Մասնակից:Լուսինե Ժամկոցյան/Ավազարկղ/1

1973 մահեր

1. Թաթուլ_Ալթունյան
2. Ալթի_Կարլիև
3. Վերա_Պանովա
4. Գևորգ_Ախվլեդիանի
5. Պավել_Լուկյանենկո
6. Պյոտր_Սերգիև
7. Եկատերինա_Վերուլաշվիլի
8. Լևան_Գոթուա
9. Դավիթ_Անդղուլաձե
10. Բորիս_Իոգանսոն
11. Ֆեոդոր_Պետրով
12. Եֆիմ_Ուդալցով
13. Հենրի_Դարջեր
14. Ուոլտեր_Դոնալդսոն
15. Սերգեյ_Զվանցև
16. Նինա_Պավլովա
17. Նաջիե_Սուման
18. Գրիգորի_Բուլատով
19. Հարոլդ_Հոթելինգ
20. Լութֆալի_Աբդուլլաև
21. Բորիս_Սախարով
22. Բորիս_Ալեքսեև
23. Ահմեդ_Բաքիխանով
24. Ալեքսանդր_Ֆորմոզով
25. Ալեքսանդր_Սոկոլով
26. Ալեքսանդր_Պտուշկո

Տվյալների վիզուալիզացիա, տվյալների ներկայացման ձև, որը հնարավորինս հեշտացնում է տվյալների ուսումնասիրությամբ զբաղվող մարդու աշխատանք: Տվյալների վիզուալիզացիան լայնորեն տարածված է գիտական և վիճակագրական հետազոտություններում, մասնավորապես՝ կանխատեսումների, տվյալների ինտելեկտուալ հետազոտություների, բիզնես-հետազոտությունների մեջ: Այն օգտագործվում է մանկավարժության մեջ՝ ուսուցման, թեստավորման և գնահատման համար, լրատվական աշխատանքում և վերլուծական տվյալների ներկայացման համար: Տվյալների վիզուալիզացիան կապված է տեղեկատվության վիզուալիզացիայի, ինֆոգրաֆիկայի, գիտական տվյալների վիզուալիզացիայի, հետախուզական տվյալների վերլուծության և վիճակագրական գրաֆիկայի հետ:

Կապը ինֆոգրաֆիկայի հետ

Տվյալների վիզուալիզացիա (ՏՎ) և ինֆոգրաֆիկա տերմինները հաճախ համարվում են հոմանիշներ, սակայն տեղեկատվության ներկայացմամբ զբաղվող մասնագետները որոշակի տարբերություններ են նշում դրանց միջև: Մոտեցումներից մեկում ՏՎ-ն համարվում է ինֆոգրաֆիկայի մասը, որը իրենից ներկայացնում է ՏՎ-ի, նկարազարդումների համախումբ, որը տալիս է ամբողջական տեղեկատվություն:

Մյուս մոտեցումը տարանջատում է այս հասկացությունները ըստ ստեղծման, գեղագիտական հատկությունների և տվյալների քանակի: Համաձայն այս մոտեցման՝ ինֆոգրաֆիկայի միջոցով ներկայացվում են տվյալներ, որոնք ստեղծվել են մարդու մասնակցությամբ, հատուկ են ներկայացված տեղեկատվությանը, հակիրճ են և շատ տվյալներ չեն պարունակում: Այնինչ՝ տվյալների վիզուալիզացիան ներկայացումում է, որը ստեղծված է ալգորիթմական ճանապարհով, հեշտությամբ կիրառվում է տարբեր նմուշների և նմանատիպ տվյալների համար, չի պարունակում շատ ձևական տարրեր, բայց ներառում են տվյալների մեծ ծավալներ:

Պատմություն

Աղյուսակների, դիագրամների և քարտեզների միջոցով տվյալների ներկայացման եղանակը ծագել է դեռևս հնուց: Հատկապես վերածննդի դարաշրջանում մեծաքանակ աշխարհագրական, աստղագիտական, երկրաչափական, վիճակագրական և այլ գիտություններից տվյալների և վիզուալ տեղեկատվության առաջացման հետ առաջացավ տեղեկատվության որակյալ ներկայացման անհրաժեշտություն:

XIX դարի առաջին կեսին աճեց այնպիսի աշխատանքների քանակը, որոնցում առկա էր տվյալների գրաֆիկական ներկայացումը: 50-ական թվականներին հայտնագործվեցին տվյալների ներկայացման բոլոր հիմնական եղանակները՝ սյունակաձև և շրջանային դիագրամները, հիստոգրամմաները, գծային գրաֆիկները, ժամանակային շարքերի գրաֆիկները և այլն:

Աճի արագությունը սկսեց նվազել XX դարի սկզբին՝ իր տեղը զիջելով ճշգրիտ մաթեմատիկային: Այնուամենայինիվ՝ հենց այդ ժամանակ գրվեցին տվյալների ներկայացման վերաբերյալ դասագրքերը, իսկ գրաֆիկները սկսեցին օգտագործել ոչ միայն արդյունքների ներկայացման համար, այլ նաև տեղեկատվության հետազոտման և աստղագիտության, ֆիզիկայի, կենսաբանության և այլ գիտությունների մեջ հիպոթեզների առաջադրման համար:

Վիզուալիզացիան նոր շունչ ստացավ XX դարի երրորդ քառորդում: Դրան նպաստեցին երեք իրադարձություններ.

• Ջոն Տյուկի աշխատանքը, որը նվիրված է տվյալների հետախուզական վերլուծությանը
• Ժակ Բերտենի (Jacques Bertin) «Գրաֆիկական սեմիոլոգիա» գիրքը (ֆր.՝ Sémiologie graphique).
• Տվյալների վիզուալիզացիայի հնարավորությունը հաշվողական մեքենաների միջոցով, տվյալների տրամադրման համար արդյունավետ միջոցներ, նաև տվյալների ներմուծման սարքեր և համակարգիչ:

Դասակարգում

Ըստ տվյալների ներկայացման նպատակի՝ վիզուալիզացիան լինում է բացատրական (անգլ.՝ «presentation», «explanation») և հետազոտական (անգլ.՝ «exploration») . Բացատրական վիզուալիզացիան նախատեսված է որոշակի լսարանների համար տվյալների ներկայացման համար, օրինակ՝ գիտական աշխատանքի, զեկույցի կամ նորություններում վերլուծական դիտարկումների շրջանակներում: Հետազոտական վիզուալիզացիան նախատեսված է տվյալների վերլուծության և մշակման համար, օրինակ՝ դրանցում օրինաչափությունների հայտնաբերման նպատակով:

Գոյություն ունեն նաև հիբրիդ բացատրա-հետազոտական ձևերը: Այդ պարագայում նպատակը նույն տեղեկատվության ներկայացումն է, բայց մարդը հնարավորություն է ունենում նաև մանրամասն հետազոտել ցուցադրվող տվյալները ինտերակտիվ տարրերի միջոցով:

Վիզուալիզացիան որպես տվյալների վերլուծության շրջան

Տվյալների վիզուալիզացիայի ենթահամակարգը կարևոր բաղկացուցիչ մաս է կազմում տվյալների ինտելեկտուալ վերլուծության որակյալ համակարգերի, հատկապես մեծ ծավալներով տեղեկատվության մշակմանն ուղղված: Բիզնես- վերլուծության համակարգերում վիզուալիզացիան կարող է օգտագործվել տվյալների մշակման բոլոր փուլերում:

• Ելքային տվյալների վիզուալիզացիա: Այս փուլը օգտակար է վերլուծության տվյալների օգտակարության և սպասելիքներին համապատասխանության, օրինաչափությունների վերաբերյալ հիպոթեզների առաջադրման մակարդակի գնահատման համար:
• Մշակման համակարգ ներմուծված նմուշների վիզուալիզացիա:
• Առաջնային մշակման արդյունքների վիզուալիզացիա:
• Միջանկյալ արդյունքների վիզուալիզացիա:
• Վերջնական արդյունքների վիզուալիզացիա:

Ի տարբերություն սովորական գրաֆիկական ինտերֆեյսի՝ այդ միջոցները ապահովում են.

• Հակիրճություն (անգլ.՝ concision), մեծ քանակով բազմապիսի տվյալների արտապատկերման հնարավորություն,
• Հարաբերականություն (անգլ.՝ relativity) և փոքր հեռավորություն (անգլ.՝ proximity) , ներկայացումներում կլաստերների , խմբերի հարաբերական չափերի, խմբերի նմանությունների և տարբերությունների, դուրս մնացած մասերի(անգլ.՝ outliers) ցուցադրման հնարավորություն,
• կենտրոնացում և համատեքստ (անգլ.՝ focus with context) , որոշակի ընտրված օբյեկտի հետ փոխազդեցություն՝ դրա դիրքի և համատեքստի հետ կապի դիտարկմամբ,
• տարածականություն (անգլ.՝ zoomability) , միկրո և մակրո պատկերացումների մեջ հեշտ և արագ տեղափոխվելու կարողություն,
• «աջ կիսագնդի» վրա կենտրոնացում, օգտագործողին ոչ միայն տվյալների հետ նախօրոք սահմանված աշխատանքային մեթոդների տրամադրում, որը կապահովի տեղեկատվության որոնման համար պլանավորված մոտեցումը, այլ նաև օրինաչափությունների հայտնաբերման, նույնականացման նրա ինտուիտիվ, իմպրովիզացիոն կոգնիտիվ պրոցեսների օգնություն:

Գրականություն

• Паклин Н. Б., Орешков В. И. Визуализация данных // Бизнес-аналитика. От данных к знаниям. — 2-е изд. — СПб.: Питер, 2013. — С. 173—210. — ISBN 978-5-459-00717-6
• Bertin J., Barbut M. C. Sémiologie Graphique. Les diagrammes, les réseaux, les cartes. — Paris: Gauthier-Villars, 1967. — 431 p.

  Английский перевод: Bertin J. Semiology of Graphics: Diagrams, Networks, Maps. — University of Wisconsin Press, 1983. — 415 p. — (Central Asia book series). — ISBN 9780299090609

• Friendly M. (2009-08-24). Milestones in the history of thematic cartography, statistical graphics, and data visualization (PDF). Department of Mathematics and Statistics (անգլերեն). York University. Վերցված է 2014-10-30 11:47:10-ին.
• Iliinsky N., Steele J. Designing Data Visualizations. — Sebastopol, CA: O'Reilly, 2011. — ISBN 9781449312282 1449312284
• Krum R. Cool infographics: effective communication with data visualization and design. — Indianapolis: Wiley, 2014. — 348 p. — ISBN 978-1-118-58230-5
• Tukey J. W. Exploratory Data Analysis. — Reading, Mass: Pearson, 1977. — 688 p. — ISBN 9780201076165

  Русский перевод: Тьюки Дж. Анализ результатов наблюдений: разведочный анализ / Под ред. В. Ф. Писаренко. — М.: Мир, 1981. — 693 с.

Հղումներ

• «A Periodic Table of Visualization Methods» (անգլերեն). Visual-literacy.org. Վերցված է 2014-10-30 10:38:50-ին.
• https://datavisualization.ch/ - сайт о визуализации данных.