Նիննան Սանտեսսոն

Նիննան Սանտեսսոն
Ի ծնե	շվեդերեն՝ Gertrud Paulina Santesson
Ծնվել է	դեկտեմբերի 14, 1891
Ծննդավայր	Fjärås church parish, Շվեդիա
Վախճանվել է	հունվարի 14, 1969 (77 տարեկան)
Մահվան վայր	Ադոլֆ Ֆրեդրիկ, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա
Քաղաքացիություն	Շվեդիա
Կրթություն	Շվեդիայի գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա (1913), Կոլարոսսիի ակադեմիա և Գրան–Շոմիե ակադեմիա
Մասնագիտություն	քանդակագործ և գծանկարիչ
Ուսուցիչ	Սիգրիդ Բլոմբերգ
Ամուսին	Bertel Bertel-Nordström?
Զավակներ	Lena Santesson-Carlson?
	Ninnan Santesson Վիքիպահեստում

Գերտրուդա Պաուլինա (Նիննան) Սանտեսսոն (շվեդերեն՝ Gertrud Paulina (Ninnan) Santesson, դեկտեմբերի 14, 1891(1891-12-14)^[1], Fjärås church parish, Շվեդիա^[1] - հունվարի 14, 1969(1969-01-14)^[1], Ադոլֆ Ֆրեդրիկ, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա^[1]), շվեդ նկարիչ և քանդակագործ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիննան Սանտեսսոնը ծնվել է 1891 թվականին, Չուլյոհոլմ կալվածքում։ Նրա մանկությունն անցել է Սյոդերմանլանդի Մելբիի (Mälby) կալվածքում։ Երբ աղջիկը 12 տարեկան էր, հայրը մահացել է, իսկ մայրը երեխաների հետ տեղափոխվել է Ստոկհոլմ։ Այստեղ Նիննան առաջին անգամ զբաղվել է քանդակագործությամբ Սիգրիդ Բլոմբերգի ղեկավարությամբ, իսկ 1911 թվականին ընդունվել է Արվեստի թագավորական ակադեմիա։ Դրանից հետո նա ուսումը շարունակել է Փարիզում` Կոլարոսի ակադեմիայում և Գրանդ Շոմերում Անտուան Բուրդելի ղեկավարությամբ։ Այդ ժամանակ Փարիզում սովորում էին նրա մյուս հայրենակիցները՝ Սիրի Դերկերտը, Աննա Պետրուս-Լյուտկենսը, Լիզա Բերգստանդը^[4]։ Ֆրանսիայում գտնվելու ընթացքում Նիննան բազմիցս այցելել է Լուվր, որտեղ խորապես տպավորված էր եգիպտական և ասորական արվեստով։ Հետագայում նա երկու անգամ այցելել է Փարիզ, 1940-ականների վերջին՝ իր համար հայտնաբերելով Ժերմեն Ռիշիեի քանդակները և 1950-ականներին, երբ որոշ ժամանակ աշխատել է Օսիպ Ցադկինի արվեստանոցում^[5]։

Մեկուկես ամիս Ալժիրում անցկացնելուց հետո, Նիննան Սանտեսսոնը վերադարձել է Շվեդիա։ Ստոկհոլմի Նկարիչների տանը կայացել է նրա և ֆինն նկարիչ Էնգելբերտ Բերտել-Նորդստրյոմի համատեղ ցուցահանդեսը, որի հետ նա ամուսնացել է 1917 թվականին^[4]։

Սանտեսսոնի մոնումենտալ աշխատանքների մեծ մասը ստեղծվել է Գյոթեբորգում, որտեղ այդ ժամանակ բնակվում էր նրա մայրը։ Նրա առաջին աշխատանքը Լորենսբուրգում գտնվող Ֆորսբերգի հյուպատոսի վիլլայի ձևավորման պատվերն էր։ 1916 թվականին նա աշխատել է բանաստեղծ Վիկտոր Ռյուդբերգի հուշարձանի վրա, որը տեղադրվել է տաս տարի անց։ Բացի այդ, նա զոհասեղան պատրաստեց Գյոթեբորգի Մաստուգ եկեղեցու համար։ Կաղնուց փորագրված փայտե քանդակները պատրաստել էր նրա ամուսինը^[4]։

1933 թվականից Նիննան Սանտեսսոնը մեծ ձևերից անցում է կատարել փոքր ձևերի և սկսեց աշխատել այնպիսի նյութերի հետ, ինչպիսիք են կավը, թրծակավը և բրոնզը։ Նրա քանդակների համար հաճախ որպես բնորդներ ծառայում էին ընտանիքի անդամները, այդ թվում դուստրը՝ Լենան և ընկերները, հիմնականում Նաիմա Վիֆստրանդը և Մարիաննա Ֆրեստադիուսը (Նիննան Սանտեսսոնը ստեղծել է նրա 48 կիսանդրի)։ Սանտեսսոնի արվեստանոցում հաճախ աշխատում էին Բերտա Հանսսոնը և Սիրի Դերկերտը, իսկ Մայ Բրինգը, ով այդ ժամանակ կորցրել էր տեսողությունը, ծառայում էր որպես բնորդ^[4]։

Ամուսնալուծությունիցհետո Նիննան Սանտեսսոնը 1930-ական թվականներին Նաիմա Վիֆստրանդի հետ միասին 5 տարի անցկացրել է Լոնդոնում։ 1940-ականներին նա օգնել է նացիստական Գերմանիայից փախստականներին, մասնավորապես, Բերտոլդ Բրեխտը և իր ընտանիքն ապրում էին նրա հետ։ Սանտեսսոնը համագործակցել է նաև Նորվեգական Դիմադրության շարժման հետ և լրտեսության համար երկու տարի անցկացրել շվեդական բանտում։ 1951 թվականին Սիրի Դերկերտի հետ միասին այցելել են Խորհրդային Միություն։ Նրա հերթական ցուցահանդեսը տեղի է ունեցել միայն 1960 թվականին՝ Մայա Բրոտենի և Անն Մարգրետ Դալկվիստ-Լյունբերգի հետ միասին^[4]։

Նիննան Սանտեսսոնը մահացել է Ստոկհոլմում 1969 թվականին^[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 G Paulina (Ninnan) Santesson (շվեդերեն) — 1917.
↑ Շվեդիայի Ազգային թանգարանի նկարիչների ցանկ — 2016.
↑ Académie de la Grande Chaumière (շվեդերեն) — Göteborgs universitet, 2018. — ISBN 978-91-639-7594-3 — ISSN 2003-0088
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Svenskt kvinnobiografiskt lexikon
↑ Svenskt biografiskt lexikon

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Gunilla Pagés: ’’Ninnan Santesson’’ i Louise Robbert (red): ’’Den otroliga verkligheten – 13 kvinnliga pionjärer’’, Carlssons Bokförlag, Borås 1994, ISBN 91-7798-882-5
Vem är det : Svensk biografisk handbok 1963, red. Ingeborg Burling, P. A. Norstedt & Söners Förlag, Stockholm 1962 s. 944
Sveriges befolkning 1900, (CD-ROM, version 1.02, databasdatum 2006-08-25) Sveriges Släktforskarförbund 2006
Sveriges dödbok 1947-2003, (CD-ROM version 3.0), utgiven av Sveriges Släktforskarförbund 2005

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Сайт, посвящённый художнице» (շվեդերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2021-02-26-ին։ Վերցված է 2021-06-10
Irja Bergström։ «Gertrud Paulina (Ninnan) Santesson»։ Svenskt kvinnobiografiskt lexikon (անգլերեն)
Maria Görts։ «G Paulina (Ninnan) Santesson»։ Svenskt biografiskt lexikon (շվեդերեն)

[_cc4066e02639ea60-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 G Paulina (Ninnan) Santesson (շվեդերեն) — 1917.

[_58130fcee14dcece-2] Շվեդիայի Ազգային թանգարանի նկարիչների ցանկ — 2016.

[_ecc793268838798e-3] Académie de la Grande Chaumière (շվեդերեն) — Göteborgs universitet, 2018. — ISBN 978-91-639-7594-3 — ISSN 2003-0088

[Svenskt_kvinnobiografiskt_lexikon———-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Svenskt kvinnobiografiskt lexikon

[Svenskt_biografiskt_lexikon———-5] Svenskt biografiskt lexikon

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]