Աղջիկը դաշնամուրի մոտ (նկար)
 | |
|---|---|
 | |
| տեսակ | գեղանկար |
| նկարիչ | Պոլ Սեզան |
| տարի | 1869 |
| բարձրություն | 57,8 սանտիմետր[1] |
| լայնություն | 92,5 սանտիմետր[1] |
| ստեղծման վայր | Ֆրանսիա[1] |
| ուղղություն | իմպրեսիոնիզմ |
| ժանր | կենցաղային ժանր |
| նյութ | յուղաներկ[1] և կտավ[1] |
| գտնվում է | Պետական Էրմիտաժ[1] |
| հավաքածու | Պետական Էրմիտաժ |
| սեփականատեր | Իվան Մորոզով |
| կայք | |
Ծանոթագրություններ | |
 Jeune Fille au piano by Paul Cézanne Վիքիպահեստում | |
«Աղջիկը դաշնամուրի մոտ» («Տանհոյզերի նախերգանք») (ֆր.՝ Jeune Fille au piano, ֆր.՝ L'Ouverture de Tannhaüser), ֆրանսիացի նկարիչ, պոստիմպրեսիոնիզմի կարկառուն ներկայացուցիչ Պոլ Սեզանի նկարներից։ Հեղինակը կտավը վրձնել է 1868 թվականին։ Յուղաներկով կտավի չափերն են՝ 57,8 × 92,5 սմ։ «Աղջիկը դաշնամուրի մոտ» ստեղծագործությունն այսօր պահպանվում և ցուցադրվում է Էրմիտաժում (Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան)։
Պատմություն և նկարագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Աղջիկը դաշնամուրի մոտ» կտավը Պոլ Սեզանը նկարել է հայրենի Էքս ան Պրովանս քաղաքում 1869 թվականին։ Ստեղծագործության գլխավոր հերոսները նկարչի հարազատներն են. դաշնամուր նվագողը նրա քույրն է, իսկ բազմոցին նստած գործվածք հյուսողը՝ մայրը։
Նկարի մյուս անվանումն է «Տանհոյզերի նախերգանք», որը վերցված է գերմանացի կոմպոզիտոր Ռիխարդ Վագների «Տանհոյզեր» օպերայի անվանումից[2]։ Նկարի ստեղծման գաղափարը հեղինակի մոտ ծնվել է դեռևս 1864 թվականին, որի մասին հայտնում է իմպրեսիոնիզմի պատմագետ Ջոն Ռևալդը։ Վերջինս նշում է, որ Սեզանը գնահատում էր Ռիխարդ Վագների ստեղծագործությունները և ցանկանում էր կտավին հանձնել «Տանհոյզերի նախերգանքը»[3]։ Չնայած այն հանգամանքին, որ Վագները օպերայի նախերգանքը գրել է փողային նվագախմբի համար, գոյություն ունի նաև դրա ինտաբուլյացիան այլ գործիքների համար. հատկապես 19-րդ դարի երկրորդ կեսերին մեծ հռչակ էր վայելում Ֆերենց Լիստի դաշնամուրային նվագադարձությունը, որը նվագում էին միայն դաշնամուրով[4]։
Նկարի առաջին տարբերակն էականորեն տարբերվում էր վերջնական տարբերակից։ Այդ մասին Սեզանի ընկեր պրոֆեսոր Անտուան-Ֆորտյունե Մարիոնը (Antoine-Fortuné Marion) 1866 թվականի օգոստոսի 28-ին գրված նամակով հայտնում է գերմանացի երաժիշտ Հայնրիխ Մորշտադտին.
|
Վերջերս, մի առավոտյան, կիսով չափ նկարեց հռչակավոր մի կտավ... Այն պետք է կոչվի «Տանհոյզերի նախերգանք»։ Այս ստեղծագործությունը պատկանում է ապագային, ինչպես Վագների երաժշտությունն ինքը... Աղջիկը նստած է դաշնամուրի մոտ, կապույտ և սպիտակ հանդերձանքնով է, ամեն ինչ առաջին պլանում է։ Դաշնամուրը նկարված է հարուստ վրձնահարվածներով։ Բազկաթոռին կիսադեմով նկարված է ծերունազարդ հայրը, սենյակի խորքում գտնվում է տղան, ով հիմարավուն տեսքով երաժշտություն է լսում։ Ընդհանուր առմամբ, նկարից ստացածս տպավորությունը մոլեգին է և ուժ ներշնչող[5]։ | 
|
1867 թվականի սեպտեմբերի 6-ին Մարիոնը կրկին նամակ է գրում Մորշտադտին.
|
|
Նա կրկին վերադարձավ քեզ քաջածանոթ սյուժեին... Սակայն այս անգամ լրիվ այլ՝ առավել լուսավոր գուներանգներով։ Բոլոր ֆիգուրները տարբերվում են առավել ավարտուն լինելով։ Շիկավուն մազերով աղջիկը շատ գեղեցիկ է, որը նկարված է զարմանալի ուժով։ Իմ պրոֆիլը շատ նման է ստացվել, բացի դրանից այն մեծ վարպետությամբ է կատարված, առանց նախկին գունային ցայտունության և վախ փոխանցող վայրենության, ինչպես նրա մյուս նկարներում։ Դաշնամուրը կրկին հրաշալի է պատկերված, ինչպես նկարի առաջին տարբերակի ժամանակ, իսկ վարագույրի ծալքերը, ինպես միշտ, ապշեցնում են իրենց բնականությամբ[6]։ |
|
Վերոնկարագրյալ երկու տարբերակներն էլ չեն պահպանվել։ Մարիոնի նամակի հրատարակիչ Նյու Յորքի Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առաջին տնօրեն արվեստաբան Ալֆրեդ Բարրը ենթադրում է, որ Էրմիտաժում պահպանվող նկարը նկարվել է նախկին երկու տարբերակներից մեկի վրա[7], սակայն ռենտգենյան հետազոտությունների արդյունքնում այս վարկածը չեղարկվեց[8]։
«Աղջիկը դաշնամուրի մոտ» ստեղծագործությունը ձեռք է բերել մոսկվացի առևտրական և կոլեկցիոներ Իվան Մորոզովը։ Հոկտեմբերյան մեծ հեղափոխությունից հետո վերջինիս հավաքածուն ազգայնացվում է, և կտավը այլ նկարների հետ միասին տեղափոխվում է Մոսկվայի Նոր արևմտյան արվեստի պետական թանգարան, իսկ դրա լուծարումից հետո՝ 1948 թվականին նկարը փոխանցվում է Պետական Էրմիտաժին։ 2014 թվականի տարեվերջից ցայսօր «Սևազգեստ տիկնոջ դիմանկարը» ստեղծագործությունը պահպանվում և ցուցադրվում է Սերգեյ Շչուկինի և Մորոզով եղբայրների հիշատակի պատկերասրահում՝ Գլխավոր շտաբի շենքում (409 սրահ)[9]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-collection/01.+Paintings/28717/
- ↑ Государственный Эрмитаж. — Поль Сезанн «Девушка у пианино (Увертюра к „Тангейзеру“)»
- ↑ Ревалд Д. История импрессионизма. — М.: Республика, 1994. — С. 80.
- ↑ ФЕРЕНЦ ЛИСТ - Увертюра к опере "Тангейзер" Р. Вагнера. (piano ver.)
- ↑ Поль Сезанн. Переписка, воспоминания современников / Сост., вступ. статья, прим и хронология Н. В. Яворской; переводы Е. Р. Кларссон и Л. Д. Липман. — М.: Искусство, 1972. — С. 149
- ↑ Поль Сезанн. Переписка, воспоминания современников / Сост., вступ. статья, прим и хронология Н. В. Яворской; переводы Е. Р. Кларссон и Л. Д. Липман. — М.: Искусство, 1972. — С. 154—155.
- ↑ Barr A. Cezanne d’aprés les lettres de Marion à Morstatte / Gazette des Beaux-Arts. — 1937. — Т. XVII. — Р. 55.
- ↑ Поль Сезанн. Переписка, воспоминания современников / Сост., вступ. статья, прим и хронология Н. В. Яворской; переводы Е. Р. Кларссон и Л. Д. Липман. — М.: Искусство, 1972. — С. 335.
- ↑ Государственный Эрмитаж. — Здание Главного Штаба. — Зал Поля Сезанна
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Bernard Dorival, Cézanne, Paris, Tisné, 1948.
- Joachim Gasquet, Cézanne, Paris, Bernheim jeune, 1921 ; réédition Paris, Encre Marine, 2002.
- Michel Hoog, Cézanne, « puissant et solitaire », Paris, Gallimard, coll. «Découvertes Gallimard / Arts» (nº 55), 2011.
- Lionello Venturi, Cézanne, son art, son œuvre, Paris, Rosenberg, 1936.
- Ambroise Vollard, Cézanne, Paris, Vollard, 1914.
- Ambroise Vollard, En écoutant Cézanne, Degas, Renoir, Paris, Grasset, 1938 ; réédition, Paris, Grasset, 1994.