Սոլ Զենց

Սոլ Զենց
Սոլ Զենց
Ծննդյան թիվ՝	փետրվարի 28, 1921
Ծննդավայր՝	Փասայք
Վախճանի թիվ՝	հունվարի 3, 2014 (92 տարեկան)
Վախճանի վայր՝	Սան Ֆրանցիսկո, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն՝	ԱՄՆ
Մասնագիտություն՝	կինոպրոդյուսեր, երաժշտական պրոդյուսեր և պրոդյուսեր
Պարգևներ՝	Իրվինգ Թալբերգի անվան մրցանակ BAFTA Academy Fellowship Award և
IMDb։	ID 0951763
zaentz.com

Սոլ Զենց (երբեմն՝ Սաուլ Զաենց, Զեյնց, Զենթց, անգլ.՝ Saul Zaentz, փետրվարի 28, 1921(1921-02-28)^[1], Փասայք - հունվարի 3, 2014(2014-01-03)^[1], Սան Ֆրանցիսկո, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկացի կինոպրոդյուսեր և սցենարիստ, տարվա լավագույն ֆիլմի պրոդյուսերության համար «Օսկար» մրցանակի եռակի դափնեկիր (չհաշված Իրվինգ Թալբերգի անվան մրցանակը)։ Զենցը Middle-earth Enterprises ընկերության ղեկավարն է և Ջոն Ռոնալդ Ռուել Թոլքինի «Մատանիների տիրակալը» և «Հոբիթ» գրքերի կերպարների, անունների և անվանումների իրավունքների սեփականատերը, այս գրքերի բոլոր էկրանավորումների հիմնական կազմակերպիչներից մեկը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Նյու Ջերսիում՝ Ռուսաստանից եկած հրեական ընտանիքում^[2]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասնակից է։ Բանակից զորացրվելով՝ աշխատանքի է ընդունվել Fantasy Records ձայնագրման ընկերությունում, որը մասնագիտացված էր ջազում։ Այս բիզնեսում Զենցի աշխատանքի առավել նշանավոր իրադարձությունն է դարձել Creedence Clearwater Revival խմբի ստեղծումն ու առաջընթացը։ 1967 թվականին Զենցը գնել է ստուդիան։ 1970 թվականին ստուդիան ֆինանսական և հեղինակային հարցերով երկարատև դատական գործընթացի մեջ է մտել Ջոն Ֆոգերթիի հետ։ Զենցից նեղացած Ֆոգերթին իր ալբոմի մեջ է ներառել մի քանի երգ, որոնցում ուղղակի կամ ակնարկներով ծաղրել է Զենցին։ Սոլը Ֆոգերթիի դեմ դատարան հայց է ներկայացրել և ստացել է բարոյական փոխհատուցում։ Այս դեպքից հետո Զենցը թողել է երաժշտական բիզնեսը և վաճառել է Fantasy Records ընկերության իր բաժնեմասը։

1970-ական թվականների սկզբին Սոլը սկսել է զբաղվել ֆիլմերի պրոդյուսերությամբ։ Նրա պատկերները՝ «Թռիչք կկվի բնի վրայով» (1975), «Ամադեուս» (1984) և «Անգլիացի հիվանդը» (1996) որպես լավագույն ֆիլմեր երեք անգամ արժանացել են «Օսկար» և «Ոսկե գլոբուս» մրցանակների։ Նրա այլ պատկերներից են «Մատանիների տիրակալը» մուտֆիլմը («Սատուրն» մրցանակի անվանակարգ), «Գոյության անտանելի թեթևությունը» («Ոսկե գլոբուս» մրցանակի անվանակարգ),«Գոյայի ուրվականները» ֆիլմերը և այլն։

1970-ական թվականների սկզբին Զենցը ռեժիսոր Ջոն Բուրմենի հետ United Artists կինոընկերության համար մշակել է Ջոն Թոլքինի «Մատանիների տիրակալը» վեպի էկրանավորման սցենարը։ Աշխատանքի ընթացքում նա մոտիկից ծանոթացել է Թոլքինի և նրա ընտանիքի հետ։ Չնայած այդ ժամանակ ֆիլմը այդպես էլ չի նկարահանվել, Զենցը դարձել է Պրոֆեսորի ստեղծագործության մեծ երկրպագուն։ 1976 թվականին նա Թոլքինի որդիներից 15 միլիոն դոլարով գնել է ոչ միայն էկրանավորման, այլ նաև Միջերկրի անունների, անվանումների և այլ տարրերի օգտագործման իրավունքները, որոնք հիշատակվել են «Հոբիթ» և «Մատանիների տիրակալը» գրքերում։ Սոլը հիմնադրել է Tolkien Enterprises ընկերությունը (ավելի ուշ վերանվանվել է Middle-Earth Enterprises), որը կանգնած է «Հոբիթ» և «Մատանիների տիրակալը» գրքերի բոլոր էկրանավորումների և բեմական մարմնավորման հետևում։

Middle-Earth Enterprises ընկերությունն այսպես թե այնպես կապված է Թոլքինի մինչև 2017 թվականը ստեղծված էկրանավորումների հետ։ Ինքը՝ Զենցը, անմիջականորեն մասնակցել է միայն Ռալֆ Բակշիի ֆիլմի նկարահանումներին (1978)։ 2000-ական թվականներին New Line Cinema կինոընկերության նախաձեռնած էկրանավորումների շարքում 80-ամյա Զենցն իր տեղը զիջել է պրոդյուսեր Փիթեր Ջեքսոնին։ 2008 թվականին, երբ Ջեքսոնի և New Line Cinema ընկերության միջև առաջացել է ֆինանասական վեճ, որը վտանգի տակ է դրել «Հոբիթ։ Անսպասելի ճանապարհորդություն» (2009) ֆիլմի նկարահանումները, Զենցը բացահայտորեն աջակցել է Ջեքսոնին։ Նա հայտարարել է, որ համաձայն է ֆիլմի նկարահանմանը միայն Ջեքսոնի մասնակցության պայմանով, և եթե մինչև 2009 թվականի վերջը New Line Cinema ընկերությունը չկարգավորի իր հարաբերությունները ռեժիսորի հետ և չսկսկի նկարահանումները, Սոլը լիցենզիան հետ կկանչի և Ջեքսոնի հետ կսկսի փնտրել այլ ստուդիա։ Կոնֆլիկտը լուծվել է 2009 թվականին․ Ջեքսոնը ստացել է պրոդյուսերի աթոռը, իսկ Գիլյերմո դել Տորոն դարձել է ռեժիսոր։ Որոշ ժամանակ անց դել Տորոն լքել է նախագիծը և Փիթեր Ջեքսոնը կրկին զբաղեցրել է ռեժիսորի պաշտոնը։