Священная война (երգ)
| «Священная война (երգ)» | |
|---|---|
| Ալեքսանդրով անսամբլի երգը | |
| Ժանր | Զինվորական երաժշտություն |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Տևողություն | 302 վայրկյան |
| Հեղինակ | Վասիլի Լեբեդև-Կումախ |
| Կոմպոզիտոր | Ալեքսանդր Ալեքսանդրով |
«Священная война» (հայերեն՝ «Սրբազան պատերազմ»), Հայրենական Մեծ պատերազմի ժամանակ գրված հայրենասիրական երգ, որը հայրենիքի պաշտպանության յուրօրինակ օրհներգ է դարձել: Երգի երաժշտության մեջ համակցված են խրոխտ քայլերգն ու բարեհնչյուն երգեցողությունը[1]: Երգը հայտնի է նաև առաջին նախադասությամբ. «Вставай, страна огромная!»
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 Արտաքին տեսաֆայլեր
| |
|---|---|
|
|
Հայրենիքի պաշտպանության օրհներգ |
|
|
2015 թվականի մայիսի 9, հաղթանակի զորահանդեը սկսվում է «Սրբազան պատերազմ» երգի երաժշտությամբ |
Պատերազմը սկսելուց երկու օր անց՝ 1941 թվականի հունիսի 24-ին, միաժամանակ «Իզվեստիա» և «Կրասնայա զվեզդա» թերթերում հրապարակվել է «Սրբազան պատերազմ» երգի բառերը՝ խորհրդային հայտնի բանստեղծ և ստալինյան մրցանակակիր Վ. Ի. Լեբեդև Կումաչի ստորագրությամբ: Հրապարակումից անմիջապես հետո կոմպոզիտոր Ալեքսանդր Ալեքսանդրովը բառերի համար երաժշտություն է գրել[2]: Բառերն ու նոտաները տպագրելու համար ժամանակ չի եղել և Ալեքսանդրովը դրանք կավիճով գրել է գրատախտակին, իսկ երաժիշտներն ու երգչուհիները այն արտագրել են իրենց տետրերում[3][4]: Իսկ մեկ օր էլ անց են կացրել փորձեր անելով:
1941 թվականի հունիսի 26-ին Բելոռուսական կայարանում դեռևս ճակատ չմեկնած ռուսական բանակի երգի և պարի խմբերից մեկն առաջին անգամ կատարել է այս երգը: Ներկաների հուշերով՝ այդ օրը երգը կատարել են անընդմեջ վեց անգամ[3]: 2005 թվականի մայիսին այդ իրադարձության պատվին կայարանում տեղադրվել է հուշատախտակ:
Սակայն մինչև 1941 թվականի հոկտեմբերի 15-ը «Սրբազան պատերազմ» երգը մասսայականորեն չի կատարվել, քանի որ համարվել է, որ այն շատ ողբերգորեն է հնչում. երգվում է ոչ թե քիչ արյուն թափելով արագ հաղթելու մասին, այլ ծանր, մահացու կռվի մասին: Եվ միայն 1941 թվականի հոկտեմբերի 15-ին, երբ վերմախտի կողմից գրավվել էր Կալուգան, Ռժևը և Կալինինը, «Սրբազան պատերազմ» երգը սկսել է ամեն օր հնչել գրեթե ԽՍՀՄ-ի ողջ տարածքում՝ ամեն առավոտ ռադիոյով, կռիվներից հետո:
Երգը Հայրենական Մեծ պատերազմի ճակատում մեծ մասսայականություն է վայելել, բարձրացրել է զորքի մարտական ոգին, մանավանդ ծանր պաշտպանողական մարտերի ժամանակ: Պատերազմի ընթացքում երգը երկու անգամ ձայնագրվել է ձայնապնակի վրա. 1941 թվականին [5] (ձայնապնակ № 11019) և 1942 թվականին[6] (ձայնապնակ № 119 ):
Հետպատերազմյան ընթացքում հաճախ է կատարվել Խորհրդային բանակի Ալեքսանդրովի անվան երգի և պարի ակադեմիական համույթի կողմից և մեծ հաջողություն է ունեցել ինչպես ԽՍՀՄ-ում, այնպես էլ արտասահմանյան շրջագայությունների ժամանակ:
2007 թվականի մայիսի 22-ին Բրյուսելում Ալեքսանդրովի անվան երգի և պարի ակադեմիական համույթ բուռն ծափահարությունների ներքո երգը կատարել է ՆԱՏՕ-ի կենտրոնական գրասենյակում: Ռուսական որոշ լրատվամիջոցներ գրել են, որ երգային այսպիսի պատասխանը Արևմուտքի՝ Ռուսաստանի նկատմամբ ունեցած ոչ բարեկամական հարաբերություններին երկակի իմաստ է ստացել[7]:
Այլ լեզուներով թարգմանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երգը թարգմանվել է այլ լեզուներով: Ուկրաիներեն թարգմանության «Вставай, країно гордая» հեղինակը հանդիսանում է Միկոլա Բաժանը[8], գերմաներենի («Der Heilige Krieg») հեղինակը՝ Ստեֆան Խերմլինը, երգը լեհերեն թարգմանել է Կժիշտոֆ Գրուշինսկին[9]: Հայտնի է նաև լեհերեն «Żołnierzu do szeregu stań» տարբերակը՝ առանց տեքստի մեջ ԽՍՀՄ բառի հիշատակման[10], և հունգարենենը՝ «Fel, küzdelemre, hős haza»:
Բանաստեղծության հեղինակի հարց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1990-ական թվականներին՝ ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո լրատվամիջոցները բարձրացրել են «Սրբազան պատերազմ» երգի բառերի հեղինակային իրավունքի հարցը: Որոշ հրատարակիչներ հաստատել են, որ երգի բառերը պատկանում են ռիբինսկցի ուսուցիչ, բանաստեղծ Ալեքսանդր Բոդեին (1865—1939), երգը գրելու ժամանակաշրջանը համարվում է Հայրենական Մեծ պատերազմի ընթացքը, իսկ Լեբեդև Կումաչուն անվանել են գրագող[11][12][13]):
Առաջին այսպիսի հրապարակումից հետո դատական նիստ է տեղի ունեցել։ Նիստի ընթացքում գրագողության մասին վկայությունը «իրականությանն անհամապատասխան է համարվել և որակվել է, որ այն նվաստացնում է «Սրբազան պատերազմ» երգի բառերի հեղինակ Լեբեդև Կումաչի պատիվն ու արժանապատվությունը»[14]: Հրապարակումներ կան նաև, որ գրականության և արվեստի ռուսական պետական արխիվում կա երգի սևագիրը, որը գրվել է Լեբեդև Կումաչի ձեռքագրով, նրա բազմաթիվ ուղղումներով, ինչն ապացուցում է երգի բառերի վրա նրա կատարած աշխատանքը [15][16]: Սակայն արվեստագիտության դոկտոր Ե. Մ. Լևաշևը պնդում է, որ հեղինակը Ա. Ա. Բոդեն է՝ կասկած հայտնելով դատավճռի նկատմամբ[17]: Մասնավորապես նա նշել է, որ դատարանը մերժել է պատասխանող կողմի խնդրանքը՝ փորձաքննություն անցկացնելու համար:
Կիրառումը ռոք երաժշտության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Երգի մի հատված օգտագործվել է «Pawlos Haus» երգի կատարման ժամանակ (ալբոմ Imperium, 2015) գերմանական Macbeth խումբ[18]:
- Երգը կատարվում է «Zakażone piosenki» ալբոմում՝ լեհական Zuch Kazik ռոք խումբ:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Большая советская энциклопедия. Гл. ред. Б. А. Введенский, 2-е изд. Т. 38. Самойловка — Сигиллярии. 1955. 668 с., илл. и карты; 55 л. илл. и карт.
- ↑ Виктор Суворов утверждает, что заказ на написание песни к намечавшемуся освободительному вторжению Красной армии в оккупированную Третий рейх Европу поступил от Сталина ещё в феврале 1941 года: «Сталину в ФЕВРАЛЕ 1941 года потребовалась песня о великой войне против Германии. И Сталин такую песню заказал» // Виктор Суворов Моему читателю // Ледокол. День «М». — М.: АСТ, 1998. — С. 340—341. — 576 с. — 5000 (доп.) экз. — ISBN 5-15-000458-8
- ↑ 3,0 3,1 В. Олару. Стихотворение в газете. Archived 2008-07-11 at the Wayback Machine. Независимая Молдова, 21 июня 2001
- ↑ Главная песня Великой Отечественной(չաշխատող հղում). Восточно-Сибирская правда, 28 июля 2001.
- ↑ Запись 1941 года на сайте «Виртуальная Ретро-Фонотека»(չաշխատող հղում).
- ↑ Запись 1942 года на сайте Sovmusic.ru.
- ↑ Ольга Герасименко: «„Священная война“ в стенах НАТО». «Труд» № 087, 23.05.2007.
- ↑ Текст, акорди «Священная війна» — Українські пісні
- ↑ W lesie przyfrontowym. Antologia radzieckiej pieśni żołnierskiej 1917—1967, Główny Zarząd Polityczny Wojska Polskiego, Warszawa 1967
- ↑ PIEŚNI I PIOSENKI POLSKIE (լեհ.)
- ↑ Мальгин, Андрей Викторович. Самый советский из поэтов // Столица (журнал), № 6, 1991. — С. 34—37.
- ↑ В. И. Лебедев-Кумач. Самый советский из поэтов. Журнал Столица.
- ↑ Владимир Шевченко. «Священная война» — эхо двух эпох. // Независимая газета, 8 мая 1998.
- ↑ Опровержение Независимая газета, 5 июля 2000.
- ↑ А. Баринов. Бард сталинской эпохи. 105 лет со дня рождения Василия Лебедева-Кумача // Аргументы и факты № 15(27), 8 августа 2003.
- ↑ И. Павлова. Сияние славянки: Интервью с Ю. Бирюковым. Archived 2008-12-02 at the Wayback Machine. // Завтра № 19(755), 7 мая 2008.
- ↑ Е. М. Левашев. Судьба песни // Архив наследия — 2000 / Сост. и науч. ред. Плужников В. И.; РАН. Российский Научно-исследовательский институт культурного и природного наследия им. Д. С. Лихачёва. — М.: Институт Наследия, 2001. — С. 305—330.
- ↑ Песня Pawlos Haus ՅուԹյուբում.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ситковецкая, М. М. Из истории песни «Священная война» // Литературное наследство. Советские писатели на фронтах Великой Отечественной войны / Академия наук СССР, Институт мировой литературы им. А. М. Горького. — М.: Наука, 1966. — Т. 78., Кн. 1. — С. 433—443. (В публикации приведены автографы текста песни, написанные рукой Лебедева-Кумача, и дано их описание, реконструирующее процесс работы над текстом.)
- «Священная война» в исполнении Краснознамённого ансамбля под управлением А. В. Александрова