատամարտում պարտություն է կրել և ետ է կանչվել Փարիզ։

1800-1801 թվականներին Մաքդոնալդը հրամանատար է եղել Շվեյցարիայում և Գրաուբյունդենում, որտեղից վտարել է ավստրիացիներին։

Տարիներ շարունակ անտեսվել է Նապոլեոնի կողմից, քանի որ ջանասիրաբար պաշտպանել է իր նախկին զինակից Մորոյին։ Սակայն 1809 թվականին զորակոչվել է ծառայության և Իտալիայում ստանձնել է կորպուսի հրամանատարությունը^[8]։ Պարգևատրվել է Վագրամի ճակատամարտին մասնակցության համար։

Նապոլեոնյան պատերազմների ժամանակ եղել է ֆրանս-պրուսական X կորպուսի հրամանատարը և վերահսկել է բանակի ձախ թևի պաշտպանությունը։

Արևմտյան Դվինայի ստորին հոսանքի մոտ Մակդոնալդը ապահովել է Ռիգայի 10000 մարդուց բաղկացած տեղական կայազորի հսկողությունը։ Սեպտեմբերին նրանց միացել են ևս 12000 մարդ Շտեյնգելի հրամանատարությամբ, սակայն որոշ ժամանակ Ռիգայում մնալուց հետո միացել են Պ. Վիտգենշտեյնին^[9]։

- Կարլ ֆոն Կլաուզևից, 1812 թվական։ Ընդհանուր ակնարկ ռուսական արշավանքի իրադարձությունների վերաբերյալ

Նապոլեոնի գահից հրաժարումից հետո Ժակ Մաքդոնալդը նշանակվել է Ֆրանսիայի պեր։ Հարյուր օրերի ընթացքում մեկուսացել է իր կալվածքում, որպեսզի չդրժի խոստումը և չհակազդի Նապոլեոնին։

Դաշնակից զորքերի կողմից Փարիզի երկրորդ գրավումից հետո, Մաքդոնալդին հանձնարարել են ցրել Լուար գետի մոտ պարտություն կրած նապոլեոնյան բանակը։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատվո լեգեոնի Մեծ արծիվ շքանշան (2.02.1805 թվական)
Պատվո լեգեոնի սպայական շքանշան (14.06.1804 թվական)
Կոմանդորի Սուրբ հոգու շքանշան (1820 թվական)
Սուրբ Լյուդովիկոսի Մեծ խաչի շքանշան (1820 թվական)

Կերպարը կինոյում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Նապոլեոն. ճանապարհ դեպի բարձունք» (Ֆրանսիա, Իտալիա, 1955 թվական), դերակատար՝ Ժակ Բերտրան

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Rousset изд. «Souvenirs du maréchal M., duc de Tarente» (Пар., 1892)
«Макдональд, Этьен-Жак-Жозеф-Александр». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Biografisch Portaal — 2009.
↑ ^3,0 ^3,1 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Encyclopædia Britannica
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ Ֆրասիայում նրան հաճախ անվանում են Էթիեն, Ռուսաստանում ավելի տարածված է անվան Ժակ ձևը։
↑ Չշփոթել յակոբինյանների հետ։ Յակոբիտները 1688 թվականին «Փառահեղ հեղափոխության» արդյունքում Անգլիայի աքսորյալ թագավոր Յակոբ Երկրորդի և նրա սերունդների հետևորդներն են եղել, Ստյուարտներ թագավորական դինաստիայի անգլիական գահին վերաբազմելու կողմնակիցները։
↑ Macdonell, A. G. (Archibald Gordon), 1895-1941. (1996). Napoleon and his marshals. London: Prion. ISBN 1853752223. OCLC 36661226.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ Կարլ ֆոն Կլաուզևից ОБЩИЙ ОБЗОР СОБЫТИЙ ПОХОДА 1812 Г. В РОССИЮ․

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Heraldica.org – Napoleonic heraldry

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժակ Մաքդոնալդ» հոդվածին։

[_20784c4f74852428-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_4852f126ecb9b7f5-2] 2,0 ^2,1 Biografisch Portaal — 2009.

[_51acef628295a676-3] 3,0 ^3,1 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.

[_4f6e9ae3843b51d3-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Encyclopædia Britannica

[_94ceddbe9a01eea8-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[6] Ֆրասիայում նրան հաճախ անվանում են Էթիեն, Ռուսաստանում ավելի տարածված է անվան Ժակ ձևը։

[7] Չշփոթել յակոբինյանների հետ։ Յակոբիտները 1688 թվականին «Փառահեղ հեղափոխության» արդյունքում Անգլիայի աքսորյալ թագավոր Յակոբ Երկրորդի և նրա սերունդների հետևորդներն են եղել, Ստյուարտներ թագավորական դինաստիայի անգլիական գահին վերաբազմելու կողմնակիցները։

[:0-8] Macdonell, A. G. (Archibald Gordon), 1895-1941. (1996). Napoleon and his marshals. London: Prion. ISBN 1853752223. OCLC 36661226.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[9] Կարլ ֆոն Կլաուզևից ОБЩИЙ ОБЗОР СОБЫТИЙ ПОХОДА 1812 Г. В РОССИЮ․

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]