Թխենի սովորական
| Թխենի սովորական | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||
| Padus racemosa
|
Թխենի սովորական (լատին․՝ Padus racemosa), վարդազգիների ընտանիքի, թխենի ցեղի բույս։
Նկարագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տերևաթափ ծառ է՝ մինչև 17 մ բարձրությամբ և 30-40 սմ բնի տրամագծով։ Կեղևը գորշասևավուն է, ճաքճքված։ Երիտասարդ ճյուղերի և ընձյուղների կեղևը փայլուն շագանակագույն է։ Տերևներն էլիպսաձև են, 15 սմ երկարությամբ և 7 սմ լայնությամբ, աշնանը ստանում են նարնջակարմրավուն գունավորում։ Սպիտակ, հաճելի բուրմունքով ծաղիկները հավաքված են 8-12 սմ երկարությամբ և 2,5-3,5 սմ լայնությամբ հուրաններում։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիս ամիսներին, պտուղները հասունանում են օգոստոս-սեպտեմբերին
Տարածվածություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տարածված է Կովկասում, Արևմտյան Սիբիրում, Արևմտյան Եվրոպայում, Բալկաններում, Հյուսիսային Անատոլիայում, Աֆղանստանում, Հիմալայներում։ Հանդիպում է Հայաստանի հյուսիսարևելյան անտառային շրջաններում, Ապարանում, Վայքում, Զանգեզուրում, Մեղրիում։ Սովորաբար աճում է վերին լեռնային գոտում՝ անտառների վերին եզրերին, հատկապես հյուսիսային լանջերում, գետափերին։
Կիրառություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մեղրատու բույս է։ Բնափայտը օգտագործվում է ատաղձագործության բնագավառում։ Կեղևից ստանում են կանաչ և գորշավուն ներկեր։ Տերևները պարունակում են 154-280 մգ/տոկոս վիտամին C և պրունոզին կոչվող եթերայուղ։ Պտուղներն օգտագործվում են հրուշակեղենի արտադրության մեջ, հյութեր, խմիչքներ, լիկյորներ, օղի պատրաստելու համար։ Թխենին լայնորեն է օգտագործվում կանաչապատման բնագավառում[1]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Հարությունյան Լ․ Վ․, Հարությունյան Ս․ Լ․, Հայաստանի դենդրոֆլորան, հ. 1, Երևան, «Լույս հրատարակչություն», 1985, էջ (384)։