Նատալյա Գորբանևսկայա

Նատալյա Գորբանևսկայա; Ната́лья Евге́ньевна Горбане́вская
Ծնվել է	մայիսի 26, 1936
Ծննդավայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Վախճանվել է	նոյեմբերի 29, 2013 (77 տարեկան)
Վախճանի վայր	Փարիզ, Ֆրանսիա
Գերեզման	Grave of Dioujeva-Gorbanevskaïa
Մասնագիտություն	լեզվաբան, բանաստեղծուհի, գրադարանավար, լրագրող, թարգմանչուհի, գրող և իրավապաշտպան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ, Լեհաստան և Ֆրանսիա
Կրթություն	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի լեզվաբանական ֆակուլտետ
Պարգևներ	Ռուսական մրցանակ honorary doctor of the Maria Curie-Skłodowska University? Medal "Make haste to do good"? և Պրահայի պատվավոր քաղաքացի
	Natalya Gorbanevskaya Վիքիպահեստում

Նատալյա Գորբանևսկայա (ռուս.՝ Ната́лья Евге́ньевна Горбане́вская, մայիսի 26, 1936(1936-05-26)^[1]^[2], Մոսկվա, ԽՍՀՄ - նոյեմբերի 29, 2013(2013-11-29)^[3]^[4]^[1], Փարիզ, Ֆրանսիա), ռուս բանաստեղծուհի, թարգմանչուհի, իրավապաշտպան, ԽՍՀՄ-ում այլախոհական շարժման մասնակից։ Հեղինակ է բանաստեղծությունների մեկուկես տասնյակ գրքերի, թարգմանել է լեհերենից, չեխերենից, սլովակերենից և ֆրանսերենից։

1953 թվականին ընդունվել է Մոսկվայի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետ։ 1956 թվականին ձերբակալվել է Հունգարիայում խորհրդային ներխուժման դեմ ընդվզող Անդրեյ Տերեխինի և Վլադիմիր Կուզնեցովի հետ ծանոթ լինելու պատճառով։ Երեք օր անց նրան բաց են թողել, բայց 1957 թվականին հեռացրել են համալսարանից՝ իբր դասերին չներկայանալու համար։ 1958 թվականին ընդունվել է Լենինգրադի համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետ, ավարտել 1964 թվականին։ Աշխատել է Մոսկվայում՝ գրադարանավար, մատենագետ, տեխնիկական և գիտական թարգմանիչ։ Ծանոթ է եղել Ալեքսանդր Գինզբուրգի և Յուրի Գալանսկովի հետ, տպագրել է սամիզդատային նյութեր։ Խորհրդային մամուլում նրա բանաստեղծությունները գրեթե չեն հրատարակվել։ 1969 թվականից Արևմուտքում լույս են տեսնում նրա բանաստեղծական ժողովածուները։

Եղել է մարդու իրավունքների ակտիվ պաշտպան։ 1968 թվականի օգոստոսի 25-ին երեխան գրկին մասնակցել է Չեխոսլովակիա խորհրդային զորքեր մտցնելու դեմ կազմակերպված բողոքի ցույցին։ Ձերբակալվել է, բայց ազատ է արձակվել կրծքի երեխա ունենալու պատճառով։ Ցույցի մասին նրա ստեղծած փաստավավերագրական գիրքը թարգմանվել է եվրոպական լեզուներով։ Ձերբակալվել է 1969 թվականի դեկտեմբերի 24-ին՝ մեղադրվելով հակախորհրդային գաղափարախոսության համար։ Պատիժը կրել է Բուտիրյան բանտում։ 1971 թվականի հունվարից մինև 1972 թվականի փետրվարը հարկադիր բուժման է ուղարկվել հատուկ հոգեբուժարան։ 1975 թվականին Գորբանևսկայան արտագաղթել է ԽՍՀՄ-ից։ Ապրել է Փարիզում, աշխատել հանդեսների խմբագրություններում և «Ազատություն» ռադիոկայանում։

Ռուսաստանում Գորբանեւսկայան հրատարակվում է 1990 թվականից։ Հետխորհրդային ժամանակաշրջանում հաճախ է այցելել հայրենիք։ 2008 թվականին նրան շնորհվել է Լյուբլինի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում։ 2010 թվականին «Ռուսկայա պրեմիա» միջազգային գրական մրցանակ է ստացել «պոեզիա» անվանակարգում։ Արժանացել է մի շարք այլ մրցանակների։

Թաղված է Փարիզում, Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը^[7]։

Նատալյա Գորբանևսկայան հայերեն

«Տե՛ր, նրանց վրա գիշեր է իջել...»; Դասական բալլադ; «Վառարանի մեջ վերջին կրակն է...»; «Այս աշխարհն է...»; «Երբ լռում են արքաները...»; «Առավոտ է։ Քամի։ Պտտվում է...»; «Եվ զանգեր են, և գմբեթներ...»; «Գժանոցում գնա պառկիր...»; «Այտերդ մաքրիր երանությունից կեսքուն վիճակիդ...»; «Քսաներորդ դարում՝ ինձ հարազատ այսքան...»; «Ընդմիշտն ի՞նչ է...»; «Եվ խուլ լեռներ, և հովիտներ վայրի...»; «Ինչպես հալածյալ եղնիկն է փախչում...»: Ռուս այլախոհական պոեզիա, Ստեփանակերտ, «Ոգի-Նաիրի», 2015, էջ 124-140։ Թարգմ.՝ Խորեն Գասպարյան։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
↑ ^2,0 ^2,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги (ռուս.) / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 523—524. — ISBN 5-94848-245-6
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Natalya Gorbanevskaya - obituary, Наталя Горбаневська - некролог
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ http://www.hrad.cz/cs/pro-media/tiskove-zpravy/8465.shtml
↑ https://archiv.prezident.sk/gasparovic/indexac24.html?rad-bieleho-dvojkriza-ii-trieda (словацк.)
↑ Ռուս այլախոհական պոեզիա, Ստեփանակերտ, «Ոգի-Նաիրի», 2015, էջ 122-123։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նատալյա Գորբանևսկայա» հոդվածին։

[_eaae72d62a48ddb9-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)

[_a70bf73e20fb4bc3-2] 2,0 ^2,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги (ռուս.) / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 523—524. — ISBN 5-94848-245-6

[_b464ea5d7491b9b5-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Natalya Gorbanevskaya - obituary, Наталя Горбаневська - некролог

[_b200f7748515d7a9-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_b21f366aeeabaf23-5] ttp://www.hrad.cz/cs/pro-media/tiskove-zpravy/8465.shtml

[_01ab5ad8c9080372-6] ttps://archiv.prezident.sk/gasparovic/indexac24.html?rad-bieleho-dvojkriza-ii-trieda (словацк.)

[7] Ռուս այլախոհական պոեզիա, Ստեփանակերտ, «Ոգի-Նաիրի», 2015, էջ 122-123։

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[5]

[7]