Հենրիկ Թումանյան

Հենրիկ Թումանյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 15, 1914
Ծննդավայր	Աշտարակ, Էջմիածնի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	հունիսի 19, 1982 (67 տարեկան)
Վախճանի վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Աշտարակ
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, թարգմանիչ և լրագրող
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Կրթություն	Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Աշխատավայր	Գրական թերթ
Պարգևներ
	Հենրիկ Թումանյան Վիքիդարանում

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Թումանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Հենրիկ Հմայակի Թումանյան (սեպտեմբերի 15, 1914(1914-09-15)^[1]^[2], Աշտարակ, Էջմիածնի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2] - հունիսի 19, 1982(1982-06-19)^[2], Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[2]), հայ բանաստեղծ, թարգմանիչ, լրագրող։ ՀԽՍՀ կուլտուրայի վաստակավոր գործիչ (1975), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1939 թվականից։

Կենսագրություն

Ծնվել է Աշտարակում։ Աշխատել է Մոսկվայի հայկական տպարանում, միաժամանակ սովորել է Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտում։ 1941-1945 թվականներին ծառայել է խորհրդային բանակում։ Երկար տարիներ աշխատել է հանրապետական թերթերում ու ամսագրերում։ 1971-1982 թվականներին եղել է «Գրական թերթի» պատասխանատու քարտուղարը։

Ռուսերեն առանձին գրքերով լույս են տեսել նրա «Հայրենի վտակ» (Երևան, 1956), «Բանաստեղծություններ», (Մոսկվա, 1958), «Սիրո հրաշքը» (Մոսկվա, 1969) գործերը^[3]։ Նրա «Բալլադ, որ եղել է» պոեմը 1970 թվականին արժանացել է Հայաստանի գրողների միության և Հայհրատպետկոմի մրցանակին։ 1973 թվականին Հայաստանի գրողների միության մրցանակին է արժանացել նաև նրա «Ճակատագիրը» պոեմը։ Մահացել է Մոսկվայում, թաղվել է Աշտարակ քաղաքի գերեզմանատանը^[4]^[5]։ ԽՄԿԿ անդամ 1943 թվականից։

Հենրիկ Թումանյանի երկերի մատենագրություն

Գարնանային, Երկեր, Պետհրատ, 1932, 32 էջ։
Կառուցողները, Երևան, Պետհրատ, 1933, 24 էջ։
Արևածագ, Մոսկվա, 1936, 64 էջ։
Հայրենիքիս հետ, Երևան, Պետհրատ, 1939, 208 էջ։
Աշտարակ, Երևան, Հայպետհրատ, 1948, 84 էջ։
Մեր տունը, Երևան, Հայպետհրատ, 1952, 72 էջ։
Հայրենի վտակ, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 126 էջ։
Երգի ծնունդը, Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 170 էջ։
Երդում հավատարմության (պոեմ), Երևան, Հայպետհրատ, 1964, 211 էջ։
Սիրո հրաշքը, Երևան, «Հայաստան», 1967, 295 էջ։
Սերը չի ծերանում, Երևան, «Հայաստան», 1971։
Ճակատագիր, Երևան, «Հայաստան», 1975, 261 էջ^[6]։
Տարիների միջով, Երևան, «Սովետական գրող», 1978, 250 էջ։

Մամուլ

Վերադարձրեք Չուլոկյաններին։ «Գրական թերթ», 1948, № 2:

Թարգմանություններ

Ազատության կանչ.- Երևան։ Հայաստան, 1973.- 164 էջ.- Բովանդ-ից՝ Ստեղծագործությունների մի մասը։
Ասիայի և Աֆրիկայի բանաստեղծները.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1958.- 217 էջ.- Բովանդ-ից՝ Որոշ ստեղծագործություններ։
Լիրիկական Արևելք.- Երևան։ Հայաստան, 1971.- 155 էջ։
Խաքանի։ Խաղանի.- Երևան։ Միհր, 2014.- 54 էջ։
Խաքանի։ Քառյակներ, բանաստեղծություններ.- Երևան։ Հայաստան, 1965.- 72 էջ։ Վերատպությունը տե՛ս Քառյակներ, բանաստեղծություններ.- Երևան։ Իրավունք, 2010.- 115 էջ.- (Համաշխարհային պոեզիա 32)։
Համանվագ.- Երևան։ Հայաստան, 1972.- 107 էջ.- Բովանդ-ից՝ Թուրսուն-զադե Մ. Վերաբնակիչ։
Հաֆեզ Շամսեդդին Մոհամմեդ։ Գազելներ /Թարգմ.՝ Ս. Կապուտիկյան, Ա. Կոզմոյան, Ս. Ումառյան.- Երևան։ Միհր, 2005.- 35 էջ։
Հաֆեզ Շամսեդդին Մոհամմեդ։ Լիրիկա.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1957.- 133 էջ.- Բովանդ-ից՝ Խելքս տարար; Ախ, ես տխուր ձայն եմ լսում; Ինչ եղել է լավ օրերիդ; Ով քնքուշ զեփյուռ; Եկ, մատռվակ; Դու արև ես արշալույսի; Լուսաբացին; Գարուն, պարտեզ; Սիրուն յարիս; Լուսաբացի քնքուշ զեփյուռ։
Ճապոնական հեքիաթներ.- Երևան։ Հայպատհրատ, 1959.- 142 էջ։
Մահթում-Կուլի (Ֆրագի)։ Բանաստեղծություններ.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1959.- 132 էջ.- Բովանդ-ից՝ Ինչու՞ ես քնել; Ես սիրեցի քեզ; Ես լալիս եմ; Դարձավ լուսին։
Մահթումկուլի։ Հատընտիր։ Բանաստեղծություններ.- Երևան։ Սովետական գրող, 1983.- 101 էջ.- Բովանդ-ից՝ Ինչու՞ ես քնել; Ես սիրեցի քեզ; Ես լալիս եմ; Դարձավ լուսին։
Ջալալ ադ Դին Ռումի (Մոլավի)։ Գազելներ։ Պատումներ «Մասնավիից»։ Քառյակներ /Թարգմ.՝ Ս. Կապուտիկյան, Ս. Ումառյան, Ս. Տարոնցի, Գ. Էմին, Ա. Սահակյան.- Երևան։ Իրավունք, 2007.- 112 էջ.- (Համաշխարհային պոեզիա 11)։
Ջամի Աբդուռախման։ Լիրիկա.- Երևան։ Հայաստան, 1964.- 97 էջ.- (Համաշխարհային պոեզիա, N 34).- Բովանդ-ից՝ Քառյակներ։
Ռուդաքի։ Ժողովածու.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1958.- 166 էջ.- Բովանդ-ից՝ Որոշ ստեղծագործություններ։
Սայաթ-Նովան բանաստեղծների երգերում /Կազմ.՝ Գ. Անանյան.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1963.- 115 էջ.- Բովանդ-ից՝ Որոշ ստեղծագործություններ։
Սովետական Ուզբեկստանի բանաստեղծները.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1961.- 175 էջ.- Բովանդ-ից՝ Ումարի Ամին։
ՍՍՌՄ ժողովուրդների գրականություն։ (Հատընտիր).- Երևան։ Հայպետուսմանկհրատ, 1958.- 285 էջ.- (Դպրոցականի գրադարան).- Բովանդ-ից՝ Թուրսուն-զադե Միրզո. Վերաբնակիչ։
Տաջիկական քնար.- Երևան։ Հայաստան, 1973.- 379 էջ.- Բովանդ-ից՝ Միրզո Թուրսուն-Զադե; Մումին Քանոաթ; Մավջուդա Հաքիմովա; Գուլռուխսոր Սաֆրևա։
Ֆիրդուսի։ Զալ և Ռուդաբ.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1964.- 192 էջ։ Վերատպությունը տե՛ս Ռոստամ և Սոհրաբ.- Երևան։ Ա. հ., 2009.- 96 էջ։
Ֆիրդուսի։ Շահնամե.- Երևան։ Հայաստան, 1975.- 525 էջ։ Վերատպությունը տե՛ս Շահնամե.- Երևան։ Անտարես, 2012.- 542 էջ.- (Պարտադիր ընթերցանություն)։
Ֆիրդուսի։ Ռոստամ և Սոհրաբ.- Երևան։ Հայաստան, 1967.- 178 էջ։
Ֆիրդուսի։ Սիավուշ։ (Շահնամե-ից).- Երևան։ Հայպետհրատ, 1962.- 192 էջ։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 2.
↑ «Կոհա առցանց քարտարան › Որոնման արդյունքներ համար 'au:"Թումանյան, Հենրիկ Հմայակի,"'». haygirk.nla.am. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 21-ին.
↑ Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 203-204.
↑ «Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր առաջին, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007
↑ Թումանյան, Հենրիկ (1975). Ճակատագիր. "Hayastan" Hratarakchʻutʻyun.

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հենրիկ Թումանյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 233)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_3a73b1f86be9051a-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 2.

[3] «Կոհա առցանց քարտարան › Որոնման արդյունքներ համար 'au:"Թումանյան, Հենրիկ Հմայակի,"'». haygirk.nla.am. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 21-ին.

[4] Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 203-204.

[5] «Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր առաջին, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007

[6] Թումանյան, Հենրիկ (1975). Ճակատագիր. "Hayastan" Hratarakchʻutʻyun.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]