Մասնակից:Liliabasentsyan/Ավազարկղ
Դեկորատիվ շներ կամ խաղալիք շներ (անգլերեն՝ Toy dog), շատ փոքր շներ կամ շատ փոքր ցեղատեսակների շների խումբ: Խաղալիք շները կարող է լինել տարբեր տեսակի շներ: Շների տեսակները, որոնք կոչվում են խաղալիք շներ, կարող են ներառել սպանիելներ, պինշերներ և տերիերներ, որոնք աճեցվել են չափերով: Ոչ բոլոր խաղալիք շներն են «lapdog» տեսակի շներ:
Փոքր շներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Խաղալիք շների խմբում հայտնաբերված ցեղատեսակների գրանցամատյաններում հայտնաբերված շները կարող են լինել շատ հնագույն «lapdog» տեսակի, կամ դրանք կարող են լինել որսորդական շների կամ աշխատող շների փոքր տարբերակներ, որոնք մեծացվել են որոշակի տեսակի աշխատանքի կամ հարմար չափի ընտանի կենդանի ստեղծելու համար: Նախկինում որսի համար չօգտագործվող շատ փոքր շները պահվում էին որպես բարեկեցության խորհրդանիշներ, որպես պահակ շներ իրենց տերերից լուերը հեռացնելու առողջական ֆունկցիայի համար[1]:
Առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դեկորատիվ շների ցեղատեսակների ընտրությունը նպատակ ուներ համախմբել հատուկ արտաքին բնութագրերը, որոնք գրավիչ կլինեն սեփականատերերի համար: Այսպիսով, պեկինեսները գնահատվում էին իրենց առյուծի նման տեսքի համար, իսկ գերմանական մաստիֆները՝ իրենց գեղեցիկ կնճիռների և կապիկի նման դեմքի համար: Դեկորատիվ շների տեսքը հաճախ չափազանցված է, ֆիքսված են գաճաճ ձևերը։ Դեկորատիվ շների օգտագործման առանձնահատկությունը ներառում է նաև բնավորության և խառնվածքի վրա հիմնված ընտրություն: Դեկորատիվ շունը չպետք է ագրեսիվ լինի, որսորդական բնազդները պետք է ճնշել, որպեսզի շունը չփախչի տիրոջից։ Շները պետք է կապված լինեն իրենց տիրոջ հետ, ակտիվորեն արտահայտեն զգացմունքները, ինչպես մարդկանց, այնպես էլ այլ շների նկատմամբ։ Եթե դեկորատիվ շունը ագրեսիվ է, և չի կարողանում շփվել ընտանիքի այլ անդամների հետ, ապա կարելի է խոսել սխալ ընտրության մասին, որն ուղղված է բացառապես արտաքին բնութագրերի համախմբմանը: Միևնույն ժամանակ հոտառությունը, դիմացկունությունը դեկորատիվ շների համար անհրաժեշտ հատկանիշներ չեն:
Ցեղատեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անգլախոս աշխարհում խոշոր շների ակումբներն ունեն խաղալիք շների խումբ՝ այս կամ այն ճշգրիտ անվան տակ, որտեղ տեղադրում են շների ցեղատեսակներ, որոնք խուղակային ակումբը դասակարգում է որպես խաղալիք՝ ելնելով չափից և ավանդույթից: The Kennel Club (Մեծ Բրիտանիա), Canadian Kennel Club, American Kennel Club, Ավստրալիայի ազգային կինոլոգիական խորհուրդ և Նոր Զելանդիայի կինոլոգիական խորհուրդը բոլորն ունեն «Խաղալիք» անունով խումբ, չնայած նրանք բոլորը չեն կարող դասակարգել նույն ցեղատեսակները այս կատեգորիայում: Միացյալ Նահանգներն ունի երկրորդ խոշոր բուծարանային ակումբ՝ Միացյալ կինոլոգիական խումբ (ՄԿԽ, ի սկզբանե ձևավորվել է որսի և աշխատանքային ցեղատեսակների համար, թեև այսօր ընդհանուր է), և նա չի ճանաչում այդպիսի խումբ։ Փոխարենը, փոքր շները տեղադրվում են իրենց տեսակի ավելի մեծ շների հետ կամ ՄԿԽ-ի «Ուղեկից շուն» խմբում[2]: 2008 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ Ամերիկյան կինոլոգիական խումբը սկսեց քննարկել՝ փոխել իրենց «խաղալիք» խմբի անունը «ուղեկից»-ի, որպեսզի ընդգծեն, որ շները խաղալիք չեն, սակայն անվանափոխությանը դիմադրել են ավանդապաշտները:[3]
Կինոլոգիական միջազգային ֆեդերացիայի ուղեկից և խաղալիք կատեգորիայի ցեղատեսակները հետևյալն են.
- Բիշոն ֆրիզ
- Բիշոն Հավանիս
- Բոլոնյեզ
- Բոսթոնյան տերիեր
- Ֆրանսիական բուլդոգ
- Պուդել
- Կավալեր քինգ չարլզ սպանիել
- Չիհուահուա
- Ճապոնական չին
- Չինական սրածայր շուն
- Կոտոն դե Տուլեար
- Բրյուսելյան գրիֆոն
- Բրյուսելյան գրիֆոն
- Թագավոր Չարլզ Սպանիել
- Կրոմֆորլենդեր
- Մալտեզիա (շուն)
- Պեկինես
- Բրյուսելյան գրիֆոն
- Փոքրիկ Առյուծ Շուն
- Գերմանական մաստիֆ
- Շի-տցու
- Տիբեթյան սպանիել
- Տիբեթյան տերիեր
Փոքր կամ խաղալիք չափի ցեղատեսակները, որոնք «FCI»-ի կողմից դասակարգված չեն իր խաղալիքների խմբում, ներառում են.
- Աֆենպինշեր
- Ավստրալական մետաքսյա տերիեր
- Մանրանկարչական Պինշեր
- Գերմանական շպից
- Պոմերանյան շպից
- Վոլպինո իտալիանո
- Յորքշիրյան տերիեր
Միջազգային կինոլոգիական դաշնության բուծողների անդամ ակումբները և ոչ անդամ ակումբները կարող են օգտագործել մի փոքր այլ անվանակարգ՝ կախված երկրից: Խաղալիք տերմինը օգտագործվում է միայն շների խմբավորման համար՝ ցուցադրական նպատակներով:
Որոշ ցեղատեսակներ, առանց FCI-ի ճանաչման, ճանաչվում են Մեծ Բրիտանիայի կինոլոգիայի ակումբի կողմից (Մեծ Բրիտանիա)[4], Կանադայի կինոլոգիայի ակումբի (Կան)[5] կամ Ամերիկայի կինոլոգիական ակումբիի (ԱՄՆ) կողմից[6]։
- Չիուահուա (երկար մորթի) (Մեծ Բրիտանիա, Ավստրալիա, Նոր Զելանդիա, Կան)
- Չիուահուա (հարթ մորթի) (Մեծ Բրիտանիա, Ավստրալիա, Նոր Զելանդիա)
- Չիուահուա (կարճ մորթի)
- Մի-Կի (ԱՄՆ)
- Խաղալիք Ֆոքս-Տերիեր (ԱՄՆ)
- Խաղալիք Մանչեսթր տերիեր (Կան, ԱՄՆ)
Յուրաքանչյուր երկրի գլխավոր ազգային բուծական ակումբը կունենա ցեղատեսակների իր ցանկը, որոնք նա ճանաչում է որպես խաղալիք: Բացի այդ, որոշ նոր կամ նոր փաստագրված հազվագյուտ ցեղատեսակներ կարող են սպասել հաստատման տվյալ բուծարանի կողմից: Որոշ նոր ցեղատեսակներ 21-րդ դարում կարող են ճանաչվել միայն իրենց ցեղատեսակների կինոլոգիական ակումբների կողմից: Որոշ հազվագյուտ նոր ցեղատեսակների տրվել են ցեղատեսակների անուններ, բայց դրանք կարող են հասանելի լինել միայն բուծողների կողմից, ովքեր զարգացնում են ցեղատեսակը, և կարող են դեռևս չճանաչվել որևէ բուծարանի կողմից:
Բացի հիմնական գրանցամատյաններից, կան բազմաթիվ սպորտային ակումբներ, ցեղատեսակների ակումբներ և համացանցի վրա հիմնված ցեղատեսակների գրանցամատյաններ և բիզնեսներ, որոնցում շները կարող են գրանցված լինել սեփականատիրոջ կամ վաճառողի ցանկացած ձևով[7]:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Felton, Bruce; Fowler, Mark (1994). «Fashion and Grooming». The Best, Worst, and Most Unusual. New York: Galahad Books. էջեր 538. ISBN 0-88365-861-5.
- ↑ «Breed groups». ukcdogs.com. US: United Kennel Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-03-ին.
- ↑ Abraham, Stephanie (September 2008). «Toys Are Us?». AKC Gazette. American Kennel Club. էջեր 55–56.
- ↑ «Toy Group». thekennelclub.org.uk. The Kennel Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2008-08-08-ին.
- ↑ «Group 5». CKC.ca. Canadian Kennel Club.
- ↑ «Toy Group». AKC.org. American Kennel Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-01-ին. Վերցված է 2008-08-22-ին.
- ↑ «Dog Breed Registries in North America». canadasguidetodogs.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2005-12-20-ին. Վերցված է 2020-03-02-ին.