Հարթ Քրեյն
Հարթ Քրեյն անգլ.՝ Harold Hart Crane | |
|---|---|
| Ծնվել է | հուլիսի 21, 1899[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Garrettsville, Portage County, Օհայո, ԱՄՆ[4] |
| Վախճանվել է | ապրիլի 27, 1932[2][3][5][…] (32 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Ֆլորիդա, ԱՄՆ |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ և գրող |
| Լեզու | անգլերեն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԱՄՆ |
| Գրական ուղղություններ | ռոմանտիզմ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | The Bridge? |
| Պարգևներ | |
 | |
Հարթ Քրեյն (անգլ.՝ Harold Hart Crane, հուլիսի 21, 1899[1][2][3][…], Garrettsville, Portage County, Օհայո, ԱՄՆ[4] - ապրիլի 27, 1932[2][3][5][…], Ֆլորիդա, ԱՄՆ), ամերիկացի բանաստեղծ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարթ Քրեյնը հաջողակ գործարանատիրոջ որդի էր, որն սառնաշաքարներ է արտադրել։ Մայրը (Հարթը նրա օրիորդական ազգանունն է) Մերի Բեյքեր Էդիի «Քրիստոնեական գիտության» բարեպաշտ կողմնակիցն էր։ 1916 թվականին ծնողներն ամուսնալուծվել են։ Քրեյնը չի ավարտել դպրոցը։ 1917-1924 թվականներին ապրել է Քլիվլենդի և Նյու Յորքի միջև՝ գումար վաստակելով տարբեր վայրերում, այդ թվում՝ հոր գործարանում։
Քրեյնը տառապել է դեպրեսիաներից, որոնք կապված էին սեփական անհաջողությունների հետ (հոր հաջողությունների ֆոնին), ինչպես նաև իր միասեռական հակումների հետ, իսկ ավելի ուշ (1920-ականների երկրորդ կեսին) նաև ալկոհոլից կախվածությունից։
1929 թվականին ինքնասպան է եղել (ինքնասպան է եղել ընկերուհու հետ) Հարտ Քրեյնի ընկերը՝ բանաստեղծ Հարի Քրոսբին, ով Քրեյնին աջակցել է բանաստեղծական նախագծերում։ 1931 թվականին մահացել է Քրեյնի հայրը։
1931-1932 թվականներին Հարթ Քրեյնը Գուգենհայմ հիմնադրամի դրամաշնորհով մեկնել է Մեքսիկա, հորինելով «ացտեկների էպիկական բանաստեղծությունը» (մնացել են միայն որոշ էսքիզներ)[6]։
Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վերադառնալով Մեքսիկայից՝ բանաստեղծը նավի տախտակամածից նետվել է Մեքսիկական ծոցի ջրերը՝ հիմնական վարկածը, որ դա ինքնասպանություն է եղել։ Բանաստեղծի մարմինը չի հայտնաբերվել։
Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարթ Քրեյնը կապված էր Քրիստոֆեր Մառլոյի, անգլիացի «պարոնայք բանաստեղծներ» խմբի (Ռոբերտ Հերրիկի և այլն) պոետիկայի հետ, ձգտել է դեպի արխայիկ բառապաշար և բարդ շարահյուսություն (Իոսիֆ Բրոդսկին «Սոլոմոն Վոլկովի հետ երկխոսություններում» համեմատել է Քրեյնի ոճը Ցվետաևայի հետ)։ Խորապես ազդվել է Էլիոթի վաղ քնարերգությամբ՝ դրանում տեսնելով հիասթափության և հուսահատության իրեն հարազատ նոտաներ։ Միևնույն ժամանակ, արդիականությունից հեռու Էլիոթի հեգնանքը, խորթ են եղել Քրեյնին։ Նա փնտրել է լուսավոր հղացում, մտածել է նոր էպոսի՝ «Ամերիկայի առեղծվածային սինթեզի» մասին։ Դրան մոտ պետք է լիներ «Կամուրջ» բանաստեղծությունը (1930, նկատի ունի Բրուքլինի կամուրջը), որի վրա Քրեյնը երկար ժամանակ է աշխատել։
Գիրքը լույս է տեսել Ուոլքեր Էվանսի լուսանկարներով պատկերազարդ հրատարակության մեջ, սակայն ներքին անհամապատասխանության պատճառով այն ավելի սառը քննադատության է արժանացել, քան հեղինակն ակնկալել էր։ Էպոսի հանդեպ նրա ձգտումը համարվել է ուշացած և աջակցություն չի ստացել։
Ժառանգություն և ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քրեյնը ազդել է Ռոբերտ Լոուելի վաղ պոեզիայի վրա, նրան բարձր է գնահատել Թենեսի Ուիլյամսը։ 1960-ականների վերջին, այնուհետև 1970-1980-ականների ընթացքում հասարակական և մշակութային մթնոլորտում սկսվել է բանաստեղծի նկատմամբ հետաքրքրության նոր վերելք ինչպես հասարակության, այնպես էլ քննադատության կողմից, վերանայելով նրա կյանքի և ստեղծագործության նախկին գնահատականները։ Դրանում նշանակալի դեր է խաղացել հայտնի քննադատ Եյլի պրոֆեսոր Ռիչարդ Լյուիսի մենագրությունը (1967), այնուհետև՝ հանրահայտ Հարոլդ Բլումի գիրքը (1986)։
Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամբողջական հրատարակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- The Complete Poems and Selected Letters and Prose (1966)
- O My Land, My Friends: The Selected Letters of Hart Crane (1997)
- Complete Poems & Selected Letters (2006)
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Lewis R.W.B. The poetry of Hart Crane; a critical study. Princeton: Princeton UP, 1967 (переизд. 1978)
- Unterecker J.E. Voyager; a life of Hart Crane. New York: Farrar, Straus and Giroux, 1969
- Hart Crane: a collection of critical essays / Alan Trachtenberg . Englewood Cliffs: Prentice-Hall, 1982
- Bloom H. Hart Crane. New York: Chelsea House, 1986
- Yingling T.E. Hart Crane and the homosexual text: new thresholds, new anatomies. Chicago: University of Chicago Press, 1990
- Nickowitz P. Rhetoric and sexuality: the poetry of Hart Crane, Elizabeth Bishop, and James Merrill. Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2006
- Tapper G.A.The machine that sings: modernism, Hart Crane, and the culture of the body. New York: Routledge, 2006
- Элизабета Левин. Селестиальные близнецы. — М.: Амрита-Русь, 2006. — 560 с. :илл. ISBN 5-94355-445-9. — С. 216—259
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 https://www.gf.org/fellows/all-fellows/hart-crane/
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ «John Simon Guggenheim Foundation | Hart Crane». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 18-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 18-ին.
| ||||||||||||||||
