Վիեննայի տղաների երգչախումբ

Վիեննայի տղաների երգչախումբ; Wiener Sängerknaben
	Վիեննայի տղաների երգչախմբի համերգը Վիեննայի Մուզիկֆերայն դահլիճում
ժանր	դասական, փոփ երաժշտություն
տարիներ	1498 - առ այսօր
երկիր	Ավստրիա
քաղաք	Վիեննա
	Պաշտոնական կայք
	Wiener Sängerknaben Վիքիպահեստում

Վիեննայի տղաների երգչախումբ (գերմ.՝ Wiener Sängerknaben ), տղաների երգչախումբ, որ տեղակայված է Ավստրիայի մայրաքաղաք Վիեննայում։ Աշխարհում ճանաչված տղաների երգչախմբերից մեկն է։ Երգչախմբի տղաներն ընտրվում են ինչպես Ավստրիայից, այնպես էլ այլ երկրներից։

Երգչախումբը մասնավոր, շահույթ չհետապնդող կազմակերպություն է։ Բաղկացած է 10-14 տարեկան մոտ 100 երգիչներից։ Տղաները բաժանված են չորս հիմնական երգչախմբերի, որոնք անվանակոչված են ավստրիացի անվանի կոմպոզիտորներ Անտոն Բրուկների, Յոզեֆ Հայդնի, Վոլֆգանգ Ամադդեուս Մոցարտի և Ֆրանց Շուբերտի անուններով, և միասին հանդես են գալիս տարեկան մոտ 300 համերգով 500.000 հանդիսականների առջև։ Ցանկացած խումբ հյուրախաղերի է գնում տարեկան 9-11 շաբաթով^[1]։ Երգչախմբի կողմից կատարվող հայտնի գործերից են «Good Morning» և «Merry Christmas from Vienna Boys» երգերը։

Վաղ պատմություն

Երգչախումբը սերում է Վիեննայի արքունիքի տղաների երգչախմբից, որը ձևավորվել է ուշ միջնադարում։ Երգչախումբը ստեղծվել է 1498 թ. հունիսի 30-ին Հաբսբուրգների կայսր Մաքսիմիլիան I-ի գրավոր հրամանով, որում հանձնարարվում էր արքունական ծառայողներին վարձել երգի ուսուցիչ, երկու թավ ձայն ունեցող երգիչ և վեց տղա։ Յուրի Սլատկոնյան դարձավ անսամբլի խմբավարը։ Երգչախումբը պետք է ապահովեր եկեղեցու ժամերգությունը երաժշտական նվագակցությամբ։ Բացի այդ, Հայդն եղբայրները Սուրբ Ստեփանոսի մայր տաճարի երգչախմբի անդամներ էին, իսկ դրա խմբավարն այդ ժամանակ Ջորջ Ռեութեր II-ն էր, ով ծառայեցրել է երգչախումբը կայսերական արքունիքի համար, որն այդ ժամանակ չուներ տղա երգիչներ։

Դարերի ընթացքում երգչախումբն աշխատել է բազմաթիվ կոմպոզիտորների հետ, ներառյալ Հայնրիխ Իսաակը, Պոլ Հոֆհայմերը, Հայնրիխ Իգնազ Բիբերը, Յոհան Ֆուկսը, Անտոնիո Կալդարան, Քրիստոֆ Վիլիբալդ Գլաքը, Անտոնիո Սալիերին, Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտը, Ֆրանց Շուբերտն ու Անտոն Բրուկները^[1]։

1920 թ. Ավստրիական կայսրության անկումից հետո Հոֆկապելը (արքունական նվագախումբը) արձակվեց։ Սակայն նվագախմբի այն ժամանակվա ռեկտորը՝ Յոզեֆ Շնիտը, որոշեց պահպանել ավանդույթը։ 1924 թ. պաշտոնապես հիմնադրվեց Վիեննայի տղաների երգչախումբը և ժամանակի ընթացքում վերածվեց պրոֆեսիոնալ երաժշտական խմբի։ Երգչախումբը փոխարինեց կայսրության կադետների ռազմական հագուստը, որը ներառում էր նաև դաշույն, ներկայից կապույտ-կարմիր նավաստու զգեստով^[2]։ Հայնց Կառլ Գրուբերը փոփոխված երգչախմբի շրջանավարտներից մեկն է^[3]։ 1948 թ. ի վեր Աուգարտենի պալատը հանդիսանում է որպես երգչախմբի փորձերի վայրն ու գիշերօթիկ դպրոցը, որը սկսվում է մանկապարտեզից և ավարտվում միջին դպրոցով։

1961 թ. Ուոլթ Դիսնեյը Աուգարտենի պալատում նկարահանել է Almost Angels դրաման, որը պատմում է Վիեննայի տղաների երգչախմբի մասին։ Դիսնեյը ֆիլմի նկարահանման նպատակով համոզեց ավստրիական կառավարությանը թույլատրել երգչախմբի տղաներին կրել Ավստրիայի ազգային խորհրդանիշն իրենց համազգեստին, և այդ ավանդույթը շարունակվում է առ այսօր։

Ժամանակակից պատմություն

Գերալդ Վիրթը երգչախմբի գեղարվեստական ղեկավարն է 2001 թվականից։ Այն ժամանակից ի վեր երգչախումբը հայտնվել է ճնշման տակ՝ արդիականացման պահանջոց և քննադատության է ենթարկվել իր երաժշտական ստանդարտների համար, ինչի հետևանքով երգչախումբը բաժանվել է Վիեննայի պետական օպերայից։ Երգչախումբն առաջին անգամ ստիպված է եղել հանդես գալ ընդունելության համար գովազդով այն բանից հետո, երբ օպերայի ընկերության տնօրեն Իոան Հոլենդերի կողմից ստեղծվում է դրան մրցակից երգչախմբային դպրոց։ Իոան Հոլենդերը բողոքում էր նվազող ստանդարտներից և երգչախմբի հետ վատ հաղորդակցությունից։ Ըստ նրա՝ պետական օպերան հաճախ պատրաստում է տղաներին որոշակի բեմական դերերի համար, սակայն հետո պարզվում է, որ նրանք չեն կարող մասնակցել, քանի որ մեկնել են շրջագայության երգչախմբի հետ։ Մրցակից երգչախմբային դպրոցի ավելի հանգիստ մթնոլորտն ու ելույթների համար իրենց ուղղակիորեն փոխանցվող վճարները գրավել է Վիեննայի տղաների երգչախմբի որոշ տղաների^[4]։

Վիեննայի տղաների երգչախումբը որոշեց արդիականացնել իր իմիջը՝ ձայնագրելով փոփ երաժշտություն, ներմուծելով լրացուցիչ համազգեստ և թույլ տալով տղաներին պարել ելույթ ունենալիս^[5] 2008 թ., երբ Յուժեն Ջեսերը մահացավ, Վալտեր Նեթիգը դարձավ երգչախմբի տնօրենը։ Գերալդ Վիրթը երգչախմբի գեղարվեստական ղեկավարն է 2001 թվականից, իսկ 2013 թ. դարձավ երգչախմբի տնօրենը^[1]։

2010 թ. երգչախմբի երկու երգիչների կողմից արված սեռական բռնությունների մասին պնդումներից հետո Վիեննայի տղաների երգչախումբը բացեց գաղտնի հեռախոսային և էլեկտրոնային թեժ գիծ՝ հնարավորություն տալու երգչախմբի այլ երգիչներին տեղյակ պահելու նման դեպքերի մասին։ Ի հայտ եկան 8 երգիչներ, որոնք հայտնեցին, որ բռնության են ենթարկվել երգչախմբի անձնակազմի կամ այլ անդամների կողմից^[6]։

2018 թ. հոկտեմբերի 4-ին Վիեննայի տղաների երգչախումբը համերգով հանդես եկավ Երևանում՝ Արամ Խաչատրյան համերգասրահում։ Ծրագրում ներառված էին Գալուսի, Հենդելի, Հայդնի, Մենդելսոնի, Շուբերտի, Մոխնիկի, Շեչինսկու, Յոզեֆ Շտրաուսի, Յոհան Շտրաուսի, Բիլլի Ջոելի ստեղծագործությունները^[7]։

Ընտրված երգացանկ

Սուրբծննդյան

Frohe Weihnachten (2015)
Wiener Sängerknaben Goes Christmas (2003)
Frohe Weihnacht (Merry Christmas) (1999)
Christmas in Vienna / Heiligste Nacht (1990)
Merry Christmas from the Vienna Choir Boys (1982)
Christmas with the Vienna Choir Boys (with Hermann Prey)
Christmas with the Vienna Boys' Choir, London Symphony Orchestra (1990)
Weihnacht mit den Wiener Sängerknaben (Hans Gillesberger 1980)
The Little Drummer Boy (TV 1968)
Die Wiener Sängerknaben und ihre Schönsten ... (1967)
Frohe Weihnacht (1960)
Christmas Angels (RCA Gold Seal)
Silent Night

Փոփ երաժշտություն

I Am from Austria (2006)
Wiener Sängerknaben Goes Pop (2002)

Այլ ձայնագրություններ

Կառլ Օրֆ, Կարմինա Բուրանա (Անդրե Պրևինի և Վիեննայի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ) (1994)
"Doraemon no Uta"^[8] Doraemon: Nobita and the Legend of the Sun King (2000) շարժական ֆիլմի համար
Silk Road: Songs Along the Road and Time (երաժշտություն շարժական ֆիլմից) (Յուլդուզ Ուսմանովայի և Նուրսուլթան Սարոյի հետ) (2008)

Հայտնի կոմպոզիտորներ

Անթոլոգիաների վրա հիմնված ավելի փոքր գործեր

Անտոն Բրուքներ, Christus factus est
Անտոն Բրուքներ, Locus iste
Անտոն Բրուքներ, Os justi
Անտոն Բրուքներ, Virga Jesse
Յոզեֆ Էյբլեր, Omnes de Saba venient
Գաբրիել Ֆորե, Pie Jesu
Յակոբուս Գալլուս, Natus est nobis
Յակոբուս Գալլուս, Pueri concinite
Յակոբուս Գալլուս, Repleti sunt
Գեորգ Ֆրիդրիխ Հենդել, Zadok the Priest
Յոզեֆ Հայդն, Du bist's, dem Ruhm und Ehre gebühret
Յոզեֆ Հայդն, Insanae et vanae curae
Յոհան Միխայիլ Հայդն, Lauft, ihr Hirten allzugleich
Յակոբուս դե Կեռլե, Sanctus – Hosanna – Benedictus
Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտ, Kyrie Es-Dur KV 322
Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտ, Kyrie d-moll KV 341
Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտ, Misericordias Domini KV 222
Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտ, Sub tuum praesidium
Ջիովաննի Նասկուս, Incipit lamentatio
Ջովաննի Պիեռլուիջի Պալեստրինա, Hodie Christus natus est
Միքայել Պրետորիուս, In natali Domini
Ֆրանց Շուբերտ, Salve Regina D 386
Ֆրանց Շուբերտ, Tantum ergo D 962
Ֆրանց Շուբերտ, Totus in corde langueo D 136
Ջուզեպպե Վերդի, Laudi alla Vergine Maria
Ջուզեպպե Վերդի, Pater noster
Թոմաս Լուիս դե Վիկտորիա, O regem coeli
Թոմաս Լուիս դե Վիկտորիա, Una hora

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Vienna Boys Choir - Artist's Biography Արխիվացված 2011-09-27 Wayback Machine
↑ Loof, Susanna (2002 թ․ դեկտեմբերի 8). «Busy, intense life in the choir is a whole lot of fun, students say». The Register-Guard.
↑ Norris, Geoffrey (2009 թ․ փետրվարի 11). «HK Gruber: a composer who refuses to be bound by rules». The Daily Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
↑ Chapman, Clare (2003 թ․ մարտի 2). «The Vienna Boys' Choir seeks new recruits for the first time». The Daily Telegraph.
↑ Leidig, Michael (2004 թ․ հուլիսի 4). «Chorus of disapproval as Vienna Boys' Choir dons 'Star Trek' suits». The Sunday Telegraph.
↑ Homola, Victor (2010 թ․ մարտի 17). «Austria: Choir Faces Abuse Allegations». The New York Times.
↑ «Վիեննայի Տղաների երգչախումբ». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
↑ «Doraemon Movie Theme Song Collection Animation CD Album». CDJapan (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 3-ին.

[wsk-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Vienna Boys Choir - Artist's Biography Արխիվացված 2011-09-27 Wayback Machine

[2] Loof, Susanna (2002 թ․ դեկտեմբերի 8). «Busy, intense life in the choir is a whole lot of fun, students say». The Register-Guard.

[3] Norris, Geoffrey (2009 թ․ փետրվարի 11). «HK Gruber: a composer who refuses to be bound by rules». The Daily Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.

[4] Chapman, Clare (2003 թ․ մարտի 2). «The Vienna Boys' Choir seeks new recruits for the first time». The Daily Telegraph.

[5] Leidig, Michael (2004 թ․ հուլիսի 4). «Chorus of disapproval as Vienna Boys' Choir dons 'Star Trek' suits». The Sunday Telegraph.

[6] Homola, Victor (2010 թ․ մարտի 17). «Austria: Choir Faces Abuse Allegations». The New York Times.

[7] «Վիեննայի Տղաների երգչախումբ». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.

[8] «Doraemon Movie Theme Song Collection Animation CD Album». CDJapan (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 3-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]