Մաթիլդա I
| Մաթիլդա I | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մոտ 1105 |
| Ծննդավայր | Բոլուն սյուր Մեր |
| Մահացել է | մայիսի 3, 1152 կամ 1152[1] |
| Մահվան վայր | Հեդինգհամ ամրոց, Braintree, Էսեքս, Էսեքս, Անգլիա |
| Քաղաքացիություն |  Անգլիայի թագավորություն |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ |
| Ամուսին | Ստեֆան (Անգլիայի թագավոր)[2] |
| Ծնողներ | հայր՝ Բուլոնյան կոմս Էվսթաս III[2], մայր՝ Բուլոնյան կոմսուհի Մարի Շոտլանդացի[2] |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Կոնսորտ թագուհի |
| Երեխաներ | Բուլոնի կոմս Էվսթաս IV, Marie I, Countess of Boulogne?[2], Բուլոնի կոմս Ուիլիամ I[2][3], Բուլոնացի Բալդուին[3] և Մաթիլդա դը Բլուա[3] |
 Matilda I, Countess of Boulogne Վիքիպահեստում | |
Մաթիլդան I (անգլ.՝ Matilda I, մոտ 1105, Բոլուն սյուր Մեր - մայիսի 3, 1152 կամ 1152[1], Հեդինգհամ ամրոց, Braintree, Էսեքս, Էսեքս, Անգլիա) եղել է Բուլոնի կոմսուհի 1125 թվականից և Անգլիայի թագուհի իր ամուսնու՝ Ստեֆանի գահակալությունից հետո 1135 թվականին մինչև նրա մահը՝ 1152 թվականին։ Նա աջակցում էր Ստեֆանին անգլիական գահի համար նրա պայքարում՝ ընդդեմ իրենց հարազատ զարմիկի՝ կայսրուհի Մաթիլդայի։ Նա անսովոր ակտիվ դեր է խաղացել այն ժամանակաշրջանի մի կնոջ համար, երբ նրա ամուսինը գերի է ընկել, և իրեն դրսևորել է որպես արդյունավետ գեներալ, ով կարողացել է ստիպել կայսրուհուն ազատ արձակել Ստեֆանին։ Քաղաքացիական պատերազմը կարգավորող պայմանագրով թագուհու երեխաները չժառանգեցին անգլիական գահը, սակայն նրա երեք ողջ մնացած երեխաները հերթով կառավարում էին Բուլոնը՝ որպես Եվստաս IV, Վիլյամ I և Մարի I։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մաթիլդան ծնվել է Ֆրանսիայի Բուլոն քաղաքում։ Նրա հայրը Բուլոնյան կոմս Եվստաս III-ն էր։ Նրա մայրը՝ Մերին, Շոտլանդիայի թագավոր Մալքոլմ III-ի և Շոտլանդիայի Սուրբ Մարգարեթի դուստրն էր։ Իր մորական տատիկի միջոցով Մաթիլդան սերում էր Անգլիայի անգլո-սաքսոնական թագավորներից։
Բուլոնի կոմսուհի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1125 թվականին Մաթիլդան ամուսնանում է Մորտենի կոմս Ստեֆան Բլուայի հետ, ով մեծ պատիվ ուներ Անգլիայում։ Մաթիլդայի հայրը հրաժարվում է գահից և թոշակի է անցնում վանք, ինչը կապված էր Մաթիլդայի ժառանգած Բուլոնի և նույնքան մեծ անգլիական պատվի հետ։
Եվստաս III-ի մահից հետո Մաթիլդան և նրա ամուսինը դառնում են Բուլոնի համատեղ կառավարիչներ։ Հենրիխ I-ի օրոք նրանք ունենում են երկու երեխա՝ որդի և դուստր, որոնց նա ապաստան էր տվել Լոնդոնում[4]։ Որդուն անվանում են Բալդուին՝ ի պատիվ Մաթիլդայի մորեղբայր Երուսաղեմի արքա Բալդուին I-ի[4]։ Դստեր անունը Մաթիլդա էր։ Բալդուինը մահացել է վաղ մանկության տարիներին, իսկ երիտասարդ Մաթիլդան, թեև մտածում էին, որ նույնպես վաղ տարիքում կմահանա է, բայց նա ապրում է բավական երկար և ամուսնանում է Վուսթերի կոմս Վալերան դե Մեուլանի հետ[4]։
Թագավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1135 թվականին Անգլիայի Հենրի I-ի մահից հետո Ստեփանոսը շտապում է Անգլիա՝ օգտվելով Բուլոնի վերահսկողությունից ամենամոտ ծովային նավահանգիստների վրա, և թագադրվում է թագավոր՝ հաղթելով իր մրցակցուհուն՝ կայսրուհի Մատիլդային։ Բուլոնյան Մաթիլդան այդ ժամանակ ծանր հղիություն էր տանում և անցնում է նեղուցը որդու՝ Ուիլիամի ծնունդից հետո, ով հետագայում դառնում է Բուլոնյան կոմս։ Մաթիլդան թագուհի է թագադրվել Զատիկի օրը՝ 1136 թվականի մարտի 22-ին[4]։ Մաթիլդան տաճարների սիրահար էր։ Նա 1137 թվականին հիմնադրել է Կրեկինգ տաճարը Էսեքսում և 1139 թվականին Թեմփլ Քոուլին տաճարը՝ Օքսֆորդում[5]։ Ինչպես իր նախորդը՝ Շոտլանդացի Մատիլդան, նա մտերիմ հարաբերություններ ուներ Ալդտեի Սուրբ Երրորդության հետ։ Նա նրան կարգեց որպես իր խոստովանահայր և այնտեղ թաղեցին իր երեխաներից երկուսին[6]։
Հետագա քաղաքացիական պատերազմում, որը հայտնի էր որպես Անարխիա, Մաթիլդան ապացուցեց, որ իր ամուսնու ամենաուժեղ աջակիցն է։
Երբ 1138 թվականին Անգլիա ներխուժեցին, նա զորքեր կանչեց Բուլոնից և նրա դաշնակից Ֆլանդրիայից և հաջողությամբ պաշարեց Դովեր ամրոցը, այնուհետև գնաց դեպի հյուսիս՝ Դուրհամ, որտեղ պայմանագիր կնքեց Շոտլանդիայի թագավոր Դավիթ I-ի հետ[7]։
1141 թվականին Լինքոլնի ճակատամարտում Ստիվենի գերի ընկնելուց հետո նա հավաքեց թագավորի պարտիզաններին և բանակ հավաքեց Ուիլյամ Իպրացու օգնությամբ։ Մինչ կայսրուհի Մաթիլդան Լոնդոնում սպասում էր իր թագադրմանը, Մաթիլդան և Ստեֆանի եղբայրը՝ Հենրի Բլուսը, նրան դուրս են մղում քաղաքից։ Կայսրուհի Մաթիլդան շարունակում է պաշարել Հենրի Բլուսին Վինչեստերում։ Այնուհետև Բուլոնյան Մաթիլդան հրամայում է իր բանակին հարձակվել պաշարողների վրա։ Կայսրուհու խորթ եղբայրը՝ Ռոբերտ Գլոսթերցին, գերի է ընկնում։ Այնուհետև երկու Մաթիլդաները համաձայնում են փոխանակել բանտարկյալներին, և Ստեփանոսը կրկին թագավորում է[8]։
1147 թվականին նա հիմնադրում է Սուրբ Կատարինեի թագավորական հիմնադրամը, որը գոյություն ունի մինչ օրս[9]։
Մաթիլդան մահացել է տենդից՝, 1152 թվականի մայիսին Հեդինգհեմ ամրոցում, Էսեքս, Անգլիա, և թաղված է Ֆևերսեմ աբբայությունում, որը հիմնել են ինքը և իր ամուսինը[4]։
Զավակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սթիվենն ու Մաթիլդան ունեն երեք որդի.
- Եվստաս IV, Բուլոնի կոմս, ամուսնացել է Ֆրանսիայի Կոնստանսի հետ no issue
- Բալդուին Բուլոնցին (մահ.1135 թ.-ից առաջ)
- Մորթենի Բուլոնի և Սուրեյի կոմս Ուիլյամ Բլուասը ամուսնացել է Իզաբել դե Վարենի հետ no issue
Նրանք ունենում են նաև երկու դուստր․
- Բուլոնյան Մաթիլդան, ով ամուսնացել է Վուսթերի 1-ին կոմս վալերան դը Բյոմոնի հետ no issue
- Մարի I-ը՝ Բուլոնի կոմսուհին, ով ամուսնացել է Մատթեոս Էլզասացու հետ, had issue
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — P. 313. — ISBN 978-1-85743-228-2
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Kindred Britain
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Agnes Strickland, Elisabeth Strickland: Lives of the Queens of England
- ↑ Hilton (2008). Queens Consort, England's Medieval Queens. էջ 86.
- ↑ Duggan, page 330
- ↑ Hilton (2008). Queens Consort, England's Medieval Queens. էջեր 89–90.
- ↑ Duggan, page 3
- ↑ History page of the Foundation's official website
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Norgate, Kate (1894). «Matilda of Boulogne». Dictionary of National Biography. Vol. 38. էջ 53.
- Marjorie Chibnall, ‘Matilda (c.1103–1152)’, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004 [1].
- Duggan, Anne (1997). Queens and Queenship in Medieval Europe: Proceedings of a Conference Held at King's College London, April 1995. The Boydell Press.
- Hilton, Lisa (2008). Queens Consort, England's Medieval Queens. Great Britain: Weidenfeld & Nichelson. ISBN 978-0-7538-2611-9.
- Matthew, Donald (2002). King Stephen. Carnegie Publishing.