ՆԱՏՕ-ի հնչյունական այբուբեն

ԴԱԱ հնչյունաբանական և Մորզեի այբուբենների աղյուսակ

ՆԱՏՕ-ի հնչյունական այբուբեն, Միջազգային ռադիոհեռախոսային հնչյունական այբուբեն, հայտնի նաև որպես՝ ԻԿԱՕ հնչյունական այբուբեն, ՀՄՄ հնչյունական այբուբեն, աշխարհում առավել լայնորեն կիրառվող հնչյունական այբուբեն։ Այս «հնչյունական այբուբենը», ըստ էության, այբուբենների ուղղագրությունն է սպասարկում և որևէ առնչություն չունի հնչյունագրության (տրանսկրիպտ) համակարգերի հետ, օրինակ, «Միջազգային հնչյունական այբուբեն»-ի հետ։

Քաղաքացիական ավիացիայի միջազգային կազմակերպությունում (ICAO) օգտագործվող անգլերեն այբուբենի տառերին ամրացվում են կոդային բառեր, օրինակ, «Ալֆա» A տառի համար, «Բրավո» B տառի համար և այլն։ Դա արվում է, որպեսզի ​​տառերի և թվերի զուգորդումները կարելի լինի արտասանել և հասկանալ տեքսը ստանալուց և փոխանցելուց ռադիոյով կամ հեռախոսով ձայնային հաղորդագրությունների ժամանակ՝ անկախ խոսացողների մայրենի լեզվի։ Դա հատկապես կարևոր է երթևեկության կառավարման, որտեղ կարող է վտանգվել մարդկային կյանքը աղավաղված տեղեկատվության պատճառով։

Միջազգային կարգավիճակ

Երբ 1956 թվականին Քաղաքացիական ավիացիայի միջազգային կազմակերպությունը (ICAO) մշակեց մի հնչյունական այբուբեն, այն միանգամից ընդունվեց բազմաթիվ այլ միջազգային և ազգային կազմակերպությունների կողմից, այդ թվում` Հյուսիսատլանտյան դաշնագրի կազմակերպության (ՆԱՏՕ), Հեռահաղորդակցության միջազգային միության (ITU), Ծովագնացության միջազգային կազմակերպության (IMO), ԱՄՆ Ավիացիոն դաշնային վարչության (FAA), Ստանդարտների ամերիկյան ազգային ինստիտուտի (ANSI) և Ամերիկյան ռադիոռելեային լիգայի (ARRL) կողմից։

Թվերը, այբուբենը և արտասանությունը

Տառերը

№	Տառ	Կոդային բառ	Արտասանություն		Կոդային բառի թարգմանություն
			ՄՀԱ	Հայերեն
1)	A	Alfa (ICAO, ITU, IMO, FAA) Alpha (ANSI, FAA)	ˈalfa	ա՛լֆա	ալֆա (հունական այբուբենի 1-ին տառ), սկիզբ, գլխավոր առարկա
2)	B	Bravo	ˈbravo	բրա՛վո	«բրավո»; վարձու մարդասպան
3)	C	Charlie	ˈtʃali or ˈʃali	չա՛րլի (շա՛րլի)	Չարլի (անուն)
4)	D	Delta	ˈdɛlta	դե՛լտա	դելտա (հունական այբուբեն-ի 4-րդ տառ)
5)	E	Echo	ˈɛko	էկո	արձագանք
6)	F	Foxtrot	ˈfɔks.trɔt	ֆոքսթրո՛թ	ֆոքստրոտ
7)	G	Golf	ˈɡɔlf	գոլֆ	գոլֆ
8)	H	Hotel	hoˈtɛl	հոութե՛լ	հյուրանոց
9)	I	India	ˈɪndia	ի՛նդիա	Հնդկաստան
10)	J	Juliett (ICAO, ITU, IMO, FAA) Juliet (ANSI, FAA)	ˈdʒuliˈɛt	ջու՛լիետ	Ջուլիետա (անուն)
11)	K	Kilo	ˈkilo	քի՛լո	"կիլո-" ածանց
12)	L	Lima	ˈlima	լի՛մա	Լիմա
13)	M	Mike	ˈmai̯k	մայք	Մայք (անուն)
14)	N	November	noˈvɛmba	նովե՛մբը	նոյեմբեր
15)	O	Oscar	ˈɔska	օ՛սքըր	Օսկար (անուն)
16)	P	Papa	paˈpa	պապա	հայրիկ
17)	Q	Quebec	keˈbɛk	քե՛բեք	Քվեբեկ (քաղաք)
18)	R	Romeo	ˈromio	րո՛ումիո	Ռոմեո (անուն)
19)	S	Sierra	siˈɛra	սիէ՛րա	թյունիկ
20)	T	Tango	ˈtaŋɡo	տա՛նգոու	տանգո
21)	U	Uniform	ˈjunifɔm or ˈunifɔm	յու՛նիֆորմ (ունիֆորմ)	համազգեստ
22)	V	Victor	ˈvɪkta	վի՛քթըր	Վիկտոր (անուն)
23)	W	Whiskey	ˈwɪski	ուի՛սքի	վիսկի
24)	X	X-ray, Xray	ˈɛks.rei̯	էքսրեյ	ռենտգեն
25)	Y	Yankee	ˈjaŋki	յա՛նքի	յանկի
26)	Z	Zulu	ˈzulu	զու՛լու	զուլուս

Թվերը

Թիվ	Կոդային բառ	Արտասանություն
0	Zero (FAA) Nadazero (ITU, IMO)	ˈziro ˈnaˈdaˈzeˈro
1	One (FAA) Unaone (ITU, IMO)	ˈwan ˈuˈnaˈwan
2	Two (FAA) Bissotwo (ITU, IMO)	ˈtu ˈbiˈsoˈtu
3	Three (FAA) Terrathree (ITU, IMO)	ˈtri ˈteˈraˈtri
4	Four (FAA) Kartefour (ITU, IMO)	ˈfoa ˈkaˈteˈfoa
5	Five (FAA) Pantafive (ITU, IMO)	ˈfai̯f ˈpanˈtaˈfai̯f
6	Six (FAA) Soxisix (ITU, IMO)	ˈsɪks ˈsɔkˈsiˈsɪks
7	Seven (FAA) Setteseven (ITU, IMO)	ˈsɛvən ˈseˈteˈsɛvən
8	Eight (FAA) Oktoeight (ITU, IMO)	ˈei̯t ˈɔkˈtoˈei̯t
9	Nine (FAA) Nine or niner (ICAO) Novenine (ITU, IMO)	ˈnai̯na ˈnoˈveˈnai̯na
100	Hundred	ˈhandrɛd
1000	Thousand	ˈtau̯ˈzand
կոտորակային կետ	Decimal (ITU)	ˈdeˈsiˈmal
. (վեջակետ)	Stop (ITU)	ˈstɔp

Գործածություն

Հնչյունական այբուբենը օգտագործվում է որպեսզի արտասանվի հաղորդագրության այն տառերն ու թվերը, որոնց հաղորդման ժամանակ կարող է փոթություն առաջանալ, քանի որ ձայները շատ նման են միմյանց, օրինակ, "Ն" ու "Մ", "Բ» ու «Դ» և այլն։