Պրան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պրան
անգլ.՝ Pran
Ծնվել էփետրվարի 12, 1920(1920-02-12)[1]
ԾննդավայրՆյու Դելի, Հնդկաստան
Մահացել էհուլիսի 12, 2013(2013-07-12)[1] (93 տարեկան)
Մահվան վայրՄումբայ, Հնդկաստան[2]
Քաղաքացիություն Բրիտանական Հնդկաստան և  Հնդկաստան
Կրոնհինդուիզմ
Մասնագիտությունդերասան
Ամուսին(ներ)Shukla Sikand?
Երեխա(ներ)Sunil Sikand?
Պարգևներ և մրցանակներ
pransikand.com

Պրան (հինդի` प्राण, իրական անունը` Պրան Կրիշան Սիկանդ, փետրվարի 12, 1920(1920-02-12)[1], Նյու Դելի, Հնդկաստան - հուլիսի 12, 2013(2013-07-12)[1], Մումբայ, Հնդկաստան[2]), հնդիկ կինոդերասան, մի շարք մրցանակների դափնեկիր, այդ թվում պարգևատրվել է նաև հնդկական կինոյի ամենաբարձր՝ Դադասահեբ Փհալկեի անվան պարգևով (2013)։ Հայտնի է հնդկական կինոյում չարագործներին մարմնավորած կերպարներով։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրանը ծնվել է ինժեներ-շինարարի և կառավարական կապալառուի հարուստ ու բազմազավակ ընտանիքում։ Մանուկ տարիքում նա ընդունակ երեխա էր՝ հատկապես լավ էր սովորում մաթեմատիկա։ Իր հոր աշխատանքի բերումով ուսումն առել է Հնդկաստանի տարբեր քաղաքներում։ Միջնակարգն ավարտելուց հետո Շիմլայում ընդունվել է ուսումնարան՝ պրոֆեսիոնալ լուսանկարիչ դառնալու նպատակով։ Այդ տարիներին էլ գայթակղվել է դերասանական խաղով և «Ռամայանա» պոեմի բեմականացման մեջ կատարել Սիտայի դերը։

Չարագործի իր առաջին դերը խաղացել է 1940 թվականին՝ «Yamla Jat» ֆիլմում։ Սակայն նրան իսկական հաջողություն բերեց 1942 թվականին նկարահանված «Khandaan» ֆիլմը։ 1942-1946 թվականներին Պրանը նկարահանվել է 22 կինոնկարում։ Այնուհետև նա Լահորից տեղափոխվել է Բոմբեյ, որտեղ նկարահանվել է «Ziddi» ֆիլմում։ Արդեն 1950 թվականին Պրանը համարվում էր Բոլիվուդի գլխավոր «չարագործը»։

Հատկապես արգասաբեր էր նրա համագործակցությունը Դիլիպ Կումարի հետ։ Միասին նրանք նկարահանվել են «Ազադ» (1955 թ.), «Դևդաս» (1955 թ.), «Մադհումատի» (1958 թ.), «Ռամն ու Շյամը» (1967 թ.) և այլ ֆիլմերում։ Կիշոր Կումարի հետ նկարահանվել է մի քանի կատակերգական ֆիլմերում։ 1960 թվականին «Upkar» ֆիլմում խաղացած դերի համար նա ստացավ իր առաջին Filmfare Awards մրցանակը։

Աշոկ Կումարի հետ Պրանը նկարահանվել է 27 ֆիլմում` «Ծաղիկներ դարձած արցունքներ» (1969 թ.), «Արևելք և արևմուտք» (1970 թ.), «Արդարադատություն» (1971 թ.), «Ռամ և Շանկար» (1976 թ.), «Հարազատ արյուն» (1978 թ.) և այլն։ 1969-1982 թվականներին Ռաջեշ Կհաննայից հետո Պրանը համարվում էր ամենաբարձր վարձատրվող դերասանը։

1973 թվականին Պրանի միջնորդությամբ Պրակաշ Մեհրայի «Ձգձգված հատուցում» ֆիլմում նկարահանվել է երիտասարդ Ամիթաբհ Բաչչանը։ Դրանից հետո Պրանը Ամիթաբհ Բաչչանի հետ նկարահանվել է ևս 16 ֆիլմում ` «Ամար, Աքբար, Անտոնի» (1978 թ.), «Մաֆիայի պարագլուխը» (1978 թ.), «Հավատարիմ ընկերները» (1980 թ.) և այլն։ Պրանն աշխատել է այնպիսի ֆիլմերում, ինչպիսիք էին «Հավատացյալը» (1973 թ.), «Բոբբի» (1973 թ.), «Սիրո հավերժական հեքիաթը» (1977 թ.), «Ճակատագիր» (1981 թ.), «Ինչպես երեք հրացանակիրները» (1984 թ.) և խորհրդա-հնդկական «Լեգենդ սիրո մասին» (1984 թ.)։ Հետաքրքիր է այն, որ «Բոբբի» ֆիլմի նկարահանման ժամանակ Ռաջ Կապուրը չէր կարող իրեն թույլ տալ Պրանին վճարել արժանի հոնորար, այդ իսկ պատճառով վերջինս համաձայնվել է ֆիլմում նկարահանվելու համար ընդունել սիմվոլիկ մեկ ռուփի։

1990-ական թվականներին ոտքերի հետ կապված տարիքային խնդիրների պատճառով «Իմ և քո երազանքները» (1996 թ.) և «Մահվան հրեշտակը» (1997 թ.) ֆիլմերում Պրանը նկարահանվել է մեծ մասամբ նստած վիճակում։ 1998 թվականին ստացած սրտի նոպայի պատճառով, Պրանն արդեն իսկ մերժում էր նկարահանվելու առաջարկները։

Անձնական կյանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրանն ամուսնացել է 1945 թվականին՝ Շուկլա Սիկանդի հետ և ունեցել երեք երեխա՝ երկու որդի և մեկ դուստր։

Մահացել է թոքաբորբից, 2013 թվականի հուլիսի 12-ին՝ 93 տարեկանում։

Մասնակի ֆիլմագրությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թվական Անվանում Բնօրինակ անվանում Կերպար
1942 Գանձապահը Khandan -
1953 Սիրո շնչառությունը Aah դոկ. Կայլաշ
1954 Բիրաջ Բահու Biraj Bahu Դուդհար
1954 Անգլիացին Angarey -
1955 Ազադ Azaad Սունդեր
1955 Գրավատուն Amaanat Նուրեշ
1955 Հաշվետարը Munimji Ռատան, Կալա Գհոդա
1956 Բոլորից թաքուն Chori Chori Սումանկումար
1957 Այնպես, ինչպես դու չես հանդիպել Tumsa Nahin Dekha Սոհան
1958 Ամարդիպ Amar Deep Պրան
1958 Դաստիարակը Chandan -
1958 Մադհումատի Madhumati Ռաջա Ուգրա Նարայան
1958 Դատ Adalat Պանդիտ Կադերնաթհ, Շարիֆ Ահմեդ
1960 Երկիրը, որտեղով հոսում է Գանգեսը Jis Desh Men Ganga Behti Hai Ռակա
1960 Խարդախը Chhalia Աբդուլ Ռեհման
1962 Արտոնյալ տոմս Half Ticket Ռաջա Բաբու
1962 Սիրտն անմիտ է Dil Tera Diwana Գանպատ
1963 Ստախոսը Bluff Master Կումար
1963 Իմ սիրելին Mere Mehboob Մուննա Ռաջա
1963 Իմ սիրելիի հարսանիքը Dil Hi To Hai Շեկու, Յուսուֆ
1963 Ես քեզ կնվիրեմ իմ սիրտը Phir Wohi Dil Laya Hoon Ռամեշ
1964 Արքայազնը Rajkumar Նարպատ Սինգհ
1964 Երկրորդ հնարավորություն Door Ki Awaaz Կայլաշ
1964 Քաշմիրի գեղեցկուհին Kashmir Ki Kali Մոհան
1964 Ծաղիկներ տաճարից Pooja Ke Phool Բալամ Սինգհ
1965 Շահիդ Shaheed Դակու Կեհար Սինգհ
1965 Գաղտնի ծիսակատարություն Gumnaam փաստաբան Ռակեշ
1965 Թագավորական որդին Do Dil Կունվեր Պրատապ Սինգհ
1965 Իմ սիրելին Mere Sanam Շյամ
1965 Ընտանիք Khandan Նավրանջի Լալ
1966 Ամպրոպաբեր ամպեր Sawan Ki Ghata Կայլաշ Չոուդհարի
1966 Սերը Տոկիոյում Love in Tokyo Պրան
1966 Միլիոն ռուփի Dus Lakh Ջերի
1966 Միսթր Բիրադարի Biradari Բիհարի
1967 Ռամն ու Շյամը Ram Aur Shyam Գաջենդրա
1967 Երեկոն Փարիզում An Evening in Paris Շեքհար
1967 Աշխարհի շուրջը Around the World Պրան
1967 Կինը Aurat Մանոհարլալ
1967 Քարե սիրտ Patthar Ke Sanam Լալա Բհագատ Ռամ
1967 Տեսակցություն Milan Ռաջենդրա
1968 Ամուրին Brahmachari Ռավի Կհաննա
1968 Մարդը Aadmi Մայադաս
1969 Անջանա Anjaana Մահենդրանաթհ
1969 Ով կարող է քեզանից լավը լինել Tumse Achha Kaun Hai Պրան
1969 Ծաղիկներ դարձած արցունքներ Aansoo Ban Gaye Phool Շամբհու Մահադև Ռաո
1969 Միայն սեր Pyar Hi Pyar Սատիշ Ռաջ, Աշոկ
1970 Երբ, ինչու և որտեղ Kab? Kyoon? Aur Kahan? Դալջիտ Պրասադ
1970 Հիր և Ռանջհա Heer Raanjha Չհոտե Չոուդհարի
1970 Գեղեցիկ և համառ Tum Haseen Main Jawan Ռանջիտ
1970 Իմ անունը Ջոնի է Johny Mera Naam Մոտի, Մոհան
1970 Արևելք և արևմուտք Purab Aur Pachhim Հարնամ
1970 Դաժանություն Ganwaar Վիջայ Բահադուր
1970 Սեր և հարստություն Humjoli Գոպալ Ռայ
1971 Բնածին տաղանդ Yaadgaar Մամաջի
1971 Նոր ժամանակներ Naya Zamana Ռաջենդրա Չոուդհարի
1971 Համաձայնություն Maryada Պրան Բահադուր
1972 Անհաջող փոխարինում Roop Tera Mastana Աջիտ
1972 Վիկտորիա 203 Victoria No. 203 Ռանա
1972 Արյունակցական կապեր Aan Baan Ռաջա Բահադուր
1972 Ծաղկած այգի Yeh Gulistan Hamara Դենգ Դո Ռանի
1973 Ձգձգված հատուցում Zanjeer Շեր Խան
1973 Լուսատտիկը Jugnu Շյամ
1973 Կրքերի բոցի մեջ Joshila Թհակուր
1973 Բոբբի Bobby միսթր Նաթհ
1973 Հավատացյալը Dharma Շևակ Սինգհ (Դհարմա)
1973 Գոպի Gopi Լալա
1974 Փորձություն կյանքով Kasauti Պյարելալ
1974 Ստիպողական հանգամանքներ Majboor Մայքլ Դ'Սուզա
1975 Ձերբակալման հրամանագիր Warrant Մեհրա
1975 Գողությունը իմ աշխատանքն է Chori Mera Kaam տեսուչ Սամադհ Կումար
1975 Ադամանդյա մանյակ Lafange Լալ
1975 Ճգնավորը Sanyasi Շանտի Բաբա (Գուրուջի)
1976 Տասերորդը Dus Numbri Հավալդար Կարան Սինգհ Բադշահ
1977 Ամար, Աքբար, Անտոնի Amar Akbar Anthony Կիշանլալ
1977 Հատուցում Hatyara Դալատ Սինգհ
1977 Սիրո հավերժական հեքիաթը Dharam Veer որսորդ Ջվալա Սինգհ
1977 Արծաթ և ոսկի Chandi Sona Ամար
1978 Մաֆիայի պարագլուխը Don Ջասջիտ
1978 Հարազատ արյուն Apna Khoon տեսուչ Վերմա
1978 Հինավուրց անեծք Chor Ke Ghar Chor Մանգալ
1978 Ակամա գողերը Chor Ho To Aisa Պրան Նաթհ
1978 Դաժան արդարություն Phaansi Հիմատ Սինգհ
1978 Արյան կանչ Khoon Ki Pukaar Վիդյա Բհուշան, Պուջարի
1978 Ռահուն և Կետուն Rahu Ketu Կարիմ, Կետու Վերմա
1980 Ջրային ապարանքը Jal Mahal Դևենդեր Պրատապ Սինգհ
1980 Պատվի պարտքը Karz Կաբիրա
1981 Մարդասպանը Krodhi Արչարյա
1981 Երդվում եմ Աստծով Khuda Kasam Գիրդհարի Լալ
1981 Կալիա Kaalia Ջայլեր Ռագհվիր Սինգհ
1983 Աստվածների պատիժը Nastik Բալբիր
1983 Կույր օրենք Andhaa Kanoon Էնթոնի Դ'Կրուզ
1983 Կնոջ ծառան Naukar Biwi Ka Աբդուլ
1984 Թագադրություն Raaj Tilak Արջուն Սինգհ
1984 Լեյլա Laila Բհարատ Սինգհ
1984 Լեգենդ սիրո մասին Sohni Mahiwal Տուլլա
1985 Մոր օրհնությունը Maa Kasam տեսուչ Կիշան Լալ
1987 Գիտան Սիտապուրից Sitapur Ki Geeta Դհարամ Սինգհ
1988 Հանցագործ աշխարհ Paap Ki Duniya Ջայլեր
1988 Սիրո թշնամին Mohabbat Ke Dushman Ռուշտոմ
1989 Կախարդը Jaadugar Գաջենդեր
1989 Ոսկի և ավազ Mitti Aur Sona Յաշվանտ Սինհա
1991 Անհավատարիմ սիրեցյալը Sanam Bewafa Ֆաթեհ Խան
1991 Գնչուները Banjaran Թհակուր Բաբա
1992 Սեր և հավատարմություն Bewaffa Se Waffa նաբոբ Ջամալուդդին Խան
1994 Երջանիկ մարդը Bhagyawan Դհանռաջ
1996 Իմ և քո երազանքները Tere Mere Sapne Շաբունաթհ Մեհտա
1997 Մահվան հրեշտակը Mrityudaata Նիզամուդդին Ազադ
1997 Սիրահարվածը Gudia Համիդ
1997 Սալման և Սալիմը Salma Pe Dil Aa Gaya -

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Deutsche Nationalbibliothek Record #13920914X // Pran (գերմ.) — 2012—2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 Amit Chaturvedi (With PTI inputs) Legendary actor Pran dies at 93 — 2013.