Թեոդոր Սվեդբերգ
Թեոդոր Սվեդբերգ շվեդերեն՝ Theodor Svedberg | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | օգոստոսի 30, 1884[1][2][3][…] Valbo church parish, Շվեդիա |
Մահացել է | փետրվարի 25, 1971[1][4][5][…] (86 տարեկան) Էրեբրու |
Բնակության վայր(եր) | Շվեդիա |
Քաղաքացիություն | ![]() |
Մասնագիտություն | քիմիկոս, համալսարանի դասախոս և արվեստագետ |
Հաստատություն(ներ) | Ուփսալայի համալսարան |
Գործունեության ոլորտ | Կենսաքիմիա |
Անդամակցություն | Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Լեոպոլդինա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Լունդի թագավորական ֆիզիոգրաֆիկական միություն, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[6] և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա |
Ալմա մատեր | Ուփսալայի համալսարան |
Տիրապետում է լեզուներին | շվեդերեն[1] |
Գիտական ղեկավար | Oskar Widman?[7] և Carl Benedicks?[8] |
Եղել է գիտական ղեկավար | Arne Tiselius? |
Հայտնի աշակերտներ | Arne Tiselius? |
Պարգևներ | |
Ամուսին(ներ) | Անդրեա Անդրեեն |
Երեխա(ներ) | Էլիաս Սվեդբերգ և Հիլևի Սվեդբերգ |
![]() |
Թեոդոր Սվեդբերգ (շվեդերեն՝ Theodor Svedberg, օգոստոսի 30, 1884[1][2][3][…], Valbo church parish, Շվեդիա - փետրվարի 25, 1971[1][4][5][…], Էրեբրու), շվեդ ֆիզիկա-քիմիկոս։ Շվեդիայի ԳԱ անդամ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1907 թվականին ավարտել է Ուփսալայի[12] համալսարանը, աշխատել տեղում։ 1949 թվականից եղել է միջուկային քիմիայի ինստիտուտի (Վերների ինստիտուտի) տնօրեն։
Ամուսնացած է եղել կանանց միջազգային ժողովրդավարական շարժման գործիչ՝ Անդրեա Անդրեննի (1888-1972 թթ.) հետ։
Հիմնական աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աշխատանքները հիմնականում վերաբերում են կոլոիդային քիմիային, մոլեկուլի ձևերի ու չափերի որոշմանը, էլեկտրա-ֆորեզին։ Փորձնականորեն հաստատել է (1906 թվական) բրոունյան շարժման Ալբերտ Էյնշտեյնի և Սմոլուխովսկու տեսությունը։
Պատրաստել է առաջին ուլտրացենտրիֆուգը[13], մշակել մակրոմոլեկուլների (հատկապես սպիտակուցների) մոլեկուլային զանգվածի որոշման մեթոդը։
Նոբելյան մրցանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ (1926 թվական)։
Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Die Existenz der Moleküle, Lpz., 1912
- Colloid chemistry, N. Y., 1924
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Շվեդիայի ազգային թանգարան — 1792.
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 4,0 4,1 4,2 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/575982/Theodor-HE-Svedberg
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
- ↑ Notable Names Database — 2002.
- ↑ https://academictree.org/chemistry/peopleinfo.php?pid=73714
- ↑ https://academictree.org/chemistry/peopleinfo.php?pid=49860
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1926/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 344.
- ↑ The Svedberg-lab, Particle accelerator center in Uppsala, Sweden
- ↑ «Library and Archive Catalogue»։ London: The Royal Society։ Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 13
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- The Svedberg. 1884—1944, [Uppsala, 1944]
- Stig Claesson, Kai O. Pedersen։ The Svedberg. 1884–1971. In։ Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. Band 18, 1972, S. 594–627, .
- R. A. Kyle, M. A. Shampo։ Theodor Svedberg and the ultracentrifuge. In։ Mayo Clinic proceedings. Mayo Clinic. Band 72, Nummer 9, September 1997, S. 830, ISSN 0025-6196. PMID 9294529.
- The Svedberg։ Sedimentation constants, molecular weights, and isoelectric points of the respiratory proteins. Archived 2008-07-27 at the Wayback Machine. In։ The Journal of Biological Chemistry. Band 103, 1933, S. 311–325
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 90)։ ![]() |
- Օգոստոսի 30 ծնունդներ
- 1884 ծնունդներ
- Շվեդիայում ծնվածներ
- Փետրվարի 25 մահեր
- 1971 մահեր
- Ուփսալայի համալսարանի շրջանավարտներ
- Քիմիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակակիրներ
- Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Շվեդ ֆիզիկոսներ
- Շվեդ քիմիկոսներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Շվեդ նոբելյան մրցանակակիրներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամներ
- ԽՍՀՄ ԳԱ արտասահմանյան անդամներ
- Շվեդիայի ճարտարագիտական գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամներ