Ջավահառլալ Ներու

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Ջավահարլալ Ներուից)
Jump to navigation Jump to search
Ջավահառլալ Ներու
जवाहरलाल नेहरू
Nehru1920.jpg
Դրոշ
 (1-ին) Հնդկաստանի վարչապետ
օգոստոսի 15, 1947 - մայիսի 27, 1964
Նախորդող Չկա
Հաջորդող Գուլզարիլալ Նանդա
Տիտղոսը ստեղծվեց
Դրոշ
 (1-ին) Հնդկաստանի Արտաքին Գործերի նախարար
օգոստոսի 15, 1947 - մայիսի 27, 1964
Փոխնախագահ Չժու Դե
Միապետ Գեորգ VI
Նախորդող Չկա
Հաջորդող Գուլզարիլալ Նանդա
Տիտղոսը ստեղծվեց
 
Կուսակցություն՝ Հնդկական ազգային կոնգրես[1]
Կրթություն՝ Սիթիի իրավաբանական դպրոց[2], Թրինիթի քոլեջ[2], Հերոու դպրոց[1] և Քեմբրիջի համալսարան[2]
Մասնագիտություն՝ փաստաբան, պետական գործիչ, գրող, քաղաքական գործիչ, ինքնակենսագիր, բարիսթեր և արհմիութենական գործիչ
Ազգություն Հնդիկ
Դավանանք հինդուիզմ[1]
Ծննդյան օր նոյեմբերի 14, 1889(1889-11-14)[3][4][5][6][7][8][9][10][11][12]
Ծննդավայր Իլահաբադ, Հյուսիսարևմտյան նահանգներ, Բրիտանական Հնդկաստան[13][7]
Վախճանի օր մայիսի 27, 1964(1964-05-27)[13][3][14][4][5][15][8][9][10][11] (74 տարեկանում)
Վախճանի վայր Նյու Դելի, Դելի, Հնդկաստան[16][17][18][7]
Գերեզման Ռաջ Գհատ[1]
Թաղված Ռաջ Գհատ[1]
Դինաստիա Ներու-Գանդի[1]
Քաղաքացիություն British Raj Red Ensign.svg Բրիտանական Հնդկաստան[7] և Flag of India.svg Հնդկաստան[19][20][7]
Հայր Մոտիլալ Ներու[1]
Ամուսին Կամալա Ներու[1]
Զավակներ Ինդիրա Գանդի[21][2]
 
Ինքնագիր Jawaharlal Nehru Signature.svg
 
Պարգևներ

Բհարատ Ռատնա, Bintang Jasa? և Կեյոյի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Ջավահառլալ Ներուն և Մահաթմա Գանդին /1946 թ./

Ջավահառլալ Ներու (հինդի՝ जवाहरलाल नेहरू Javāharlāl Nehrū հայտնի է նաև որպես Պանդիտ (Գիտնական) Ներու, նոյեմբերի 14, 1889(1889-11-14)[3][4][5][6][7][8][9][10][11][12], Իլահաբադ, Հյուսիսարևմտյան նահանգներ, Բրիտանական Հնդկաստան[13][7] - մայիսի 27, 1964(1964-05-27)[13][3][14][4][5][15][8][9][10][11], Նյու Դելի, Դելի, Հնդկաստան[16][17][18][7]), հնդիկ քաղաքական գործիչ, աշխարհի ամենանշանավոր քաղաքական գործիչներից մեկը: Եղել է հնդկական ազգային ազատագրական շարժման ձախ թևի առաջնորդը, Մահաթմա Գանդիի առաջադրմամբ գլխավորել է Հնդկական ազգային կոնգրեսը, 1947 թվականի օգոստոսի 15-ին բրիտանական գաղութային լծից Հնդկաստանի ազատագումից հետո դարձել է այդ երկրի առաջին վարչապետը և պետական բարձր այդ պաշտոնը վարել մինչև 1964 թվականի մայիսի 27-ը, երբ վախճանվել է սրտի կաթվածից: Հնդկաստանի երրորդ վարչապետ Ինդիրա Գանդիի հայրն է և յոթերորդ վարչապետ Ռաջիվ Գանդիի պապը:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջավահառլալ Ներուն Հնդկաստանի վարչապետի պաշտոնը վարելու ընթացքում արտաքին քաղաքականության բնագավառում չեզոք դիրք է գրավել՝ իր առաջնահերթ խնդիրը համարելով ապահովել Հնդկաստանի անկախությունը թե՛ արևմտյան և թե՛ արևելյան բլոկներից: Այդ նկատառումով նա Եգիպտոսի և Հարավսլավիայի ղեկավարների՝ Գամալ Աբդել Նասերի և Իոսիպ Բրոզ Տիտոյի հետ անց է կացրել եռակողմ խորհրդակցություններ՝ նախապատրաստելով Չմիավորման շարժման ստեղծումը, շարժում, որին միացան այն երկրները, որոնց տնտեսությունները մեծապես տարբերվում էին և՛ ազատական կապիտալիզմից, և՛ խորհրդային էտատիզմից (պետականացումից): Սակայն հետագայում Ներուն խոստովանել է, որ ագրեսիվ քաղաքականություն վարող միջազգային կոմունիզմի նկատմամբ չեզոք դիրք գրավելը սակավ արդյունավետ էր: Իսկ երբ կոմունիստական բլոկի մաս կազմող Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը ռազմական հարձակում գործեց Հնդկաստանի վրա, Ներուն հարկադրված էր վերջ տալ չեզոքությանը և մերձենալ ՆԱՏՕ-ի երկրների հետ (ի դեպ, մերձավորները նշում են, որ Չինաստանի ռազմական հարձակման լուրը խորապես ցնցել է նրան, հանգեցրել առողջական վիճակի կտրուկ վատացման, սրտի կաթվածի ու մահվան[22]: ):

Ներքին քաղաքականության բնագավառում նա դիրիժիզմի կողմնակից էր, բայց և միաժամանակ մեծ տեղ էր տալիս մասնավոր նախաձեռնությանը՝ այն համարելով տնտեսական ու հասարակական ներդաշնակ զարգացման գործուն շարժիչ ուժ:

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Неру Дж. Автобиография / Джавахарлал Неру / Пер. с англ.; Переводчики: В.В. Исакович, Д.Э. Кунина, В.Ч. Павлов, В.Н. Мачавариани, Б.В. Поспелов. — М.: Издательство иностранной литературы, 1955. — 656 с. (в пер.)
  • Неру Дж. Открытие Индии / Джавахарлал Неру / Пер. с англ.; Переводчики: В.В. Исакович, Д.Э. Кунина, И.С. Кливанская, В.Ч. Павлов; Ред. перевода В.Н. Мачавариани. — М.: Издательство иностранной литературы, 1955. — 652, [24] с. (в пер.)
  • Неру Дж. Внешняя политика Индии. — М.: Прогресс, 1965, — 352 с.
  • Неру Дж. Взгляд на всемирную историю. В трёх томах = Лондон, 1949 / Джавахарлал Неру / Пер. с англ. под ред. Г. Л. Бондаревского, П. В. Куцобина, А. Л. Нарочницкого. — М.: Прогресс, 1975. — 384+504+454 с. (в пер., суперобл.)
  • Неру Дж. Взгляд на всемирную историю. В трёх томах. Изд. 2. — М.: Прогресс, 1977. — 376+504+454 с., 25 000 экз.
  • Неру Дж. Взгляд на всемирную историю. В трёх томах. Изд. 3. — М.: Прогресс, 1981. — 376+504+454 с., 50 000 экз.
  • Неру Дж. Взгляд на всемирную историю. В трёх томах. Изд. 4. — М.: Прогресс, 1989. — 360+472+432 с., 30 000 экз.
  • Неру Дж. Открытие Индии. В двух томах / Джавахарлал Неру / Пер. с англ.; Переводчики: В.В. Исакович, И.С. Кливанская. — М.: Политиздат, 1989. — 464+512 с. — 75 000 экз. — ISBN 5-250-00853-4 (в пер.)

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 Jawaharlal Nehru
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Jawaharlal nehru
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Encyclopædia Britannica
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 SNAC — 2010.
  6. ↑ 6,0 6,1 Nationalencyklopedin — 1999.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 7,9 Jawaharlal Nehru // journal
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 filmportal.de — 2005.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Discogs — 2000.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Munzinger-Archiv — 1913.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
  12. ↑ 12,0 12,1 Store norske leksikon — 1978.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 Неру Джавахарлал // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 http://www.aveleyman.com/OnThisDay.aspx?OTDMonth=11&OTDDay=14&OTDYear=1968
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Jawaharlal Nehru
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 http://www.encyclopedia.com/topic/Chou_En-lai.aspx
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/17487870701440598
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 https://news.google.com/newspapers?id=AAk0AAAAIBAJ&sjid=TesFAAAAIBAJ&pg=797,1488998&dq=nehru+assassination&hl=en
  19. ↑ http://www.nytimes.com/1998/06/01/us/a-m-harvey-86-trainer-of-medical-education-leaders.html
  20. ↑ http://www.nytimes.com/1999/10/02/world/for-2-women-in-india-heritage-torn-by-hate.html
  21. ↑ https://nehrufamily.wordpress.com/
  22. ↑ Китай. Внешэкономсвязи, политика

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Commons-logo.svg Jawaharlal Nehru Վիքիպահեստում
  • Володин А. Г., Шаститко П. М. «Пусть не обманет надежда!..» Жизнь и борьба Джавахарлала Неру. — М.: Политиздат, 1990. — 352 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-250-00445-8
  • Горев А. В., Зимянин В. М. Неру / Александр Горев, Владимир Зимянин. — М.: Молодая гвардия, 1980. — 416 с. — (Жизнь замечательных людей). — 150 000 экз. (в пер.)
  • Вафа А. Х., Литман А. Д. Философские взгляды Джавахарлала Неру. — М.: Наука (Главная редакция восточной литературы), 1987. — 288 с. — 5 000 экз.
  • Литман А. Д. Философские взгляды Дж. Неру // Мировоззрение Джавахарлала Неру. М., 1973;
  • Мартышин О. В. Политические взгляды Джавахарлала Неру. — М.: Наука (Главная редакция восточной литературы), 1981. — 312 с. — 8 000 экз.
  • Ульяновский Р. А. Джавахарлал Неру // Три лидера великого индийского народа / Р. А. Ульяновский. — М.: Политиздат, 1986. — 232 с. — 100 000 экз.
  • Джавахарлал Неру. Воспоминания. Исследования / Отв. редакторы и составители Э. Н. Комаров и Л. В. Митрохин; Институт востоковедения АН СССР. — М.: Наука (Главная редакция восточной литературы), 1989. — 208, [16] с. — 5 000 экз. — ISBN 5-02-016703-7 (в пер.)
  • Сарвепалли Гопал. Джавахарлал Неру. Биография (2 тома) = Javaharlal Nehry. A Biography / Переводчик И. М. Кулаковская-Ершова. — М.: Прогресс, 1989. — 896 с. — 37 000 экз. — ISBN 5-01-001567-6
  • Frank Moraes (2007)։ Jawaharlal Nehru։ Jaico Publishing House։ ISBN 978-817992695-6 
  • Sankar Ghose (1993)։ Jawaharlal Nehru։ Allied Publishers։ ISBN 978-8170233695 
  • Jeffrey Kopstein (2005)։ Comparative Politics: Interests, Identities, and Institutions in a Changing Global Order։ Cambridge University Press։ ISBN 978-1139446044 
Ներուն և հնդիկ նշանավոր բանաստեղծ Ռաբինդրանաթ Թագորը
  • A Tryst With Destiny historic speech made by Jawaharlal Nehru on 14 August 1947
  • Nehru: The Invention of India by Shashi Tharoor (November 2003) Arcade Books 1-55970-697-X
  • Jawaharlal Nehru (Edited by S. Gopal and Uma Iyengar) (July 2003) The Essential Writings of Jawaharlal Nehru Oxford University Press 0-19-565324-6
  • Autobiography:Toward freedom, Oxford University Press
  • Jawaharlal Nehru: Life and work by M. Chalapathi Rau, National Book Club (1 January 1966)
  • Jawaharlal Nehru by M. Chalapathi Rau. [New Delhi] Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India [1973]
  • Letters from a father to his daughter by Jawaharlal Nehru, Children's Book Trust
  • Nehru: A Political Biography by Michael Brecher (1959). London:Oxford University Press.
  • After Nehru, Who by Welles Hangen (1963). London: Rupert Hart-Davis.
  • Nehru: The Years of Power by Geoffrey Tyson (1966). London: Pall Mall Press.
  • Independence and After: A collection of the more important speeches of Jawaharlal Nehru from September 1946 to May 1949 (1949). Delhi: The Publications Division, Government of India.
  • Joseph Stanislaw and Daniel A. Yergin (1988)։ «Commanding Heights»։ New York: Simon & Schuster, Inc. (չաշխատող հղում)
  • "The Challenge to Indian Nationalism." by Selig S. Harrison Foreign Affairs vol. 34, no. 2 (1956): 620–636.
  • "Nehru, Jawaharlal." by Ainslie T. Embree, ed., and the Asia Society. Encyclopedia of Asian History. Vol. 3. Charles Scribner's Sons. New York. (1988): 98–100.
  • Tariq Ali: Die Nehrus und die Gandhis. Eine indische Dynastie. Hugendubel, Kreuzlingen 2005, ISBN 3-7205-2602-X.
  • Shashi Tharoor: Die Erfindung Indiens. Das Leben des Pandit Nehru. Insel, Frankfurt 2006, ISBN 3-458-17303-X.
  • Alex von Tunzelmann: Indian Summer. The Secret History of the End of an Empire. Simon & Schuster, UK 2007, ISBN 978-1-4165-2225-6
Ներուի կիսանդրին Լոնդոնում /Մեծ Բրիտանիա/

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջավահառլալ_Ներու&oldid=6751334» էջից