Դեկորատիվ շներ

Դեկորատիվ շներ
Տեսակ	շան տեսակ
Տեր	American Kennel Club?
	Toy dogs Վիքիպահեստում

Դեկորատիվ շներ կամ խաղալիք շներ (անգլերեն՝ Toy dog), շատ փոքր շներ կամ շատ փոքր ցեղատեսակների շների խումբ։ Խաղալիք շները կարող են լինել տարբեր տեսակի։ Շների տեսակները, որոնք կոչվում են խաղալիք շներ, կարող են ներառել սպանիելներ, պինշերներ և տերիերներ, որոնք աճեցվել են չափերով։ Ոչ բոլոր խաղալիք շներն են «lapdog» («ծնկի շուն») տեսակի շներ։

Փոքր շներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յորքշիրյան տերիերը խաղալիք շների ամենահայտնի ցեղատեսակներից մեկն է:

Ցեղատեսակների գրանցամատյանների խաղալիք շների խմբում հայտնաբերված շները կարող են լինել շատ հնագույն «lapdog» տեսակի, կամ դրանք կարող են լինել որսորդական շների կամ աշխատող շների փոքր տարբերակներ, որոնք մեծացվել են որոշակի տեսակի աշխատանքի կամ հարմար չափի ընտանի կենդանի ստեղծելու համար։ Նախկինում որսի համար չօգտագործվող շատ փոքր շները պահվում էին որպես բարեկեցության խորհրդանիշներ, որպես պահակ շներ և իրականացնում էին առողջական ֆունկցիաներ՝ տերերից հեռացնելով և իրենց վրա գրավելով լվերին^[1]։

Առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեկորատիվ շների ցեղատեսակների ընտրությունը նպատակ է ունեցել համախմբել հատուկ արտաքին բնութագրերը, որոնք գրավիչ կլինեն սեփականատերերի համար։ Այսպիսով, պեկինեսները գնահատվում էին իրենց առյուծի նման տեսքի համար, իսկ գերմանական մաստիֆները՝ իրենց գեղեցիկ կնճիռների և կապիկի նման դեմքի համար։ Դեկորատիվ շների տեսքը հաճախ չափազանցված է, հաստատուն են մուտանտ և գաճաճ ձևերը։ Դեկորատիվ շների օգտագործման առանձնահատկությունը ներառում է նաև բնավորության և խառնվածքի վրա հիմնված ընտրություն։ Դեկորատիվ շունը չպետք է ագրեսիվ լինի, որսորդական բնազդները պետք է ճնշել, որպեսզի շունը չփախչի տիրոջից։ Շները պետք է կապված լինեն իրենց տիրոջ հետ, ակտիվորեն արտահայտեն զգացմունքները ինչպես մարդկանց, այնպես էլ այլ շների նկատմամբ։ Եթե դեկորատիվ շունը ագրեսիվ է և չի կարողանում շփվել ընտանիքի այլ անդամների հետ, ապա կարելի է խոսել սխալ ընտրության մասին, որն ուղղված է բացառապես արտաքին բնութագրերի համախմբմանը։ Միևնույն ժամանակ հոտառությունը, դիմացկունությունը դեկորատիվ շների համար անհրաժեշտ հատկանիշներ չեն։

Ցեղատեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգլախոս աշխարհում խոշոր շների ակումբներն ունեն խաղալիք շների խումբ՝ այս կամ այն ճշգրիտ անվան տակ, որտեղ տեղադրում են շների ցեղատեսակներ, որոնք կինոլոգիական ակումբը դասակարգում է որպես խաղալիք՝ ելնելով չափից և ավանդույթից։ Մեծ Բրիտանիայի կինոլոգիական ակումբը, Կանադական կինոլոգիական ակումբը, Ամերիկյան կինոլոգիական ակումբը, Ավստրալիայի ազգային կինոլոգիական խորհուրդը և Նոր Զելանդիայի կինոլոգիական խորհուրդը բոլորն ունեն «Խաղալիք» անունով խումբ, չնայած նրանք բոլորը չեն կարող դասակարգել նույն ցեղատեսակները այս կատեգորիայում։ Միացյալ Նահանգներն ունի երկրորդ խոշոր կինոլոգիական ակումբ՝ Միացյալ կինոլոգիական խումբ (ՄԿԽ, ի սկզբանե ձևավորվել է որսի և աշխատանքային ցեղատեսակների համար, թեև այսօր ընդհանուր է), և նա չի ճանաչում այդպիսի խումբ։ Փոխարենը փոքր շները դասակարգվում են իրենց տեսակի ավելի մեծ շների հետ կամ ՄԿԽ-ի «Ուղեկից շուն» խմբում^[2]։ 2008 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ Ամերիկյան կինոլոգիական խումբը սկսեց քննարկել «խաղալիք» խմբի անունը «ուղեկից»-ի փոխելու հարցը, որպեսզի ընդգծեն, որ շները խաղալիք չեն, սակայն անվանափոխությանը դիմադրել են ավանդապաշտները^[3]։

Կինոլոգիական միջազգային ֆեդերացիայի ուղեկից և խաղալիք կատեգորիայի ցեղատեսակները հետևյալն են.

Փոքր կամ խաղալիք չափի ցեղատեսակները, որոնք «FCI»-ի կողմից դասակարգված չեն իր խաղալիքների խմբում, ներառում են.

Միջազգային կինոլոգիական դաշնության անդամ կինոլոգիական ակումբները և ոչ անդամ ակումբները կարող են օգտագործել մի փոքր այլ անվանակարգ՝ կախված երկրից։ Խաղալիք տերմինը օգտագործվում է միայն շների խմբավորման համար՝ ցուցադրական նպատակներով։

Որոշ ցեղատեսակներ, առանց FCI-ի ճանաչման, ճանաչվում են Մեծ Բրիտանիայի կինոլոգիայի ակումբի կողմից (Մեծ Բրիտանիա)^[4], Կանադայի կինոլոգիայի ակումբի (Կան)^[5] կամ Ամերիկայի կինոլոգիական ակումբիի (ԱՄՆ) կողմից^[6]։

Չիուահուա (երկար մորթի) (Մեծ Բրիտանիա, Ավստրալիա, Նոր Զելանդիա, Կան)
Չիուահուա (հարթ մորթի) (Մեծ Բրիտանիա, Ավստրալիա, Նոր Զելանդիա)
Չիուահուա (կարճ մորթի)
Մի-Կի (ԱՄՆ)
Խաղալիք Ֆոքս-Տերիեր (ԱՄՆ)
Խաղալիք Մանչեսթր տերիեր (Կան, ԱՄՆ)

Յուրաքանչյուր երկրի գլխավոր ազգային կինոլոգիական ակումբը կունենա ցեղատեսակների իր ցանկը, որոնք նա ճանաչում է որպես խաղալիք։ Բացի այդ, որոշ նոր կամ նոր փաստագրված հազվագյուտ ցեղատեսակներ կարող են սպասել հաստատման տվյալ բուծարանի կողմից։ Որոշ նոր ցեղատեսակներ 21-րդ դարում կարող են ճանաչվել միայն իրենց ցեղատեսակների կինոլոգիական ակումբների կողմից։ Որոշ հազվագյուտ նոր ցեղատեսակների տրվել են ցեղատեսակների անուններ, բայց դրանք կարող են հասանելի լինել միայն բուծողների կողմից, ովքեր զարգացնում են ցեղատեսակը, և կարող են դեռևս չճանաչվել որևէ բուծարանի կողմից։

Բացի հիմնական գրանցամատյաններից, կան բազմաթիվ սպորտային ակումբներ, ցեղատեսակների ակումբներ և համացանցի վրա հիմնված ցեղատեսակների գրանցամատյաններ և բիզնեսներ, որոնցում շները կարող են գրանցված լինել սեփականատիրոջ կամ վաճառողի ցանկացած ձևով^[7]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Felton, Bruce; Fowler, Mark (1994). «Fashion and Grooming». The Best, Worst, and Most Unusual. New York: Galahad Books. էջեր 538. ISBN 0-88365-861-5.
↑ «Breed groups». ukcdogs.com. US: United Kennel Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 3-ին.
↑ Abraham, Stephanie (2008 թ․ սեպտեմբեր). «Toys Are Us?». AKC Gazette. American Kennel Club. էջեր 55–56.
↑ «Toy Group». thekennelclub.org.uk. The Kennel Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 8-ին.
↑ «Group 5». CKC.ca. Canadian Kennel Club.
↑ «Toy Group». AKC.org. American Kennel Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 22-ին.
↑ «Dog Breed Registries in North America». canadasguidetodogs.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 2-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դեկորատիվ շներ» հոդվածին։

[1] Felton, Bruce; Fowler, Mark (1994). «Fashion and Grooming». The Best, Worst, and Most Unusual. New York: Galahad Books. էջեր 538. ISBN 0-88365-861-5.

[2] «Breed groups». ukcdogs.com. US: United Kennel Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 3-ին.

[3] Abraham, Stephanie (2008 թ․ սեպտեմբեր). «Toys Are Us?». AKC Gazette. American Kennel Club. էջեր 55–56.

[4] «Toy Group». thekennelclub.org.uk. The Kennel Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 8-ին.

[5] «Group 5». CKC.ca. Canadian Kennel Club.

[6] «Toy Group». AKC.org. American Kennel Club. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 22-ին.

[7] «Dog Breed Registries in North America». canadasguidetodogs.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 2-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]