Լասլո Հուդեց

Լասլո Հուդեց;
Ծնվել է	հունվարի 8, 1893
Ծննդավայր	Բանկա Բիստրիկա, Zólyom County, Ավստրո-Հունգարիա
Մահացել է	հոկտեմբերի 26, 1958 (65 տարեկան)
Մահվան վայր	Բերկլի, Ալամեդա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Կրթություն	Բուդապեշտի տեխնոլոգիայի և տնտեսագիտության համալսարան (1914)
Երկեր	Park Hotel?
Մասնագիտություն	ճարտարապետ
Աշխատավայր	Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի
Ծնողներ	հայր՝ Juraj Hudec?
	Ladislav Hudec Վիքիպահեստում

Լասլո Էդի Հուդեց(հոնգարերեն՝ László Ede Hudec^[2] կամ Ladislav Hudec (հունգ.՝ Hugyecz László Ede)^[2], չինական անունը՝ Wu Dake ((Չինարեն). հունվարի 8, 1893(1893-01-08)^[1], Բանկա Բիստրիկա, Zólyom County, Ավստրո-Հունգարիա - հոկտեմբերի 26, 1958(1958-10-26)^[1], Բերկլի, Ալամեդա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), 20-րդ դարի հունգարա-^[3]^[4]–սլովակ^[5]^[6] ճարտարապետ, ով հիմնականում գործել է Չինաստանի Շանհայ քաղաքում (1918-ից 1945 թվականներին), որտեղ նրա նախագծերի հիման վրա կառուցվել են մի շարք նշանակալի շինություններ։ Առավել աչքի ընկնող կառույցներն են Park Hotel Shanghai-ը, Grand Cinema-ն, Joint Savings and Loan building-ը, Baptist Publications and Christian Literature Society buildings-ը և պոստմոդեռն ոճով կառուցված Green House-ը։ Հուդեցի ստեղծագործական ոճը տարիների ընթացքում որոշակի փոփոխություններ է կրել. եթե վաղ շրջանում զգացնել էր տալիս 20-րդ դարի սկզբներին ժողովրդականություն վայելող էկլեկտիկ նեոկլասիցիզմը, ապա ուշ շրջանի աշխատանքներում գերիշխում են դեկո և մոդեռն ոճերը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1893 թվականին, ավստրոհունգարական Բեստերցեբանիա (ներկայումս՝ Սլովակիայի Բանսկա Բիստրիցա) քաղաքում^[6]։ Հայրը՝ Դյորդ Հուդիեցը, ունևոր ճարտարապետ էր, հունգարացած սլովակ^{[note 1]} Slovak^[5]^[7]^[8], իսկ Լասլոյի մայրը՝ Պաուլա Շկիլետին (Paula Skultéty) էթնիկ հունգարուհի էր^[5]։ Տղան 1911-ից 1914 թվականներին ճարտարապետություն է ուսումնասիրել Բուդապեշտի տեխնոլոգիայի և տնտեսագիտության համալսարանում^[9]։ Երբ սկսվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմը, Լասլոն, որպես Ավստրո-Հունգարիայի հայրենասեր քաղաքացի, կամավոր մեկնել է ռազմաճակատ^[6]։ 1916 թվականին նա գերի է ընկել ցարական Ռուսաստանի բանակայիններին, աքսորվել Սիբիր։ Այստեղ 1918 թվականին մի բանտից մեկ ուրիշը տեղափոխության ժամանակ^[6] կարողացել է աննկատ դուրս ցատկել գնացքի վագոնից, հատել ոչ հեռու գտնվող ռուս-չինական սահմանը և ի վերջո հայտնվել Շանհայում, որտեղ իր մասնագիտական գիտելիքների ու հմտությունների, ինչպես նաև՝ մի քանի լեզուների տիրապետելու շնորհիվ աշխատանքի է անցնել ամերիկյան ճարտարապետական գրասենյակում և հաջող կարիերա արել^[9]։

1925 թվականին նա իր սեփական գրասենյակն է բացել^[9] և առնվազն 37 շինություն կառուցել մինչև 1941 թվականն ընկած ժամանակահատվածում։

1938 թվականի Մյունխենյան դաշնագրի ուժի մեջ մտնելուց հետո Լասլոն կորցրել է իր չեխոսլովակյան քաղաքացիությունը և դիմել է հունգարական քաղաքացիություն ստանալու համար^[6], ձեռք է բերել և 1941 թվականին նշանակվել Հունգարիայի պատվո դեսպան Շանհայում^[6]։

Հուդեցի գլուխգործոցը համարվում է 1934 թվականին Նանջինգ պողոտայի վրա կառուցված 22 հարկանի Park Hotel Shanghai-ը, որը մինչև 1980-ական թվականները քաղաքի ամենաբարձր շինությունն էր և այսօր էլ դիտվում է որպես ճարտարապետական նշանակալից հուշարձան։ Մինչև 1952 թվականը այն եղել է ամբողջ Ասիայի, մինչև 1966 թվականը՝ ողջ Չինաստանի ամենաբարձր կառույցը։

1947 թվականին Հուդեցը Շանհայից տեղափոխվել է Լուգանո, այնուհետև՝ Հռոմ։ 1950 թվականին մեկնել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ, դարձել Բերքլիի Կալիֆոռնիական համալսարանի դասախոս։ Մահացել է 1958 թվականի երկրաշարժի ժամանակ, ինֆարկտից։ 1970 թվականին նրա աճյունը տեղափոխել են Բանսկա Բիստրիցա և վերահուղարկավորել այդ քաղաքի ավետարանչական գերեզմանատանը^[10]։

Շինություններ Շանհայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Park Hotel Shanghai, 1934

Ամերիկյան ակումբը
Huadong հիվանդանոցը
Paulun Hospital ((Չինարեն))
Margaret Williamson կամ Red House հիվանդանոցը
Moore Memorial Church ((Չինարեն))
German Church ((Չինարեն))
Chapei էլեկտրակայանը （(Չինարեն)）
China Baptist Publication Society and Christian Literature Society Building （(Չինարեն)）
Union Brewery
Մեծ կինոթատրոնը (Grand Cinema)
Park Hotel Shanghai
Dr Woo's villa (Green house) ((Չինարեն))
Avenue Apartments
Wukang Mansion (Normandie Apartments)
Hudec House ((Չինարեն))
Columbia Circle ((Չինարեն))
Columbia Country Club ((Չինարեն))

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

(życiorys – po słowacku) Archived 2020-11-26 at the Wayback Machine.
(„Człowiek, który zmienił Szanghaj” – po angielsku)
Slovenský biografický slovník

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հուդեցների ընտանիքը Բանսկա Բիստրիցայում
Լասլո Հուդեցը՝ հունգարական բանակի կամավոր
Լասլո Հուդեց. 1934 թ.
Բուդապեշտի տեխնիկական համալսարանի ուսանողների խմբային լուսանկարը. 1912 թ.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ ^2,0 ^2,1 «Life and work; Roots»։ Ministry of Culture and Education of Hungary; College of Architecture and Urban Planning of Tongji University։ www.hudec.cn։ 2008։ Արխիվացված է օրիգինալից հոկտեմբերի 3, 2011-ին։ Վերցված է մայիսի 17, 2011
↑ Wasserstrom Jeffrey N. (2009)։ Global Shanghai, 1850-2010: a history in fragments։ Routledge։ էջ 102։ ISBN 9780415213288
↑ Wang Zhiyong (ապրիլի 23, 2009)։ «'Hudec and Shanghai', Deke Erh Photography Exhibition»։ China Internet Information Center։ Վերցված է սեպտեմբերի 4, 2010
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Csejdy Júlia (2009)։ «Besztercebányától Sanghajig. Hugyecz László építész (1893-1958) életpályája» [From Banská Bystrica to Shanghai. The life of architect László Hugyecz (1893-1958) Ifjúság, egyetemi évek] (Hungarian)։ Hudec Heritage Project։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 9, 2012-ին։ Վերցված է մայիսի 17, 2011։ «Hogy vajon magyar vagy tót vagyok, én nem tudom, nem is keresem, magamat széjjel nem vághatom, mint szétvágták hazámat, mindig az maradok, ami voltam. Nem kérdezte senki tőlem a régi szentistváni Magyarországon, hogy vajon tót vagyok-e vagy magyar? Szerettem mindkettőt, hiszen anyám magyar, apám tót származású volt, és én is mind a kettő voltam." Full translation: "Whether I am Magyar [Hungarian] or Tót [Slovak], I do not know, and neither do I search [my roots], I cannot cut myself into parts, as my fatherland [Kingdom of Hungary] was carved up, I'll always remain, what I have been. In the old Hungary of [King] St. Stephen no one asked me whether I was Tót or Magyar? I loved them both, since my mother was Magyar, and my Father of Tót ancestry, and I myself was both.»
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Kabos Ladislav։ «The man who changed Shanghai»։ Who is L.E.Hudec։ Վերցված է մայիսի 17, 2011
↑ Peter G. Rowe, Seng Kuan, Architectural Encounters with Essence and Form in Modern China, MIT Press, 2004, p.58
↑ Modern Chinese literature and culture, vol.18-19, Foreign Language Publications, 2006, p.45
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Warr, Anne: Shanghai Architecture, The Watermark Press, 2007, 978-0-949284-76-1
↑ «EXPO 2010 Slovakia Pavilion Official website»։ Վերցված է օգոստոսի 6, 2010 (չաշխատող հղում)

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ , իր սլովակյան Juraj Hudec անուն-ազգանունը 1890 թվականին փոխել էր հունգարական György Hugyecz-ի(Kabos Ladislav։ «The man who changed Shanghai»։ Who is L.E.Hudec։ Վերցված է մայիսի 17, 2011 )

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Hudec Heritage Project
Exhibit Highlights Shanghai Hotel and its Designer
Laszlo Hudec fonds at University of Victoria, Special Collections
Interactive 3D models of László Hudec's buildings created with Virtual Building Explorer.
Official site of the year of Hudec in Shanghai

[_aa32e16c8a97e1fa-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[Hugyecz-2] 2,0 ^2,1 «Life and work; Roots»։ Ministry of Culture and Education of Hungary; College of Architecture and Urban Planning of Tongji University։ www.hudec.cn։ 2008։ Արխիվացված է օրիգինալից հոկտեմբերի 3, 2011-ին։ Վերցված է մայիսի 17, 2011

[3] Wasserstrom Jeffrey N. (2009)։ Global Shanghai, 1850-2010: a history in fragments։ Routledge։ էջ 102։ ISBN 9780415213288

[4] Wang Zhiyong (ապրիլի 23, 2009)։ «'Hudec and Shanghai', Deke Erh Photography Exhibition»։ China Internet Information Center։ Վերցված է սեպտեմբերի 4, 2010

[Csejdy-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Csejdy Júlia (2009)։ «Besztercebányától Sanghajig. Hugyecz László építész (1893-1958) életpályája» [From Banská Bystrica to Shanghai. The life of architect László Hugyecz (1893-1958) Ifjúság, egyetemi évek] (Hungarian)։ Hudec Heritage Project։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 9, 2012-ին։ Վերցված է մայիսի 17, 2011։ «Hogy vajon magyar vagy tót vagyok, én nem tudom, nem is keresem, magamat széjjel nem vághatom, mint szétvágták hazámat, mindig az maradok, ami voltam. Nem kérdezte senki tőlem a régi szentistváni Magyarországon, hogy vajon tót vagyok-e vagy magyar? Szerettem mindkettőt, hiszen anyám magyar, apám tót származású volt, és én is mind a kettő voltam." Full translation: "Whether I am Magyar [Hungarian] or Tót [Slovak], I do not know, and neither do I search [my roots], I cannot cut myself into parts, as my fatherland [Kingdom of Hungary] was carved up, I'll always remain, what I have been. In the old Hungary of [King] St. Stephen no one asked me whether I was Tót or Magyar? I loved them both, since my mother was Magyar, and my Father of Tót ancestry, and I myself was both.»

[Hugyecz2-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Kabos Ladislav։ «The man who changed Shanghai»։ Who is L.E.Hudec։ Վերցված է մայիսի 17, 2011

[8] Peter G. Rowe, Seng Kuan, Architectural Encounters with Essence and Form in Modern China, MIT Press, 2004, p.58

[9] Modern Chinese literature and culture, vol.18-19, Foreign Language Publications, 2006, p.45

[Warr_A-10] 9,0 ^9,1 ^9,2 Warr, Anne: Shanghai Architecture, The Watermark Press, 2007, 978-0-949284-76-1

[11] «EXPO 2010 Slovakia Pavilion Official website»։ Վերցված է օգոստոսի 6, 2010 (չաշխատող հղում)

[7] , իր սլովակյան Juraj Hudec անուն-ազգանունը 1890 թվականին փոխել էր հունգարական György Hugyecz-ի(Kabos Ladislav։ «The man who changed Shanghai»։ Who is L.E.Hudec։ Վերցված է մայիսի 17, 2011 )

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[note 1]

[7]

[8]

[9]

[10]