Թեոդոր Սվեդբերգ

Թեոդոր Սվեդբերգ; շվեդերեն՝ Theodor Svedberg
Ծնվել է	օգոստոսի 30, 1884[…]; Valbo church parish, Շվեդիա
Մահացել է	փետրվարի 25, 1971[…] (86 տարեկան); Էրեբրու
Բնակության վայր(եր)	Շվեդիա
Քաղաքացիություն	Շվեդիա
Մասնագիտություն	քիմիկոս, համալսարանի դասախոս և արվեստագետ
Հաստատություն(ներ)	Ուփսալայի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Կենսաքիմիա
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Լեոպոլդինա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Լունդի թագավորական ֆիզիոգրաֆիկական միություն, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Ուփսալայի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	շվեդերեն
Գիտական ղեկավար	Oskar Widman? և Carl Benedicks?
Եղել է գիտական ղեկավար	Arne Tiselius?
Հայտնի աշակերտներ	Arne Tiselius?
Պարգևներ	Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ Բյորկենի մրցանակ Ֆրանկլինի մեդալ և Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ
Ամուսին(ներ)	Անդրեա Անդրեեն
Երեխա(ներ)	Էլիաս Սվեդբերգ և Հիլևի Սվեդբերգ
	Theodor Svedberg Վիքիպահեստում

Թեոդոր Սվեդբերգ (շվեդերեն՝ Theodor Svedberg, օգոստոսի 30, 1884(1884-08-30)^[1]^[2]^[3]^[…], Valbo church parish, Շվեդիա - փետրվարի 25, 1971(1971-02-25)^[1]^[4]^[5]^[…], Էրեբրու), շվեդ ֆիզիկա-քիմիկոս։ Շվեդիայի ԳԱ անդամ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1907 թվականին ավարտել է Ուփսալայի^[12] համալսարանը, աշխատել տեղում։ 1949 թվականից եղել է միջուկային քիմիայի ինստիտուտի (Վերների ինստիտուտի) տնօրեն։

Ամուսնացած է եղել կանանց միջազգային ժողովրդավարական շարժման գործիչ՝ Անդրեա Անդրեննի (1888-1972 թթ.) հետ։

Հիմնական աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքները հիմնականում վերաբերում են կոլոիդային քիմիային, մոլեկուլի ձևերի ու չափերի որոշմանը, էլեկտրա-ֆորեզին։ Փորձնականորեն հաստատել է (1906 թվական) բրոունյան շարժման Ալբերտ Էյնշտեյնի և Սմոլուխովսկու տեսությունը։

Պատրաստել է առաջին ուլտրացենտրիֆուգը^[13], մշակել մակրոմոլեկուլների (հատկապես սպիտակուցների) մոլեկուլային զանգվածի որոշման մեթոդը։

Նոբելյան մրցանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ (1926 թվական)։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Die Existenz der Moleküle, Lpz., 1912
Colloid chemistry, N. Y., 1924

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Շվեդիայի ազգային թանգարան — 1792.
↑ ^3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/575982/Theodor-HE-Svedberg
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
↑ Notable Names Database — 2002.
↑ https://academictree.org/chemistry/peopleinfo.php?pid=73714
↑ https://academictree.org/chemistry/peopleinfo.php?pid=49860
↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1926/
↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 344.
↑ The Svedberg-lab, Particle accelerator center in Uppsala, Sweden
↑ «Library and Archive Catalogue»։ London: The Royal Society։ Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 13

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The Svedberg. 1884—1944, [Uppsala, 1944]
Stig Claesson, Kai O. Pedersen։ The Svedberg. 1884–1971. In։ Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. Band 18, 1972, S. 594–627, doi:10.1098/rsbm.1972.0022.
R. A. Kyle, M. A. Shampo։ Theodor Svedberg and the ultracentrifuge. In։ Mayo Clinic proceedings. Mayo Clinic. Band 72, Nummer 9, September 1997, S. 830, ISSN 0025-6196. PMID 9294529.
The Svedberg։ Sedimentation constants, molecular weights, and isoelectric points of the respiratory proteins. Archived 2008-07-27 at the Wayback Machine. In։ The Journal of Biological Chemistry. Band 103, 1933, S. 311–325

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նոբելյան ընկերության տեղեկատվական կայքը (անգլ.)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 90)։

[_b95f01081249059d-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_7f7f85412045f574-2] 2,0 ^2,1 Շվեդիայի ազգային թանգարան — 1792.

[_2146c85dc386e5f9-3] 3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_adaa628fc70e363f-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/575982/Theodor-HE-Svedberg

[_a73f7731d00e6427-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480

[_a92f4863ffe02724-6] Notable Names Database — 2002.

[_74e6f72cbfe9467b-7] ttps://academictree.org/chemistry/peopleinfo.php?pid=73714

[_987154886c5daae3-8] ttps://academictree.org/chemistry/peopleinfo.php?pid=49860

[_50e50266f95aec83-9] ttp://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1926/

[_4fd85354d393be0f-10] ttps://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/

[_35668b0dc2074be5-11] List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 344.

[12] The Svedberg-lab, Particle accelerator center in Uppsala, Sweden

[royal-13] «Library and Archive Catalogue»։ London: The Royal Society։ Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 13

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]