Ենս Լիեբլեյն

Ենս Լիեբլեյն
Ծնվել է	դեկտեմբերի 23, 1827; Քրիստիանիա, Նորվեգիա
Մահացել է	օգոստոսի 13, 1911 (83 տարեկան); Էյդսվոլ, Ակերսհուս, Նորվեգիա
Քաղաքացիություն	Նորվեգիա
Մասնագիտություն	բանասեր, եգիպտագետ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Օսլոյի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Եգիպտագիտություն
Ալմա մատեր	Օսլոյի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	նորվեգերեն
Պարգևներ	և
Երեխա(ներ)	Severin Lieblein?

Ենս Դանիել Կարոլուս Լիեբլեյն (նորվ.՝ Jens Lieblein, դեկտեմբերի 23, 1827(1827-12-23)^[1]^[2], Քրիստիանիա, Նորվեգիա - օգոստոսի 13, 1911(1911-08-13)^[1]^[2], Էյդսվոլ, Ակերսհուս, Նորվեգիա), նորվեգացի եգիպտաբան, լեզվաբան ու բանասեր։

Կենսագրություն

Ենս Դանիել Կարոլուս Լիեբլեյնը ծնվել է 1827 թվականի դեկտեմբերի 23-ին Քրիստիանիայում՝ ներկայիս Օսլո մայրաքաղաքում։ Նրա հայրը կոշկակար Յոնաս Մարտին Լիեբլեյնն էր, իսկ մայրը՝ Աննա Կարինա Հովգորդը։

Կարոլուս Լիեբլեյնի հայրը վաղ է մահանում՝ 1838 թվականին ու արդյունքում որդին որբ է մնում։ Դեռահաս Ենս Դանիել Կարոլուս Լիեբլեյնը ստիպված անցնում է աշխատանքի փայտասղոցարանում։ Ազատ ժամանակ լինելու դեպքում ապագա բանասերն ուսումնասիրում էր պատմություն, գրականություն և լեզուներ։ Լեզուներից հատկապես նախընտրում էր գերմանարեն, ֆրանսերեն, լատիներեն, հունարեն։ Որոշ ժամանակ անց Լիեբլեյնը սկսում է Օսլոյում դպրոց հաճախել։ Իսկ 1855 թվականից ընդունվում է Օսլոյի համալսարան, որտեղ ուսումնասիրոևւմ է լեզվաբանություն և պատմություն։ Համալսարանն ավարտում է 1861 թվականին։ Որից անմիջապես հետո սկսում է ուսումնասիրել հինհնդկական մշակույթն ու սանսկրիտը։ Դրանից հետո կենտրոնանում է Հին Եգիպտոսի մշակույթի և հիերոգլիֆների վրա։ Հերթափոխով սովորում է Բեռլինում, Փարիզում Թուրինում, Լոնդոնում և Լեյդենում^[3]։ Ենս Դանիել Կարոլուս Լիեբլեյնը մասնակցել է 1869 թվականին Եգիպտոսում Սուեզի ջրանցքի բացման արարողությանը. նրա հետ էր նորվեգացի հռչակավոր դրամատուրգ Հենրիկ Իբսենը^[4]։ 1876 թվականին, Նորվեգիայի պատմության մեջ առաջին անգամ, Օսլոյի համալսարանում նրան շնորհվում է եգիպտաբանի պրոֆեսորի կոչում։ 1866-ից 1868 թվականներին հրատարակում է «Նորդեն» իսկ 1877-ից 1878 թվականներին «Nyt norsk Tidskrift» ամսագրերը Էռնստ Սարսի հետ համատեղ^[3]։

Նրա բազմաքանակ աշխատությունների պսակն է համարվում եգիպտական հիերոգլիֆներին նվիրված աշխատություն-բառարանը՝ «Dictionnaire de noms hiéroglyphiques, en ordre généalogique et alphabétique», որը հրատարակվել է ֆրանսերենով 1871 թվականին։ Իսկ ավելի ուշ՝ 1891 թվականին նույն աշխատության գերմաներեն տարբերակն է լույս տեսնում։ Մայրենի լեզվով՝ նորվեգերենով այս աշխատանքը հրատարակվում է 1883-ից 1885 թվականներին։ Նորվեգիայում հրատարակում է նաև հինեգիպտոսյան կրոնի մասին պատմող եռահատոր աշխատությունը՝ «Gammelægyptisk Religion, populært fremstillet»^[3]:

Ենս Դանիել Կարոլուս Լիեբլեյնը ամուսնացել է երեք անգամ.

Յոհաննա Ալետտա Դանիելսեն՝ 1864-ից 1866 թվականներին
Յունետ Նիելսեն՝ 1869-ից 1893 թվականներին
Դ. Լ. Բրոդերսեն՝ 1899 թվականից։

Ենս Դանիել Կարոլուս Լիեբլեյնը գրող Սևերին Լիեբլեյնի հայրն է։

Իր մահկանացուն Ենս Դանիել Կարոլուս Լիեբլեյնը կնքել է ութսուներեք տարեկան հասակում՝ 1911 թվականի օգոստոսի 13-ին Էյդսվոլում։

Պարգևներ և մրցանակներ

Ենս Դանիել Կարոլուս Լիեբլեյնը Սուրբ Օլաֆի շքանշանի ասպետ է 1899 թվականից։ Իսկ նույն շքանշանի կոմանդոր 1905 թվականից։ Իտալիայի թագի ասպետ է։ Պորտուգալիայի կառավարության կողմից պարգևատրվել է Քրիստոսի շքանշանով, իսկ Ավստրիայի կառավարության կողմից՝ Երկաթի թագի շքանշանով։ Թուրքերն էլ նրա կուրծքը զարդարել են Մեջիդիե շքանշանով։

Ընտիր ստեղծագործություններ

Aegyptische Chronologie (1863)
Deux papyrus hiératiques du Musée de Turin (1868)
Dictionnaire des noms hiéroglyphiques (1871)
Recherches sur la Chronologie Egyptienne d’après les listes généalogiques (1873)
Die ägyptischen Denkmäler in Skt Petersburg, Helsingfors, Upsala und Copenhagen (1873)
Index alphabétique de tous les mots contenus dans le Livre des Morts (1875)
Gammelægyptisk Religion (1883-85)
Egyptian Religion (1885)
Handel und Schifffahrt auf dem rothen Meere in alten Zeiten (1886)
Le Livre Egyptien: Que mon nom fleurisse (1895)
Recherches sur l’histoire de l’ancienne Egypte (1914)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Norsk biografisk leksikon(նորվ.) — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Hjelde, Sigurd. «Jens Lieblein». In Knut Helle (ed.). Norsk biografisk leksikon (Norwegian). Oslo: Kunnskapsforlaget. Վերցված է 7 декабря 2010-ին. {{cite encyclopedia}}: Text "Helle, Knut" ignored (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ Henriksen, Petter (ed.). «Jens Daniel Carolus Lieblein». Store norske leksikon (Norwegian). Oslo: Kunnskapsforlaget. Վերցված է 7 декабря 2010-ին.{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Գրականություն

Amundsen, O. Delphin. Den kongelige norske Sankt Olavs Orden 1847-1947. — Oslo: Grøndahl, 1947. — С. 115–116. — ISBN 9971917165
Lieblein, Jens Daniel Carolus // Salmonsens konversationsleksikon. — København: J. H. Schulz, 1923. — В. XV.

Արտաքին հղումներ

Digitaliserte bøker av Lieblein hos Nasjonalbiblioteket.

[_50a4ec0de0a11176-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_9d4730db64574941-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Norsk biografisk leksikon(նորվ.) — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502

[nbl-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Hjelde, Sigurd. «Jens Lieblein». In Knut Helle (ed.). Norsk biografisk leksikon (Norwegian). Oslo: Kunnskapsforlaget. Վերցված է 7 декабря 2010-ին. {{cite encyclopedia}}: Text "Helle, Knut" ignored (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[snl-4] Henriksen, Petter (ed.). «Jens Daniel Carolus Lieblein». Store norske leksikon (Norwegian). Oslo: Kunnskapsforlaget. Վերցված է 7 декабря 2010-ին.{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[1]

[2]

[3]

[4]