Ջավահառլալ Ներու

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Ջավահարլալ Ներուից)
Jump to navigation Jump to search
Ջավահառլալ Ներու
जवाहरलाल नेहरू
Nehru1920.jpg
Դրոշ
 (1-ին) Հնդկաստանի վարչապետ
օգոստոսի 15, 1947 - մայիսի 27, 1964
Նախորդող Չկա
Հաջորդող Գուլզարիլալ Նանդա
Տիտղոսը ստեղծվեց
Դրոշ
 (1-ին) Հնդկաստանի Արտաքին Գործերի նախարար
օգոստոսի 15, 1947 - մայիսի 27, 1964
Փոխնախագահ Չժու Դե
Միապետ Գեորգ VI
Նախորդող Չկա
Հաջորդող Գուլզարիլալ Նանդա
Տիտղոսը ստեղծվեց
 
Կուսակցություն՝ Հնդկական ազգային կոնգրես[1]
Կրթություն՝ Սիթիի իրավաբանական դպրոց[2], Թրինիթի քոլեջ (1910)[2] և Հերոու դպրոց[1]
Մասնագիտություն՝ փաստաբան, պետական գործիչ, գրող, քաղաքական գործիչ, ինքնակենսագիր, բարիսթեր և արհմիութենական գործիչ
Ազգություն Հնդիկ
Դավանանք հինդուիզմ[1]
Ծննդյան օր նոյեմբերի 14, 1889(1889-11-14)[3][4][5][…]
Ծննդավայր Իլահաբադ, Հյուսիսարևմտյան նահանգներ, Բրիտանական Հնդկաստան[6][7]
Վախճանի օր մայիսի 27, 1964(1964-05-27)[6][3][8][…] (74 տարեկան)
Վախճանի վայր Նյու Դելի, Հնդկաստան[9][10][11][…]
Գերեզման Ռաջ Գհատ[1]
Թաղված Ռաջ Գհատ[1]
Դինաստիա Ներու-Գանդի[1]
Քաղաքացիություն British Raj Red Ensign.svg Բրիտանական Հնդկաստան[7], Flag of India.svg Հնդկաստան[12][13][7] և Flag of India.svg Dominion of India
Հայր Մոտիլալ Ներու[1]
Ամուսին Կամալա Ներու[1]
Զավակներ Ինդիրա Գանդի[14][2][15]
 
Ինքնագիր Jawaharlal Nehru Signature.svg
 
Պարգևներ

Բհարատ Ռատնա, Bintang Jasa? և Կեյոյի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Ջավահառլալ Ներուն և Մահաթմա Գանդին /1946 թ./

Ջավահառլալ Ներու (հինդի՝ जवाहरलाल नेहरू Javāharlāl Nehrū հայտնի է նաև որպես Պանդիտ (Գիտնական) Ներու, նոյեմբերի 14, 1889(1889-11-14)[3][4][5][…], Իլահաբադ, Հյուսիսարևմտյան նահանգներ, Բրիտանական Հնդկաստան[6][7] - մայիսի 27, 1964(1964-05-27)[6][3][8][…], Նյու Դելի, Հնդկաստան[9][10][11][…]), հնդիկ քաղաքական գործիչ, աշխարհի ամենանշանավոր քաղաքական գործիչներից մեկը։ Եղել է հնդկական ազգային ազատագրական շարժման ձախ թևի առաջնորդը, Մահաթմա Գանդիի առաջադրմամբ գլխավորել է Հնդկական ազգային կոնգրեսը, 1947 թվականի օգոստոսի 15-ին բրիտանական գաղութային լծից Հնդկաստանի ազատագումից հետո դարձել է այդ երկրի առաջին վարչապետը և պետական բարձր այդ պաշտոնը վարել մինչև 1964 թվականի մայիսի 27-ը, երբ վախճանվել է սրտի կաթվածից։ Հնդկաստանի երրորդ վարչապետ Ինդիրա Գանդիի հայրն է և յոթերորդ վարչապետ Ռաջիվ Գանդիի պապը։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջավահառլալ Ներուն Հնդկաստանի վարչապետի պաշտոնը վարելու ընթացքում արտաքին քաղաքականության բնագավառում չեզոք դիրք է գրավել՝ իր առաջնահերթ խնդիրը համարելով ապահովել Հնդկաստանի անկախությունը թե՛ արևմտյան և թե՛ արևելյան բլոկներից։ Այդ նկատառումով նա Եգիպտոսի և Հարավսլավիայի ղեկավարների՝ Գամալ Աբդել Նասերի և Իոսիպ Բրոզ Տիտոյի հետ անց է կացրել եռակողմ խորհրդակցություններ՝ նախապատրաստելով Չմիավորման շարժման ստեղծումը, շարժում, որին միացան այն երկրները, որոնց տնտեսությունները մեծապես տարբերվում էին և՛ ազատական կապիտալիզմից, և՛ խորհրդային էտատիզմից (պետականացումից)։ Սակայն հետագայում Ներուն խոստովանել է, որ ագրեսիվ քաղաքականություն վարող միջազգային կոմունիզմի նկատմամբ չեզոք դիրք գրավելը սակավ արդյունավետ էր։ Իսկ երբ կոմունիստական բլոկի մաս կազմող Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը ռազմական հարձակում գործեց Հնդկաստանի վրա, Ներուն հարկադրված էր վերջ տալ չեզոքությանը և մերձենալ ՆԱՏՕ-ի երկրների հետ (ի դեպ, մերձավորները նշում են, որ Չինաստանի ռազմական հարձակման լուրը խորապես ցնցել է նրան, հանգեցրել առողջական վիճակի կտրուկ վատացման, սրտի կաթվածի ու մահվան[16]։ ):

Ներքին քաղաքականության բնագավառում նա դիրիժիզմի կողմնակից էր, բայց և միաժամանակ մեծ տեղ էր տալիս մասնավոր նախաձեռնությանը՝ այն համարելով տնտեսական ու հասարակական ներդաշնակ զարգացման գործուն շարժիչ ուժ։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Неру Дж. Автобиография / Джавахарлал Неру / Пер. с англ.; Переводчики: В.В. Исакович, Д.Э. Кунина, В.Ч. Павлов, В.Н. Мачавариани, Б.В. Поспелов. — М.: Издательство иностранной литературы, 1955. — 656 с. (в пер.)
  • Неру Дж. Открытие Индии / Джавахарлал Неру / Пер. с англ.; Переводчики: В.В. Исакович, Д.Э. Кунина, И.С. Кливанская, В.Ч. Павлов; Ред. перевода В.Н. Мачавариани. — М.: Издательство иностранной литературы, 1955. — 652, [24] с. (в пер.)
  • Неру Дж. Внешняя политика Индии. — М.: Прогресс, 1965, — 352 с.
  • Неру Дж. Взгляд на всемирную историю. В трёх томах = Лондон, 1949 / Джавахарлал Неру / Пер. с англ. под ред. Г. Л. Бондаревского, П. В. Куцобина, А. Л. Нарочницкого. — М.: Прогресс, 1975. — 384+504+454 с. (в пер., суперобл.)
  • Неру Дж. Взгляд на всемирную историю. В трёх томах. Изд. 2. — М.: Прогресс, 1977. — 376+504+454 с., 25 000 экз.
  • Неру Дж. Взгляд на всемирную историю. В трёх томах. Изд. 3. — М.: Прогресс, 1981. — 376+504+454 с., 50 000 экз.
  • Неру Дж. Взгляд на всемирную историю. В трёх томах. Изд. 4. — М.: Прогресс, 1989. — 360+472+432 с., 30 000 экз.
  • Неру Дж. Открытие Индии. В двух томах / Джавахарлал Неру / Пер. с англ.; Переводчики: В.В. Исакович, И.С. Кливанская. — М.: Политиздат, 1989. — 464+512 с. — 75 000 экз. — ISBN 5-250-00853-4 (в пер.)

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 Jawaharlal Nehru
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Jawaharlal nehru
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 Encyclopædia Britannica
  5. ↑ 5,0 5,1 Nationalencyklopedin (швед.) — 1999.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Неру Джавахарлал // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Jawaharlal Nehru // journal
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 http://www.aveleyman.com/OnThisDay.aspx?OTDMonth=11&OTDDay=14&OTDYear=1968
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 http://www.encyclopedia.com/topic/Chou_En-lai.aspx
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/17487870701440598
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 https://news.google.com/newspapers?id=AAk0AAAAIBAJ&sjid=TesFAAAAIBAJ&pg=797,1488998&dq=nehru+assassination&hl=en
  12. ↑ http://www.nytimes.com/1998/06/01/us/a-m-harvey-86-trainer-of-medical-education-leaders.html
  13. ↑ http://www.nytimes.com/1999/10/02/world/for-2-women-in-india-heritage-torn-by-hate.html
  14. ↑ https://nehrufamily.wordpress.com/
  15. ↑ http://www.freepressjournal.in/featured-blog/indira-gandhi-was-not-related-to-mahatma-gandhi-heres-how-she-got-the-surname/1172246
  16. ↑ Китай. Внешэкономсвязи, политика

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Commons-logo.svg Jawaharlal Nehru Վիքիպահեստում
  • Володин А. Г., Шаститко П. М. «Пусть не обманет надежда!..» Жизнь и борьба Джавахарлала Неру. — М.: Политиздат, 1990. — 352 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-250-00445-8
  • Горев А. В., Зимянин В. М. Неру / Александр Горев, Владимир Зимянин. — М.: Молодая гвардия, 1980. — 416 с. — (Жизнь замечательных людей). — 150 000 экз. (в пер.)
  • Вафа А. Х., Литман А. Д. Философские взгляды Джавахарлала Неру. — М.: Наука (Главная редакция восточной литературы), 1987. — 288 с. — 5 000 экз.
  • Литман А. Д. Философские взгляды Дж. Неру // Мировоззрение Джавахарлала Неру. М., 1973;
  • Мартышин О. В. Политические взгляды Джавахарлала Неру. — М.: Наука (Главная редакция восточной литературы), 1981. — 312 с. — 8 000 экз.
  • Ульяновский Р. А. Джавахарлал Неру // Три лидера великого индийского народа / Р. А. Ульяновский. — М.: Политиздат, 1986. — 232 с. — 100 000 экз.
  • Джавахарлал Неру. Воспоминания. Исследования / Отв. редакторы и составители Э. Н. Комаров и Л. В. Митрохин; Институт востоковедения АН СССР. — М.: Наука (Главная редакция восточной литературы), 1989. — 208, [16] с. — 5 000 экз. — ISBN 5-02-016703-7 (в пер.)
  • Сарвепалли Гопал. Джавахарлал Неру. Биография (2 тома) = Javaharlal Nehry. A Biography / Переводчик И. М. Кулаковская-Ершова. — М.: Прогресс, 1989. — 896 с. — 37 000 экз. — ISBN 5-01-001567-6
  • Frank Moraes (2007)։ Jawaharlal Nehru։ Jaico Publishing House։ ISBN 978-817992695-6 
  • Sankar Ghose (1993)։ Jawaharlal Nehru։ Allied Publishers։ ISBN 978-8170233695 
  • Jeffrey Kopstein (2005)։ Comparative Politics: Interests, Identities, and Institutions in a Changing Global Order։ Cambridge University Press։ ISBN 978-1139446044 
Ներուն և հնդիկ նշանավոր բանաստեղծ Ռաբինդրանաթ Թագորը
  • A Tryst With Destiny historic speech made by Jawaharlal Nehru on 14 August 1947
  • Nehru: The Invention of India by Shashi Tharoor (November 2003) Arcade Books 1-55970-697-X
  • Jawaharlal Nehru (Edited by S. Gopal and Uma Iyengar) (July 2003) The Essential Writings of Jawaharlal Nehru Oxford University Press 0-19-565324-6
  • Autobiography:Toward freedom, Oxford University Press
  • Jawaharlal Nehru: Life and work by M. Chalapathi Rau, National Book Club (1 January 1966)
  • Jawaharlal Nehru by M. Chalapathi Rau. [New Delhi] Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India [1973]
  • Letters from a father to his daughter by Jawaharlal Nehru, Children's Book Trust
  • Nehru: A Political Biography by Michael Brecher (1959). London:Oxford University Press.
  • After Nehru, Who by Welles Hangen (1963). London: Rupert Hart-Davis.
  • Nehru: The Years of Power by Geoffrey Tyson (1966). London: Pall Mall Press.
  • Independence and After: A collection of the more important speeches of Jawaharlal Nehru from September 1946 to May 1949 (1949). Delhi: The Publications Division, Government of India.
  • Joseph Stanislaw and Daniel A. Yergin (1988)։ «Commanding Heights»։ New York: Simon & Schuster, Inc. (չաշխատող հղում)
  • "The Challenge to Indian Nationalism." by Selig S. Harrison Foreign Affairs vol. 34, no. 2 (1956): 620–636.
  • "Nehru, Jawaharlal." by Ainslie T. Embree, ed., and the Asia Society. Encyclopedia of Asian History. Vol. 3. Charles Scribner's Sons. New York. (1988): 98–100.
  • Tariq Ali: Die Nehrus und die Gandhis. Eine indische Dynastie. Hugendubel, Kreuzlingen 2005, ISBN 3-7205-2602-X.
  • Shashi Tharoor: Die Erfindung Indiens. Das Leben des Pandit Nehru. Insel, Frankfurt 2006, ISBN 3-458-17303-X.
  • Alex von Tunzelmann: Indian Summer. The Secret History of the End of an Empire. Simon & Schuster, UK 2007, ISBN 978-1-4165-2225-6
Ներուի կիսանդրին Լոնդոնում /Մեծ Բրիտանիա/

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջավահառլալ_Ներու&oldid=7900575» էջից