Jump to content

Իշամեղու գետնային

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իշամեղու գետնային
Իշամեղու գետնային
Իշամեղու գետնային
Դասակարգում
Թագավորություն  Կենդանիներ (Animalia)
Տիպ/Բաժին Հոդվածոտանիներ (Arthropoda)
Ենթատիպ Վեցոտանիներ (Hexapoda)
Դաս Միջատներ (Insecta)
Կարգ Թաղանթաթևեր (Hymenoptera)
Ընտանիք Իսկական մեղուներ (Apidae)
Ցեղ Bombus
Տեսակ Իշամեղու գետնային (B. terrestris)
Միջազգային անվանում
Bombus terrestris

Իշամեղու գետնային (լատին․՝ Bombus terrestris), իսկական մեղուների ընտանիքին պատկանող միջատ, որը գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։

Նկարագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

էգերի և աշխատավոր առանձնյակների մեջքի առջևի մասը ծածկված է դեղին կամ բաց օքրագույն մազիկներով, կամ ամբողջ մեջքը սև է` սպիտակ մազիկների խառնուրդով։ Փորիկի 2-րդ տերգիտը դեղին մազիկներով է, իսկ 4-5-րդը` սպիտակ, վերջին ստերնիտները` սպիտակավուն մազիկներով։ Արուի գլխի գագաթի հետին ծայրը և կրծքի կողքերի միջնամասերը ծածկված են սև մազիկներով։ Մեջքի առջևի մասը և 2-րդ տերգիտը դեղին են, վահանիկը, 1-ին և 3-րդ տերգիտները` սև, վերջին տերգիտները` սպիտակ մազիկներով[1]։

Տարածվածություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածված են Միջերկրայքում, միջին և Հարավարևմտյան Եվրոպայում, դեպի արևելք` մինչև Արևմտյան Ղազախստան, Կովկասում, Անդրկովկասում, Կոպետդաղիում, Տյան Շանի լեռներում, ներմուծված է Նոր Զելանդիայում։ Հայաստանում հայտնաբերված է Լոռու (Վանաձոր քաղաքի մոտակայք) և Կոտայքի (Արզակա) գյուղի շրջակայք, Թեժ լեռան հարավային լանջեր) մարզերում[1]։

Ապրում են լեռնատափաստաններում և ալպյան մարգագետիններում։ Հասարակական միջատներ են, զարգացման ցիկլը նման է Հայկական իշամեղվի զարգացման ցիկլին։ Բները կառուցում են հողում։ Թռիչքը նկատվում է մայիս-օգոստոս ամիսներին։ Լայն պոլիֆագ (ամենակեր) է[1]։

Պահպանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ոչ մեծ, ընդհատված արեալով և ոչ մեծ թվաքանակով, հազվադեպ հանդիպող տեսակ է։ Բնության պահպանության միջազգային միության Կարմիր ցուցակի չափորոշիչներով հայկական պոպուլյացիան գնահատվում է որպես խոցելի տեսակ։

Վտանգման հիմնական գործոններ են հանդիսանում հողերի յուրացումը, անասնակեր մշակաբույսերի տարածքների մշակումը միջատասպաններով։

Պահպանվում է «Արզական-Մեղրաձոր» պետական արգելավայրում[1]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իշամեղու գետնային» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իշամեղու գետնային» հոդվածին։