Գրացի բժշկական համալսարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գրացի բժշկական համալսարան
Изображение логотипа
Տեսակբժշկական ուսումնական հաստատություն և համալսարան
Հիմնադրված է2004
ՌեկտորJosef Smolle?, Hellmut Samonigg?[1] և Andrea Kurz?[2]
Ընդհանուր անձնակազմ2,735 մարդ (2022)[3]
ԱնդամակցությունԵվրոպայի համալսարանների միություն[4], Ավստրիական ակադեմիական գրադարանային կոնսորցիում[5] և Կոալիցիա հանուն հետազոտությունների գնահատման առաջխաղացման[6]
Երկիր Ավստրիա
ՏեղագրությունՇտիրիա
Կայքmedunigraz.at
Գրացի բժշկական համալսարան (Ավստրիա)##
Գրացի բժշկական համալսարան (Ավստրիա)
Գրացի բժշկական համալսարան, Ավստրիա
 Medizinische Universität Graz Վիքիպահեստում

Գրացի բժշկական համալսարան կամ ՄեդՅունիԳրաց (Medizinische Universität Graz կամ MedUniGraz), բժշկական համալսարան Ավստրիայում, որը գոյություն ունի 2004 թվականի հունվարի 1-ից։ Այն առանձնացել է 1863 թվականից գոյություն ունեցող Գրացի Կառլ-Ֆրանցի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետից։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրացի Կառլ-Ֆրանցի համալսարանը հիմնադրվել է 1863 թվականին կայսր Ֆրանց Յոզեֆ I-ի կողմից։ Բժշկական ուսուցումն այստեղ անցկացվում էր 1782 թվականից՝ որպես բժշկական և վիրաբուժական ուսումնասիրությունների մաս։ 1912 թվականին շահագործման է հանձնվել Գրացի համալսարանական հիվանդանոցը` այդ ժամանակվա Եվրոպայի ամենամեծ հիվանդանոցներից մեկը։

2002 թվականին Ավստրիայում Համալսարանի օրենքը ուժի մեջ մտնելուց հետո` 2004 թվականի հունվարի 1-ին, այսօրվա Med Uni Graz-ը անջատվելով Կառլ-Ֆրանցի համալսարանից անկախ համալսարան է դարձել, ինչպես նույն թվականին Վիեննայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետն առանձնացել է որպես Վիեննայի բժշկական համալսարան և Ինսբրուքի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը` որպես Ինսբրուքի բժշկական համալսարան։ Մինչ բաժանվելը, Գրացի բժշկական համալսարանի համալսարանական գրադարանը Գրացի համալսարանական գրադարանի մասն էր։

Բժշկական համալսարանի (կամ բժշկական ֆակուլտետի) պատմության մեջ Գրացում աշխատել են երեք Նոբելյան մրցանակակիրներ։

Գրացի՝ ինչպես Վիեննայի և Ինսբրուքի համալսարանի անատոմիայի բաժիններում նացիստական դաժան հանցագործությունների զոհերի դիակները ենթարկվել անատոմիական փորձերի։ Այդ մասին հայտնի էր ուսուցիչներին և ուսանողներին։ Նրանք միայն պատերազմի ավարտից հետո են բողոքի ցույց արել, երբ մահապատժի ենթարկված պատերազմական հանցագործների դիեր են գտնվել անատոմիայի բաժանմունքում։ Անատոմիայի տնօրեն Անտոն Հաֆերլը 1946 թվականին կարճ ժամանակով ձերբակալվել է, քանի որ նա գաղտնի հուղարկավորել էր դատապարված 44 զոհերի մարմինները[7]։

Հիմնական ուղղվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համալսարանը սահմանել է իր գիտահետազոտական առաջնահերթությունները՝ ստեղծելով հետազոտական ոլորտներ։ Առկա հետազոտական ոլորտներն են՝ «Նյութափոխանակություն և շրջանառություն», «Նյարդագիտություն», «Քաղցկեղի հետազոտություն», «Միկրոբիոմ և վարակ» և «Առողջության պահպանման հետազոտություն»։

Նախագծեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպես Ավստրիական գիտության հիմնադրամ (FWF) Գրացի բժշկական համալսարանում կան երեք հատուկ հետազոտական ուղղություններ՝

  1. «Լիպոտոքս» (լիպոտոքսիկություն (մետաբոլիկ համախտանիշ). լիպիդով պայմանավորված բջջային դիսֆունկցիա` մետաբոլիզմ և բջիջների մահ)
  2. «Մոբիս» (մաթեմատիկական օպտիմալացում և կիրառություններ կենսաբժշկական գիտության մեջ)
  3. «Լիպիդհիդրոլիզ»։

Բացի ԵՄ բազմաթիվ նախագծերից, կա նաև Քրիստիան Դոպլերի լաբորատորիա (Քաղցկեղի վաղ հայտնաբերման հեղուկ բիոպսիաների CD լաբորատորիա) և COMET K նախագիծը «CAMed» (Կլինիկական հավելումների արտադրություն բժշկական հավելվածների համար)։ Վերջին տարիներին բացվել են Լյուդվիգ Բոլցմանի երկու ինստիտուտներ՝ «Կլինիկա-դատական պատկերավորում» և «Թոք-անոթային հետազոտություններ» ուղղություններով։

Փաստաթղթերի պորտալ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետազոտական փաստաթղթերի պորտալը (նախկինում՝ «FoDok») առաջարկում է համալսարանի հետազոտական նվաճումների և հետազոտողների թափանցիկություն[8]։

EURAXESS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Med Uni Graz-ը EURAXESS-ի[9] անդամ է, որը եվրոպական նախաձեռնություն է՝ ցանցային գործիք, որն աջակցում է Եվրոպայից դուրս աշխատող հետազոտողներին, ովքեր ցանկանում են կապվել կամ մնալ Եվրոպայի հետ։ Մասնավորապես Գրացում, ովքեր գալիս են Շտիրիա գիտական աշխատանքի կամ ցանկանում են մեկնել արտերկիր, ստանում են խորհրդատվություն և աջակցություն[10]։

Կոմիտեներ և ղեկավարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռեկտորատ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հելմուտ Սամոնիգը Գրացի բժշկական համալսարանի ռեկտորն է 2016 թվականի փետրվարի 15-ից։ Սամոնիգը քաղցկեղի մասնագետ է և հանրությանը հայտնի է որպես «Մի ծխիր» -ծխախոտ ծխելու դեմ փորձագիտական նախաձեռնության և արշավի նախաձեռնող[11]։ Նրա պաշտոնավարման երկրորդ ժամկետը սկսվել է 2020 թվականի փետրվարի 15-ին. պրոռեկտորներ Քերոլայն Շոբեր-Թրումլերի (հետազոտություն և միջազգային հարաբերություններ), Անդրեաս Լեյթների (կլինիկական օրակարգեր), Սաբինա Ֆոգլը (ուսում և դասավանդում) և Բիրգիթ Հոխենեգեր-Շտոյեր (ֆինանսական կառավարում, իրավունք և այլ թվայնացում)[12]։

2004-2008 թվականներին Գերհարդ Ֆրանց Ուոլթերը եղել է Գրացի բժշկական համալսարանի ռեկտորը, որին հաջորդել է Յոզեֆ Սմոլլեն (2008-2016)։

2023 թվականի հուլիսի 7-ին Անդրեա Կուրցն ընտրվել է Համալսարանի խորհրդի կողմից՝ 2024 թվականի փետրվարի 15-ից Հելլմուտ Սամոնիգին հաջորդելու համար[13]։

Համալսարանական խորհուրդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023 թվականի մարտի 1-ից Համալսարանական խորհրդում ընդգրկված են Իրիս Էյզենբերգերը, Ալֆրեդ Գուտշելհոֆերը, Մայքլ Հայնիշը (նախագահ), Սիլվիա Կնապը (փոխնախագահ), Ուինֆրիդ Պինգերան, Բետտինա Թերեզիա Ռեսլը և Անեմարի Վայսենբախերը[14]։

Դոկտորանտուրայի դեկանն է Քրիստիան Վադսակը, փոխդեկանը՝ Քեթրին Էլլերը։ Էրվին Պետեկը իրավաբանության հետ կապված հարցերի դեկանն է, իսկ Եվա Ռեյնինգհաուսը փոխդեկանն է։

Ուսանողական խորհուրդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուսանողական խորհուրդը (ÖH) բաղկացած է համալսարանի ներկայացուցիչներից, ինչպես նաև մարդու բժշկության, ստոմատոլոգիայի, առողջապահության և բուժքույրական գիտությունների և դոկտորանտուրայի ուսումնասիրության ներկայացուցիչներից։ Համալսարանի օրենսդրության համաձայն՝ համընդհանուր ընտրություններն անցկացվում են 2 տարին մեկ անգամ։ ÖH-ի վերջին ընտրություններում՝ 2019 թվականին, Ավստրիայի սոցիալիստ ուսանողների ասոցիացիան ստացել է ձայների 70,45%-ը (յոթ մանդատ), JUNOS երիտասարդ ազատական ուսանողները՝ 19,86% (երկու մանդատ)[15]։ Համալսարանի ներկայացուցչության ներկայիս ամբիոնի թիմի կազմում են Յոհաննա Բրեհմերը (նախագահ), Լաուրին Էրլախերը (1-ին տեղակալ) և Լուկաս Յագերը (2-րդ տեղակալ)[16]։

Գրացի բժշկական համալսարանի «Վունդերդոքտոր» (Wunderdoktor) ուսանողական ամսագիրը[17], ճանաչվել է երրորդ լավագույն բժշկական ուսանողական ամսագիրը գերմանալեզու տարածքում 2008 թվականին[18]։ Med Uni Graz-ի լրատվական ամսագիրը կոչվում է «Մեդինֆո» (MEDitio):

2012 թվականի հոկտեմբերի 8-ին Ավստրիայի պատմության մեջ առաջին Սպիտակ խալաթների արարողությունը (WCC-White coat ceremony) տեղի է ունեցել որպես համագործակցության ծրագիր Գրացի բժշկական համալսարանի ուսանողական միության հետ, որը մեծ թռիչք էր կորպորատիվ ինքնությունը խթանելու և ուսանողներին իրենց Մայր բուհի հետ նույնացնելու գործում[19]։

Սպիտակ խալաթների առաջին արարողությունը Գրացի համալսարանում (WCC) տեղի է ունեցել 2012 թվականին

Կրթության կազմակերպում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դասընթացներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրացի բժշկական համալսարանն առաջարկում է հետևյալ կանոնավոր դասընթացները.

Համալսարանական այլ դասընթացներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ակադեմիական դասընթացներից բացի համալսարանում կան համալսարանական այլ դասընթացներ։ Med Uni Graz ասպիրանտուրայի դպրոցը ներառում է Med Uni Graz-ի կրթության անընդհատության առաջարկ[27]։

Դասընթացներ:

Կլինիկական հմտությունների կենտրոն Գրացի բժշկական համալսարանում

Բժշկական հետազոտությունների ակադեմիայում.

  • Կենսավիճակագրություն և կենսաինֆորմատիկա
  • Galaxy - բիոինֆորմատիկայի ծրագրային ապահովում
  • Բջջային կուլտուրաների մշակում
  • Կենսաբժշկական հետազոտություն
  • Լաբորատոր տեխնոլոգիա

Այլ դասընթացներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ստոմատոլոգիայի հետդիպլոմային կրթություն[28]
  • Բիոբանկինգի միջազգային կրթություն
  • Կլինիկական Ասպիրանտուրա
  • Միջազգային կարճ դասընթացներ
  • Ինտերն ուսուցում (կազմակերպված ուսուցման շարունակություն կամ վերսկսում կրթության սկզբնական փուլի տարբեր աստիճանի ավարտից հետո)։

Ընդունելության ընդարձակում և սահմանափակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2005/06 ձմեռային կիսամյակում, Եվրոպական արդարադատության դատարանի որոշման համաձայն, դիմորդները, ովքեր չէին կարող իրենց երկրի համալսարանում տեղ գտնել, կարող էին անցնել Գրացի բժշկական համալսարանում, ինչը առաջացրեց հատկապես գերմանացի դիմորդների բուռն աճ։ Քանի որ Վիեննայի և Ինսբրուքի բժշկական համալսարաններն ընդունում էին միայն սահմանափակ թվով ուսանողների, ովքեր ցանկանում էին սովորել, և Med Uni Graz-ը ավստրիական միակ բժշկական համալսարանն էր, որը թույլ տվեց բոլոր ուսանողներին մուտք գործել, գրեթե 3000 առաջին կուրսեցիներ սկսեցին սովորել «վիրտուալ կիսամյակում» ձմեռային կիսամյակում։ Կիսամյակի ավարտին (2006թ. հունվարի 16 և 17) ընտրության գործընթացին մասնակցել է գրեթե 1200 ուսանող. 109 լավագույնները ստացել են դասընթացի մշտական տեղ[29]։

2006/07 ձմեռային կիսամյակից ուսանողներն ընտրվել են՝ ելնելով իրենց նախկին դպրոցական գիտելիքներից, բազմակի ընտրությամբ թեստի հիման վրա բժշկական համապատասխան հիմնական առարկաներից, ինչպիսիք են կենսաբանություն, քիմիա, ֆիզիկա, մաթեմատիկա, ինչպես նաև գիտական տեքստերն ըմբռնելու թեստերով։ Բացի այդ, 2010 թվականից ստուգվել է «Իրավիճակային դատողություն» թեստային աշխատանքով։

2013 թվականին բոլոր բժշկական համալսարաններում ներդրվեց նոր, ամբողջ Ավստրիայի միանման ընտրության գործընթաց, որը պարունակում է նախորդ Գրացի ընտրության գործընթացի բազմաթիվ տարրեր[30]։ Բժշկական համալսարան ընդունելության թեստը (MedAT-H) բազմամաս, գրավոր ընթացակարգ է և բաժանված է հետևյալ բաժինների.

  • Բազային գիտելիքների թեստային աշխատանք Բժշկական առարկաներից. կենսաբանություն, քիմիա, ֆիզիկա և մաթեմատիկա։
  • Ճանաչողական կարողություններ և հմտություններ. թեստի այս մասը բաղկացած է հինգ առաջադրանքային խմբերից (ֆիգուրների հավաքում, թվերի հաջորդականություն, սահունություն ընթերցում, հիշողություն և մտապահում, ինչպես նաև իմպլիկացիայի ճանաչում) և գնահատում է հիմնական ճանաչողական կարողություններն ու հմտությունները։
  • Սոցիալ-էմոցիոնալ հմտություններ. թեստի այս մասը բաղկացած է հույզերը կարգավորող, զգացմունքները ճանաչող և սոցիալական որոշումներ կայացնող առաջադրանքային խմբերից, որոնք ներառում են սոցիալ-էմոցիոնալ հմտությունների էական կողմերը։

Ստոմատոլոգիայի ընդունելության թեստը (MedAT-Z) հիմնականում նույնական է մարդու բժշկության MedAT-H թեստին։ Թեստը ըմբռնելու և առաջադրանքների խմբի հետևանքները ճանաչելու փոխարեն, թեստային բաժնի ձեռնարկի հմտությունների համար օգտագործում են մետաղալարերի ճկման և ձևերի հայելային առաջադրանքների տեսքով խնդիրներ[31]։

2023/24 ուսումնական տարվա համար ընդհանուր 1850 ուսումնական տեղ հասանելի է մարդու բժշկության և ստոմատոլոգիայի համար, որից 760-ը՝ Վիեննայի բժշկական համալսարանում, 410-ը՝ Ինսբրուքի բժշկական համալսարանում, 370-ը՝ Գրացի բժշկական համալսարանում և 310-ը Լինցի JKU-ի բժշկական ֆակուլտետում։ Ուսման տեղերի առնվազն 95 տոկոսը վերապահված է ԵՄ քաղաքացիների և այն մարդկանց համար, ովքեր ունեն նույն կարգավիճակը ուսման հասանելիության առումով, և ուսումնական տեղերի առնվազն 75 տոկոսը նախատեսված է Ավստրիայից ավարտական վկայական ունեցող դիմորդների համար։ Այնուամենայնիվ, քվոտային այս կարգավորումը վերաբերում է միայն մարդու բժշկության ոլորտում ուսումնական տեղերի հատկացմանը։

Ավստրիայում գործող քվոտաների կանոնակարգի համաձայն՝ ուսման տեղերի 75 տոկոսը տրվում է ավստրիական ավարտական վկայական ունեցող դիմորդներին, 20 տոկոսը՝ ԵՄ երկրի կամ համարժեք երկրի (օրինակ՝ Հարավային Տիրոլ, Լյուքսեմբուրգ, Լիխտենշտայն) ավարտական վկայական ունեցող դիմորդներին և հինգ տոկոս՝ այլ երկրներից ժամանած դիմորդներին։ Առաջարկվող ուսումնական տեղերի թիվը տարեց-տարի աճում է. 2006 թվականի 160-ից հասցել է 360-ի (2008թ.): 334 ուսումնական տեղ առաջարկվում է հումանիտար բժշկության, 26-ը՝ ստոմատոլոգիայի համար։ Դիմորդների թիվը 639-ից (2007թ.) աճել է մինչև 2006 (2012թ.)[32]:

Համալսարանի ընդարձակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրացի բժշկական համալսարանի տարածքի համայնապատկեր

Գրացի համալսարանը շարունակում է ընդարձակվել։ 2022 թվականին ավարտվել է Կլինիկական և մակրոսկոպիկ անատոմիայի ամբիոնի նոր տարածքի շինարարությունը, Med Uni Graz Campus-ի բազմաբնույթ լայնածավալ նախագիծը, որը սկսվել էր 2020 թվականի ապրիլին։ Այն ընդգրկում է 4200 քառակուսի մետր տարածք ուսուցման և հետազոտության համար։

1960-ական թվականներից կառուցված Նախաբուժարանը, որը համալրվել էր 2001 թվականին, որպես գրադարան, նախատեսված է քանդել 2023 թվականի սեպտեմբերին։ Այնտեղ կառուցվում են Գրացի համալսարանի ֆիզիկայի կենտրոնը և Գրացի տեխնոլոգիական համալսարանը[33]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. https://www.medunigraz.at/rektorat/rektor/
  2. https://steiermark.orf.at/stories/3214983/
  3. https://online.medunigraz.at/mug_online/wbMitteilungsblaetter.display?pNr=1388599
  4. https://eua.eu/about/member-directory.html
  5. https://web.archive.org/web/20231222111205/https://www.kemoe.at/mitgliedschaft/mitglieder
  6. https://web.archive.org/web/20231109092552/https://coara.eu/coalition/membership/
  7. David Rennert (2015-04-15). «Historiker: "NS-Opfer wurden bis in die 1960er anatomisch verwertet"». Der Standard, Wien (ավստրիական գերմաներեն). Վերցված է 2021-04-23-ին.
  8. FoDok MedUni Graz
  9. «EURAXESS |». euraxess.ec.europa.eu (անգլերեն). 2023 թ․ հունիսի 21. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 11-ին.
  10. «Research Infra­structuresin Austria/ OPEN FOR COLLABORATION». forschungsinfrastruktur.bmbwf.gv.at (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին. {{cite web}}: soft hyphen character in |title= at position 15 (օգնություն)
  11. «Med-Uni Graz: Onkologe Hellmut Samonigg wird neuer Rektor | Science.apa.at». web.archive.org. 2015 թ․ դեկտեմբերի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 11-ին.
  12. «Info: Neues Rektoratsteam». web.archive.org. 2020 թ․ փետրվարի 26. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 11-ին.
  13. «Neue Rektorin der Med Uni Graz gewählt». ORF.at. 2023-07-07. Վերցված է 2023-07-07-ին.
  14. «Medizinische Universität Graz | Universitätsrat». www.medunigraz.at (գերմաներեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.
  15. «ÖH Med Graz - Service das hilft. Vertretung die wirkt!». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-02-12-ին. Վերցված է 2020-02-12-ին. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.
  16. Vorsitz, auf oehmedgraz.at, abgerufen am 15. November 2021
  17. «Alle Rezepte vom Wunderdoktor 2008 Roth, Eugen». morawa.at (ավստրիական գերմաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.
  18. Thieme Verlag, ViaMedici Արխիվացված 2010-03-22 Wayback Machine
  19. «ERSTE WHITE COAT CEREMONY ÖSTERREICHS AN DER MEDIZINISCHEN UNIVERSITÄT GRAZ» [Առաջին սպիտակ խալաթների արարողությունը Գրացի բժշկական համալսարանում]. web.archive.org. 2016 թ․ փետրվարի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.
  20. (UO 202), auf medunigraz.at
  21. (UO 066 331), auf medunigraz.at
  22. (UO 066 333), auf medunigraz.at
  23. (UO 203), auf medunigraz.at
  24. (UO 784 204), auf medunigraz.at
  25. (UO 790), auf medunigraz.at
  26. (UO 094),vauf medunigraz.at
  27. «Medizinische Universität Graz | Postgraduate School». postgraduate-school.medunigraz.at (գերմաներեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.
  28. «Med Uni Graz | Einteilung des Studienjahres». www.medunigraz.at (գերմաներեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.
  29. «Studenten an Med-Uni Graz nach Auswahlverfahren viel erfolgreicher». DER STANDARD (ավստրիական գերմաներեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.
  30. «Medat Aufnahmeverfahren Medizin». medizinstudieren.at. Վերցված է 2021-11-15-ին.
  31. «Studium: Anmeldung ab 02.03» (գերմաներեն). Վերցված է 2020-03-06-ին.(չաշխատող հղում)
  32. «Parlamentarische Materialien». www.parlament.gv.at. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.
  33. «Geld steht bereit: Ein neues Wahrzeichen für die Grazer Physiker». www.kleinezeitung.at (գերմաներեն). 2021 թ․ ապրիլի 6. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 12-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գրացի բժշկական համալսարան» հոդվածին։