Հենրի Մուր

Հենրի Մուր; անգլ.՝ Henry Moore
	Հենրի Մուր
Ի ծնե	Հենրի Սպենսեր Մուր
Ծնվել է	հուլիսի 30, 1898
Ծննդավայր	Անգլիա, Լոնդոն, Լիդս
Մահացել է	օգոստոսի 31, 1986
Վախճանի վայրը	Անգլիա, Լոնդոն
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն; Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Ազգություն	Անգլիա
Կրթություն	Արվեստի արքայական քոլեջ, Քասլֆորդ ակադեմիա և Լիդսի արվեստի քոլեջ
Ստեղծագործություն(ներ)	Ծալազարդ նստած կին, Հենված ֆիգուր: Փառատոն և Two Piece Reclining Figure: Points?
Ոճ	ժամանակակից արվեստ
Ժանր	աբստրակցիոնիզմ և Organic abstraction?
Մասնագիտություն	քանդակագործ և նկարիչ
Գործունեությունը	Մոդեռնիզմ
Գործունեության տարիներ	1930-1980
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Արվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշան, Գոսլար քաղաքի «Կայզերինգ» մրցանակ, Էրազմի պարգև, Բրիտանական ակադեմիայի անդամ և Ավստրիական պատվո նշան «Գիտության և արվեստի համար»
Անդամություն	Սերբական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա, Շվեդիայի գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա, Բրիտանական ակադեմիա և Արգենտինայի գեղարվեստի ազգային ակադեմիա
	Henry Moore Վիքիպահեստում

Հենրի Մուր (հուլիսի 30, 1898 - օգոստոսի 31, 1986), անգլիացի քանդակագործ, արվեստների գործիչ և նկարիչ։ 1919-1921 թվականներին սովորել է Լիդսի գեղարվեստական, 1921-1925 թվականներին՝ Լոնդոնի արվեստի թագավորական (այստեղ դասավանդել է մինչև 1933 թվական) քոլեջներում։ Հետագայում դասավանդել է նաև Չելսիի և Սլեյդի գեղարվեստական դպրոցներում։ Հետաքրքրվել է Հին Հունաստանի, նաև էտրուսկների և մայաների քանդակագործությամբ, ուսումնասիրել Բրիտանական թանգարանի ազգագրական հավաքածուն, այցելել Իտալիա^[1]։

Քանդակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նյութի գաղափարին հավատարիմ (ստեղծել է «նյութերի ճշմարտության» ուղղությունը)՝ 1920-ական թվականներից նա կերտել է բնության և Երկրի սկիզբը խորհրդանշող քանդակներ, որտեղ գերակշռում են կանանց ֆիգուրները, ընտանիքին ու մայրությանը նվիրված և այլ թեմաներով կոմպոզիցիաները («Թագավորը և թագուհին», 1952-1953 թվականներ, «Պառկած ֆիգուր», 1957-1958 թվականներ, «Մայրը և երեխան», «Ընտանիք», 1945-1949 թվականներ, «Պառկած մայրը և երեխաները», 1961 թվական)։ Վաղ շրջանի գործերին առավել բնորոշ է ռեալիստական ոճը, հետագայում քանդակագործը դիմել է վերացական (աբստրակտ) ձևերի։ 1930-ական թվականներին հակվել է մոդեռնիզմին և սյուրռեալիզմին՝ արձագանքելով Պաբլո Պիկասսոյի, Ալբերտո Ջակոմետտիի, Կոնստանտին Բըրնկուշիի ստեղծագործական որոնումներին։ 1936 թվականին Լոնդոնում մասնակցել է սյուրռեալիստների ցուցահանդեսին։ Մուրը 1943-1944 թվականներին Նորթհեմպտոնի Սբ. Մատթեոս եկեղեցու համար ստեղծել է «Տիրամայրը մանկան հետ» քանդակը։ 1940-ական թվականներին Նյու Յորքի ժամանակակից արվեստի թանգարանում բացված անհատական ցուցահանդեսից հետո նա հռչակվել է 20-րդ դարի լավագույն վարպետներից մեկը։ Վենետիկի (1948 թվական) և Սան Պաուլոյի (1953 թվական) բիենալեներում արժանացել է միջազգային մրցանակների։ Մուրը քանդակների կոմպոզիցիաներ է ստեղծել «Թայմս» թերթի խմբագրության (Լոնդոն), Լինկոլնի կենտրոնի (Նյու Յորք), Լամբերտ բանկի (Բրյուսել), ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի (Փարիզ) և այլ շենքերի համար։ 1984 թվականին ստեղծել է «Թիթեռ» քանդակը՝ նվիրված Բեռլինի հիմնադրման 750-ամյակին (տեղադրվել է 1987 թվականին, Բեռլինում)։ Մուրը հորինվածքների համար օգտագործել է փայտ, քար, բրոնզ, երկաթբետոն և այլ նյութեր։ Նա երբեք չի հրապուրվել «մաքուր» ձևերով. իր ստեղծագործության մեջ նախընտրել է բնական ձևերը՝ մաշված քարերը, լեռնային քարանձավները, մարդու մարմինը՝ որպես ամբողջական օրգանական համակարգ, և այլն։ Ստեղծել է նաև ջրանկարներ և գծանկարների շարք (նվիրված է 1940-ական թվականների Լոնդոնի կյանքին)։ Նրա ստեղծագործությունները ճանաչվել են հատկապես Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից (1939-1945 թվականներ) հետո և պահվում են աշխարհի խոշորագույն թանգարաններում (Նյու Յորքի ժամանակակից արվեստի և այլն)։

Պարգևատրումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուրը պարգևատրվել է «Արվեստին մատուցած ծառայությունների համար» (Մեծ Բրիտանիա) և «Փառքի ասպետ» (արվեստում ակնառու հաջողությունների համար, Մեծ Բրիտանիա և Համագործակցության երկրներ) շքանշաններով։