Արևային էլեկտրակայան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Արևային էլեկտրակայան (ԱԷԿ)` ինժեներական կառույց, արևային ռադիացիան փոխակերպում է էլեկտրական էներգիայի։ Արևային ռադիացիաների փոխակերպման եղանակները տարբեր են և կախված են էլեկտրակայանի կառուցվածքից։

Արևային էլեկտրակայանների տեսակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոլոր արևային էլեկտրակայանները (ԱԷԿ) բաժանվում են մի քանի տեսակի`

  • աշտարակային ԱԷԿ
  • սկավառականման ԱԷԿ
  • ԱԷԿ, որոնք օգտագործում են ֆոտոէլեկտրական մոդուլներ
  • ԱԷԿ, որոնք օգտագործում են պարաբոլական կոնցենտրատորներ
  • կոմբինացված ԱԷԿ
  • Աերոստատիկ արևային էլեկտրակայաններ
  • Արևա-վակուումային էլեկտրակայաններ

Աշտարակային տիպի ԱԷԿ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Модель солнечной электростанции башенного типа в Политехническом музее (г.Москва)
Модель солнечной электростанции башенного типа в Политехническом музее (г.Москва)

Այս էլեկտրակայանները աշխատում են հետևյալ սկզբունքով. արևային ռադիացիաները օգտագործելով ստանում են ջրային գոլորշի։ Կայանի կենտրոնում կանգնած է 18-ից 24 մետրանոց աշտարակ(աշտարակի բարձրությունը կարող է ավելի բարձր կամ ցածր լինել կախված հզորությունից և որոշակի այլ պարամետրերից ), որի կատարին գտնվում է ջրի ամբարը։ Այդ ամբարը սև գույնով է ներկված, որպեսզի կլանի ջերմությունը և տեսանելի ճառագայթումը։ Ամբարում գտնվում է նաև պոմպերի խումբ, որոնց օգնությամբ ջուրը տուրբոգեներատորներից,որոնք ամբարում չեն գտնվում, հասցվում է ամբար:Աշտարակի շուրջը, որոշակի հեռավորությամբ, տեղակայված են հելիոստատներ։

Հելիոստատ` մի քանի քառ. մետր մակերեսով հայելի, որը ամրացված է հենարանին և միացված է ընդհանուր համակարգին։ Այսինքն, կախված արևի դիրքից, հայելին տարածության մեջ փոխելու է իր կողմնորոշումը։ Հիմնական և ամենաբարդ առաջադրանքը այն է, որ անհրաժեշտ է կայանի բոլոր հայելիները դիրքավորել այնպես, որպեսզի ցանկացած պահի արտացոլված ճառագայթները ընկնեն ամբարի վրա։ Պարզ, արևային եղանակին ամբարում ջերմաստիճանը կարող է հասնել մինչև 700 °C: Այսպիսի ջերմային պարամետրերը կիրառվում են ավանդական ջերմային էլեկտրակայաններից շատերում, այդ նպատակով էներգիա ստանալու համար օգտագործում են ստանդարտ տուրբիններ։ Փաստացի, այս տեսակի կայաններում հնարավոր է ստանալ համեմատաբար մեծ ԿՊԴ (շուրջ 20%) և բարձր հզորություն։

Սկավառականման ԱԷԿ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկավառականման ԱԷԿ-ում էլեկտրաէներգիայի ստացումը նման է աշտարակային ԱԷԿ-ին, սակայն տարբերություն կա կայանի կառուցվածքում։ Կայանը բաղկացած է առանձին մոդուլներից։ Մոդուլը բաղկացած է հենարանից, որին ամրացված է ընդունման և արտացոլման ֆերմային կոնստրուկցիան։ Ընդունիչը տեղակայված է մոտավորապես անդրադարձվող արևային լույսի կոնցենտրացիայի շրջանում։ Արտացոլիչը բաղկացած է հայելիներից, որոնք սկավառակ են հիշեցնում(այստեղից էլ անվանումը), և տեղակայված են ֆերմայի վրա ճառագայթաձև։ Այդ հայելիների տրամագիծը հասնում է 2 մետրի, իսկ հայելիների քանակը`մի քանի տասնյակի(կախված մոդուլի հզորությունից)։ Այդպիսի կայանները կարող են բաղկացած լինել ինչպես մեկ մոդուլից(ինքնավար), այնպես էլ մի քանի տասնյակ մոդուլներից (ցանցին զուգահեռ աշխատանք)։

Ֆոտոլուսային մոդուլներ օգտագործող ԱԷԿ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տե՛ս նաև՝ Արևային մարտկոց
Кош-Агачская СЭС
Кош-Агачская СЭС

Ներկայումս այս տեսակի կայանները շատ են տարածված, քանի որ ընդհանուր առմամբ ԱԷԿ բաղկացած է մեծ քանակությամբ առանձին մոդուլներից (արևային մարդկոցներ)` տարբեր հզորության և ելքային պարամետրերի։ Տվյալ ԱԷԿ-ները լայնորեն կիրառվում են ինչպես փոքր, այնպես էլ խոշոր օբյեկտները էներգիայով ապահովելու համար (մասնավոր քոթեջներ, առողջարաններ, հանգստյան տներ, արդյունաբերական շենքեր և այլն)։ Ֆոտոէլեկտրական մոդուլները և զանգվածները արտադրում են մշտական էլեկտրական հոսանք։ Դրանք կարող են միացված լինեն ինչպես հաջորդական, այնպես էլ զուգահեռ էլեկտրական փոխակերպող սարքին` պահանջվող դիմադրության և հոսանքի կոմպինացիայի ստացման համար[1]։ Արևային մարդկոց հնարավոր է տեղակայել գրեթե ամենուր, սկսած շենքի տանիքից վերջացրած հատուկ առանձնացված տարածքներով։ Սահմանված հզորությունը նույնպես տատանման լայն դիապազոն ունի, սկսած առանձին պոմպերի մատակարարումից, վերջացրած քաղաքների էլեկտրամատակարարումով։

Պարաբոլական կոնցենտրատորներ կիրառող ԱԷԿ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս ԱԷԿ-ը աշխատում է ջերմակիրների մինչև առկա պարամետրը տաքանլու հիման վրա, որը նախատեսված է տուրբոգեներատորի կողմից կիրառելու համար։ ԱԷԿ-ի կառուցվածքը. ֆերմերային կոնստրուկցիայի վրա տեղադրվում է երկար պարաբոլիդաձև հայելի, իսկ պարաբոլի կենտրոնում տեղադրվում է խողովակ, որով հոսում է ջերմակիրը (ավելի հաճախ յուղ):Անցնելով ամբողջ ուղին, ջերմակիրը տաքանում է և ջերմափոխանակման սարքերը ջերմությունը հաղորդելու են ջրին, որը վերածվում է գոլորշու և անցնում է տուրբոգեներատոր։

Ստիռլինգի շարժիչ կիրառող ԱԷԿ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս տեսակի կայանները իրենցից ներկայացնում են ԱԷԿ պարաբոլական կոնցենտրատներով, որոնց կենտրոնում տեղադրված է Ստիռլինգի շարժիչ։ Գոյություն ունի Ստիռլինգի շարժիչի կոնստրուկցիա, որոնք մխոցի տատանումը անմիջապես վերածում են էլեկտրական էներգիայի, առանց պտուտակային մեխանիզմի կիրառման։ Դա թույլ է տալիս հասնել էներգիայի արդյունավետ փոխակերպման։ Այդպիսի էլեկտրակայանների էֆեկտիվությունը հասնում է 31,25 %-ի[2]:Աշխատանքային մարմնի դերում կիրառվում է ջրածին և հելիում։

Աերոստատիկ ԱԷԿ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աերոստատիկ արևային կայանները լինում են 2 տեսակի. առաջինի դեպքում արևային տարրերը դեղադրված են աերոստատի վերնամասում։ Այդ պայմաններում ԿՊԴ չի բարձրանում արևային մարտկոցները և կազմում է շուրջ 15%(որոշ դեպքերում հասնում է մինչև 40%)։ Երկրորդ տիպի կառուցվածքում, որպես արտացոլիչ, կիրառվում է պարաբոլական, գոգավոր գազի ճնշումը, մետաղացված բարակ թաղանթը, որը անհրաժեշտ է արևային էներգիայի կոնցենտրացիայի համար։ Համեմատության կարգով կարող ենք նշել, որ այս ԱԷԿ-ի քառակուսի մետրի արժեքը ավելի էժան է, քան արևային մարտկոցներիը կամ ցանկացած այլ անդրադարձնող մակերեսները։ Տեղակայված լինելով 20կմ բարձրության վրա այն չի վախենում ամպամած եղանակներից, ընդհակառակը շարժվելով օդային հեսանքի հետ քամու ճնշումը չի զգում։ Վերնամասին ամրացված է թափանցիկ թաղանթ, պարաբոլի միջնամասում կոնցենտրատին ամրացված է մետաղացված թաղանթ, իսկ կենտրոնում` ջերմաարտադրող, սառեցվող թեթև ջրածնային գազ։ Գնդի դիրքավորումը արևի նկատմամբ իրականացվում է պոմպով հեղուկը քաշելու հաշվին, ճշգրիտ դիրքավորումը իրականացվում է գիրոսկոպի օգնությամբ։ Անհրաժեշտության դեպքում մեկ դիրիժաբլում կարող է գտնվել մի քանի լողացող գնդաձև մոդուլներ։

Կոմբինացված ԱԷԿ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաճախ տարբեր տիպի ԱԷԿ-ում լրացուցիչ դեղադրում են ջերմափոխակերպող ապարատ` տաք ջուր ստանալու համար, որը կիրառվում է ինչպես տեխնիկական անհրաժեշտությունից ելնելով, այնպես էլ տաք ջրի մատակարարման և ջեռուցման համար։ Հենց սրանում է կայանում կոմբինացված ԱԷԿ էությունը:Բացի այդ, մեկ տարածքում հնարավոր է զուգահեռաբար տեղակայել կոնցենտրատներ և ֆոտոմարտկոցներ, որը ևս համարվում է կոմբինացված ԱԷԿ։

Արևա-վակուումային էլեկտրակայաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս տիպի էլեկտրակայաններում օգտագործվում է օդային հոսանքի էներգիան. օգտագործվում է գետներեսին մոտ գտնվող օդի տարբեր ջերմաստիճանները, որոնք ստանում են հայելիներով փակված տարածքներում, որոնք ունեն բարձր աշտարակ, որոնց հիմքում տեղադրված է թեթև տուրբին և էլեկտրական գեներատոր։ Ստացվող էներգիայի հզորությունը աճում է ջերմաստիճանի տարբերության և աշտարակի բարձրությանը զուգահեռ[3]։

Երկրագնդի վրա առկա խոշորագույն արևային-ջերմային կայանները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխարհի խոշորագույն արևային ջերմային էլեկտրակայանները
Հզորություն ՄՎտ Անվանում Երկիր Տեղադրություն Կոորդինատներ Տեսակ Ծանոթագրություն
510 Ուարզազատ ԱԷԿ Մարոկկո Մարոկկո Դրաա Տաֆիլալետ 30°59′ հս․ լ. 6°51′ ամ. ե.HGЯO Noor I, Noor II` պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր, Noor III` աշտարակատիպ կոնցենտրատոր երեք պահուստարաններով[4][5]
1-ին շարքը ավարտվել է 2016 թվականին
392 Այվոնապայի ԱԷԿ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Սան Բերնարդինո, Կալիֆորնիա 35°34′ հս․ լ. 115°28′ ամ. ե.HGЯO աշտարակատիպ Շահագործման է հանձնվել 2014 թվականի փետրվարի 13-ին[6][7][8]
354 Solar Energy Generating Systems[en] Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Մոհավի անապատ, Կալիֆորնիա 35°01′54″ հս․ լ. 117°20′53″ ամ. ե.HGЯO պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր ԱԷԿ բաղկացած է 9 հերթերից[9][10][11][12][13][14][15][16][17]
280 Mojave Solar Project[en] Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Բարստոու, Կալիֆորնիա 35°00′40″ հս․ լ. 117°19′30″ ամ. ե.HGЯO պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր Կառուցումը ավարտվել է 2014 թվականի դեկտեմբերին[18][19][20]
280 Solana Generating Station[en] Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Արիզոնա 32°55′ հս․ լ. 112°58′ ամ. ե.HGЯO պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր Կառուցումը ավարտվել է 2013թվականի հոկտեմբերին[21][22]
250 Genesis Solar Energy Project[en] Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Բլայթ, Կալիֆորնիա 33°38′37″ հս․ լ. 114°59′16″ ամ. ե.HGЯO պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր Շահագործման է հանձնվել 2014 թվականի ապրիլի 24-ին[23][24]
200 Solaben Solar Power Station[25] Իսպանիա Իսպանիա Լոգրոսան, Իսպանիա 39°13′29″ հս․ լ. 5°23′26″ ամ. ե.HGЯO պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր 3-րդ հերթի կառուցումը ավարտվել է 2012 թվականի հունիսին[26]
2-րդ հերթը`2012 թվականի հոկտեմբերին[26]
1-ին և 6-րդ հերթերը`2013 թվականի սեպտեմբերին[27]
150 Solnova Solar Power Station[en] Իսպանիա Իսպանիա Սանլուկար լա Մայոր, Իսպանիա 37°25′00″ հս․ լ. 06°17′20″ ամ. ե.HGЯO պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր 1-ին և 3-րդ բլոկը շահագործման է հանձնվել 2010 թվականի մայիսին, 4-րդը`2010թվականի օգոստոսին[28][29][30][31][32]
150 Andasol Solar Power Station[en] Իսպանիա Իսպանիա Գուադիքս, Իսպանիա 37°13′42″ հս․ լ. 3°04′06″ ամ. ե.HGЯO պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր Կառուցումը ավարտվել է` Andasol 1 (2008), Andasol 2 (2009), Andasol 3 (2011): Յուրաքանչյուրը ունի ջերմային ամբար 7.5 ժամ աշխատանքի համար[33][34]
150 Extresol Solar Power Station[en] Իսպանիա Իսպանիա Տորրե դե Միգել Սեսմերո, Իսպանիա 38°39′ հս․ լ. 6°44′ ամ. ե.HGЯO պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր Կառուցումը ավարտվել է` Extresol 1 և 2 (2010), Extresol 3 (2012)`յուրաքանչյուրը ունի ջերմային պահուստարան` 7.5 ժամ աշխատելու համար[26][35][36]
110 Crescent Dunes Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Նայ, Նևադա 38°14′ հս․ լ. 117°22′ ամ. ե.HGЯO աշտարակատիպ շահագործվել է 2015 թվականի սեպտեմբերից[37]
100 KaXu Solar One[en] Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն ՀԱՀ 28°53′40″ հվ. լ. 19°35′53″ ավ. ե.HGЯO պարաբոլագլանային կոնցենտրատոր 2.5 ժամ պահուստարանով[38]
Հզորություն ՄՎտ Անվանում Երկիր Տեղադրություն Կոորդինատներ Տեսակ Ծանոթագրություն

Երկրագնդի խոշորագույն ֆոտոլուսային էլեկտրակայաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխարհում խոշորագույն ֆոտոլուսային կառույցները
Հզորություն, ՄՎտ Գտնվելու վայրը Նկարագրություն ՄՎտ·ժ / տարեթիվ
1170 ԱՄԷ ԱՄԷ Աբու Դաբի, ԱՄԷ[39] 3 200 000 արևային մոդուլ
550 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Կալիֆորնիա, ԱՄՆ 9 000 000 արևային մոդուլ
550 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Մոհավի անապատ, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ
300 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Կալիֆորնիա, ԱՄՆ >1 700 000 արևային մոդուլ
290[40] Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Ագուա Կալիենտե, Արիզոնա, ԱՄՆ 5 200 000 արևային մոդուլ 626 219
250 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Սան Լուիս Օբիսպո, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ
213 Հնդկաստան Հնդկաստան Չարանկա, Գուդժարատ, Հնդկաստան Համալիր 17 առանձին էլեկտրակայաններից, դրանցից խոշորագույնը ունի 25ՄՎտ հզորություն
206 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Իմպերիալ շրջան, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ >3 000 000 արևային մոդուլ
Աշխարհում ամենահզոր կայան,որը կիրառում է արևի դիրքային մոդուլի տեխնոլոգիան
200 Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան Գոլմուդ, Չինաստան 317 200
200 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Իմպերիալ շրջան, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ
170 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Իմպերիալ շրջան, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ
166 Գերմանիա Գերմանիա Շիպկաու, Գերմանիա
150 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Քլարկ շրջան, Նևադա, ԱՄՆ
150 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Մարիկոպայի շրջան, Արիզոնա, ԱՄՆ 800 000 արևային մոդուլ 413 611
145 Գերմանիա Գերմանիա Նոյհարդենբերգ, Գերմանիա 600 000 արևային մոդուլ
143 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Քերնի շրջան, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ
139 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Իմպերիալ շրջան, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ 2 300 000 արևային մոդուլ
130 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ Իմպերիալ շրջան, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ 2 000 000 արևային մոդուլ
125 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ շրջան Մարիկոպա, Արիզոնա, ԱՄՆ > 600 000 արևային մոդուլ
105,56 Ղրիմ Ղրիմ Պերովո, Ղրիմ 455 532 արևային մոդուլ 132 500[41]
100 Չիլի Չիլի Ատակամա (անապատ), Չիլի > 310 000 արևային մոդուլ
97 Կանադա Կանադա Սարնիա, Կանադա >1 000 000 արևային մոդուլ 120 000
84,7 Գերմանիա Գերմանիա Էբերսվալդե, Գերմանիա 317 880 արևային մոդուլ 82 000
84,2 Իտալիա Իտալիա Մոնտելտո դի Կաստրո, Իտալիա
82,65 Ղրիմ Ղրիմ Օխոտնիկովո, Ղրիմ 355 902 արևային մոդուլ 100 000[42]
80,7 Գերմանիա Գերմանիա Ֆինսթերվալդե, Գերմանիա
75 Ռուսաստան Ռուսաստան Սամարայի ԱԷԿ, Սամարայի շրջան
73 Թաիլանդ Թաիլանդ Լոփբուրի, Թաիլանդ 540 000 արևային մոդուլներ 105 512
69,7 Ղրիմ Ղրիմ Նիկոլաևկա, Ղրիմ 290 048 արևային մոդուլ
55 Ռեչիցա, Բելոռուսիա[43][44] գրեթե 218 հազար արևային մոդուլներ
54,8 Ուկրաինա Ուկրաինա Կիլիա, Ուկրաինա 227 744 արևային մոդուլներ
49,97 Ղազախստան ՂազախստանԱԷկ "Փոթորկոտ" Նուրլիկենտով, Ղազախստան 192 192 արևային մոդուլներ 74000
46,4 Պորտուգալիա Պորտուգալիա Ամարելեժա, Պորտուգալիա >262 000 արևային մոդուլներ
43 Ուկրաինա Ուկրաինա, Ուկրաինա 182 380 արևային մոդուլներ 54 399
43 Ուկրաինա Ուկրաինա Ստարոկազաչե, Ուկրաինա 185 952 արևային մոդուլներ
40 Ռուսաստան Ռուսաստան Օրսկի ԱԷԿ
34 Իսպանիա Իսպանիա Առնեդո, Իսպանիա 172 000 արևային մոդուլներ 49 936
33 Ֆրանսիա Ֆրանսիա Կյուրբան, Ֆրանսիա 145 000 արևային մոդուլներ 43 500
31,55 Ղրիմ Ղրիմ Միտյաևո, Ղրիմ 134 288 արևային մոդուլներ 40 000[45]
18,48 Բելառուս Բելառուս Սոբոլի, Բելոռուսիա 84 164 արևային մոդուլներ
11 Պորտուգալիա Պորտուգալիա Սերպա, Պորտուգալիա 52 000 արևային մոդուլներ
10,1 Ուկրաինա Ուկրաինա Իրլյավա, Ուկրաինա 11 000
10 Ուկրաինա Ուկրաինա Ռալեվկա, Ուկրաինա 10 000 արևային մոդուլներ 8 820
9,8 Ուկրաինա Ուկրաինա Լազուրե, Ուկրաինա 40 000 արևային մոդուլներ 10 934
7,5 Ղրիմ Ղրիմ Ռոդնիկովո, Ղրիմ 9 683
1 Ռուսաստան Ռուսաստան Բատագայ, Սախա-Յակուտիայի Հանրապետություն[46][47] 3 360 արևային մոդուլ

բևեռային շրջանում խոշոր ԱԷԿ-ներից[46]

Առավելագույն հզորություն, ՄՎտ Գտնվելու վայր Նկարագրություն ՄՎտ·ժ / տարեթիվ
Փոտովոլտային կայանների հզորությունը
Տարեթիվ(a) Կայանի անվանում Երկիր Հզորություն
ՄՎտ
1982 Lugo ԱՄՆ 1
1985 Carrisa Plain ԱՄՆ 5,6
2005 Bavaria Solarpark (Mühlhausen) Գերմանիա 6,3
2006 Erlasee Solar Park Գերմանիա 11,4
2008 Olmedilla Photovoltaic Park Իսպանիա 60
2010 Sarnia Photovoltaic Power Plant Կանադա 97
2011 Huanghe Hydropower Golmud Solar Park Չինաստան 200
2012 Agua Caliente Solar Project ԱՄՆ 290
2014 Topaz Solar Farm ԱՄՆ 550

Ազդեցությունը շրջապատող միջավայրի վրա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ տեղեկությունների համաձայն, աշտարակային ԱԷԿ-երի մոտ թռչող թռչունները պարբերաբար սատկում են, եթե դրանք աշտարակին[48], արևային լույսի կոնցենտրացիայի գոտուն շատ մոտ են գտնվում։ Կալիֆոռնիայի Այվոնպայի ԱԷԿ-ի մոտակայքում հայտնված միջատ կամ թռչուն սատկում է յուրաքանչյուր 2 րոպեն մեկ[49]։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Р.Б. Ахмедов, И.В. Баум, В.А. Пожарнов, В.М. Чаховский Солнечные электрические станции. — М.: ВИНИТИ, 1986. — Т. 1. — 120 с. — 500 экз.
  • В.И. Виссарионов, Г.В. Дерюгина, В.А. Кузнецова, Н.К. Малинин Солнечная энергетика: учебное пособие для вузов. — М.: Издательский дом МЭИ, 2008. — 276 с. — 800 экз. — ISBN 978–5–383–00270-4
Статьи в журналах

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Photovoltaic Module (solar cell) (չաշխատող հղում) - www.electricaldeck.com
  2. ↑ «Установлен новый рекорд эффективности». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 24-ին.
  3. ↑ Михаил Берёзкин Укрощение Солнца(ռուս.) // Наука и жизнь : журнал. — 2013. — № 12. — С. 19—25. — ISSN 0028-1263.
  4. ↑ Saudi Power Developer Gives Spanish Firms Work in Morocco
  5. ↑ King Mohammed VI of Morocco will inaugurate the first phase of solar plant «Noor I,» on Sunday in Ouarzazate, according to Minister Delegate in Charge of Environment Hakima El Haite
  6. ↑ «Large Solar Energy Projects, California Government». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 18-ին.
  7. ↑ «PG&E and BrightSource Sign Contracts for Over 1,300 MW of Solar Thermal». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 18-ին.
  8. ↑ World’s Largest Solar Thermal Power Project at Ivanpah Achieves Commercial Operation
  9. ↑ Solar Electric Generating Station I
  10. ↑ Solar Electric Generating Station II
  11. ↑ Solar Electric Generating Station III
  12. ↑ Solar Electric Generating Station IV
  13. ↑ Solar Electric Generating Station V
  14. ↑ Solar Electric Generating Station VI
  15. ↑ Solar Electric Generating Station VII
  16. ↑ Solar Electric Generating Station VIII
  17. ↑ Solar Electric Generating Station IX
  18. ↑ csp-world.com Abengoa’s Mojave 250 MW CSP plant enters commercial operation Արխիվացված 2014-12-10 Wayback Machine, 2 December 2014
  19. ↑ Abengoa: Plants under construction — United States Արխիվացված 2013-06-19 Wayback Machine
  20. ↑ «CSP World: Abengoa closes $1.2 billion financing for the Mojave Solar Project and starts construction». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 18-ին.
  21. ↑ «Abengoa Solar: Abengoa's Solana, the US's first large-scale solar plant with thermal energy storage system, begins commercial operation». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 4-ին.
  22. ↑ SolarServer: Concentrating solar power: Solana CSP plant begins commercial operation Արխիվացված 2013-10-16 Wayback Machine
  23. ↑ CSP World Արխիվացված 2014-04-04 Wayback Machine
  24. ↑ Another Huge Solar Plant Goes Online in California’s Desert Արխիվացված 2016-05-15 Portuguese Web Archive, Chris Clarke, REWIRE, May 5, 2014
  25. ↑ «Abengoa Solar begins construction on Extremadura's second solar concentrating solar power plant». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 18-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 Mapa de proyectos en España Արխիվացված 2014-10-27 Wayback Machine
  27. ↑ «CSP World: Abengoa closes financing and begin operation of Solaben 1 & 6 CSP plants in Spain». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 4-ին.
  28. ↑ «Abengoa Rakes in $426M for 4 Solar Power Plants». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 18-ին.
  29. ↑ «Abengoa Begins Operation of 50MW Concentrating Solar Power Plant». SustainableBusiness.com News. 2010 թ․ մայիսի 6. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 7-ին.
  30. ↑ Abengoa Solar begins commercial operation of Solnova 1 Արխիվացված 2011-07-07 Wayback Machine
  31. ↑ Abengoa Solar begins commercial operation of Solnova 3 Արխիվացված 2010-06-15 Wayback Machine
  32. ↑ Abengoa Solar Reaches Total of 193 Megawatts Operating(չաշխատող հղում)
  33. ↑ «Andasol 1 has started test run». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 4-ին.
  34. ↑ «The Construction of the Andasol Power Plants». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 4-ին.
  35. ↑ Solar Thermal Power Generation — A Spanish Success Story Արխիվացված 2009-03-18 Wayback Machine
  36. ↑ ACS Launches the Operation Phase of its Third Dispatchable 50 MW Thermal Power Plant in Spain, Extresol-1 Արխիվացված 2011-07-20 Wayback Machine
  37. ↑ Tonopah Solar Energy
  38. ↑ «Abengoa Solar :: Our plants :: Operating facilities :: South Africa». Abengoa Solar. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 5-ին.
  39. ↑ Крупнейшая в мире солнечная электростанция запущена в ОАЭ Արխիվացված 2019-07-21 Wayback Machine, 01.07.2019
  40. ↑ http://www.firstsolar.com/Projects/Agua-Caliente-Solar-Project
  41. ↑ «Крымская солнечная электростанция «Перово» стала крупнейшей в мире». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 10-ին.
  42. ↑ В Крыму завершено строительство солнечной электростанции «Охотниково» мощностью 80МВт Արխիվացված 2012-01-23 Wayback Machine
  43. ↑ «Самая большая в Беларуси солнечная электростанция открыта возле Речицы». Белорусское телеграфное агентство (ռուսերեն). 2017 թ․ հոկտեմբերի 13. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  44. ↑ «Самая мощная солнечная станция в Беларуси появится под Речицей». naviny.by. 2016 թ․ դեկտեմբերի 22. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.(չաշխատող հղում)
  45. ↑ Activ Solar завершила строительство 31,55 ՄՎտ արևային էլեկտրակայան "Միտյաևո"
  46. ↑ 46,0 46,1 «В поселке Батагай в Якутии открыта крупнейшая за полярным кругом в мире Солнечная электростанция» (ռուսերեն). Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия). 2015 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  47. ↑ «В поселке Батагай в Якутии открыта крупнейшая за полярным кругом в мире Солнечная электростанция (фотогалерея)» (ռուսերեն). Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  48. ↑ Сергей Васильев (2015 թ․ փետրվարի 25). «За несколько часов солнечная электростанция испарила больше сотни птиц, случайно пролетавших над её зеркалами» (ռուսերեն). naked-science.ru. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  49. ↑ SOLAR: Bird deaths at Calif. power plant a PR nightmare for industry // E&E Publishing, LLC
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արևային էլեկտրակայան» հոդվածին։
Microsoft: 2778245977
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արևային_էլեկտրակայան&oldid=9489710» էջից