Միքայել Վարանդյան

Միքայել Վարանդյան
Ծնվել է	1872; Քյաթուկ, Շուշիի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	ապրիլի 26, 1934; Մարսել
Գերեզման	Saint Pierre Cemetery
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն
Ազգություն	հայ
Դավանանք	Հայ Առաքելական Եկեղեցի
Ուղղություն	Հայ ֆիդայական շարժում
Մասնագիտություն	պատմաբան, հրապարակախոս, փիլիսոփա և քաղաքական գործիչ
Հաստատություն(ներ)	Դրօշակ, Հորիզոն, Մուրճ և Մշակ
Պաշտոն(ներ)	Հայաստանի դեսպան Իտալիայում
Անդամակցություն	Հայաստանի Հանրապետության պատվիրակություն
Ալմա մատեր	Շուշիի ռեալական ուսումնարան և Ժնևի համալսարան (1897)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն
Կուսակցություն	ՀՅԴ
	Ստորագրություն;
	Varandian Mikayel Վիքիպահեստում

Միքայել Վարանդյան (ի ծնե ազգանուն՝ Հովհաննիսյան, 1872^[1], Շուշիի գավառ, Ռուսական կայսրություն - ապրիլի 22, 1934(1934-04-22)^[1], Մարսել), հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, հրապարակախոս, փիլիսոփա, պատմաբան, ՀՅԴ անդամ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Շուշիի գավառի Քյաթուկ գյուղում։ Ավարտել է Շուշիի ռեալական դպրոցը, Ժնևի համալսարանը (1897 թ.), որտեղ էլ կապ է հաստատել Դաշնակցության գործիչներ Ռոստոմի, Ք. Միքայելյանի, Հ. Դավթյանի հետ։ 1898 թվականին սկսում է աշխատակցել «Դրոշակ» թերթին։ Հետագայում աշխատել է Թիֆլիսի «Հառաջ» (1907-07) և «Հորիզոն» (1915 թ.-ից) թերթերի խմբագրություններում։ Գործել է Եվրոպայում (Ռումինիա, Շվեյցարիա, Ֆրանսիա)։ Մեծ օժանդակություն է ցույց տվել հայկական հարցի օգտին Եվրոպայում քարոզչություն տանող «Պրո Արմենիայի» (1900-1914 թթ.), իսկ վերջինիս ընդհատված ժամանակ՝ «Արևելքի ժողովուրդների համար» թերթի հրատարակմանը։ 1904 թվականից եղել է ՀՅԴ արևմտյան բյուրոյի անդամ։ 1907 թվականից եղել է ՀՅԴ կուսակցության ներկայացուցիչը 2-րդ ինտերնացիոնալում։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին և Հայաստանի Հանրապետության ժամանակաշրջանում ֆրանսերեն լեզվով հրատարակել է «Հայաստանը և Հայկական հարցը» և «Հայ-վրացական կոնֆլիկտը և Կովկասյան պատերազմը» գրքերը, եվրոպական հասարակայնությանը ծանոթացրել իր հայրենիքում կատարվող իրադարձություններին։ Ընտրվել է Հայաստանի Հանրապետության խորհրդարանի անդամ, նշանակվել հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցիչ Հռոմում։

Հեղինակ է բազմաթիվ աշխատությունների՝ «ՀՀ Դաշնակցության պատմություն» (հատոր 1-2, 1932-1950 թթ.), «Հայկական շարժման նախապատմություն» (հատոր 1-2, 1912-1913 թթ.), «Րաֆֆի» (1938 թ.), «Դաշնակցությունը և նրա հակառակորդները» (1906 թ.), «Հայրենիքի գաղափարը» (1904 թ.), «Հոսանքներ» (1910 թ.), «Վերածնվող հայրենիքը և մեր դերը» (1910 թ.), և, որպես Դաշնակցության տեսաբան, անհաշտ պայքար է մղել նրա հակառակորդների, այդ թվում հայ բոլշևիկների դեմ^[2]։

Վարանդյանը մերժել է պատմական մատերիալիզմի դրույթները, հասարակության առաջադիմության հիմնական շարժիչ ուժը համարել է ոչ թե հասարակական արտադրությունը, այլ գիտակից մարդուն։ Հասարակության առաջընթացում մեծ դեր է հատկացրել մտավորականությանը։ Ազգային-ազատագրական շարժման մեջ կողմ էր հեղափոխական պայքարին, իսկ սոցիալական հարցերի լուծման խնդրում պաշտպանել է խաղաղ բարեփոխումների ուղին (2-րդ ինտերնացիոնալի գործիչների օրինակով)։ Համարվում է հայ ազգային-ազատագրական շարժման խոշոր գաղափարախոսներից մեկը, որ գտնում էր, որ հայ ժողովրդի հերոսական պայքարը պատմականորեն օրինաչափ է, արդարացի և առաջադիմական, ընդգծում այդ պայքարի համազգային բնույթը, փառաբանում հայրենիքի ազատագրության համար պայքարող մարտիկներին։ Հայ ազատամարտի վերջնական նպատակը համարել է միասնական և անկախ Հայաստանի ստեղծումը^[3]։

1934 թ․ ապրիլի 22 մահացել է Մարսելում։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հ. Յ. Դաշնակցութեան պատմութիւն, Թեհրան, 1981, Երեւան, 1992, 536 էջ։
Հայկական շարժման նախապատմութիւն, հատ. Ա., Ժնեւ, 1912, 320 էջ։
Հայկական շարժման նախապատմութիւն, հատ. Բ., Ժընեւ, 1913, 288 էջ։
Մուրատ (Սեբաստացի ռազմիկին կեանքն ու գործը), Պոսթըն, 1931, 348 էջ, Թեհրան, 1981։
Վերծնուող հայրենիքը եւ մեր դերը, Ժնեւ, 1910, 408 էջ։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միքայել Վարանդյանը ֆիդայի Խեչոյի հետ
Միքայել Վարանդյան
Միքայել Վարանդյան
Միքայել Վարանդյան

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 https://armenianweekly.com/2016/02/12/mikael-varantian/
↑ Mikael Varantian: storia di un eroe e primo ambasciatore in Italia, in Centro Studi "Hrand Nazariantz", 6 luglio 2018 (in Italiano)
↑ Mikael Varantian: Profile of a National Hero

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միքայել Վարանդյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

[_ba58c946f2acf95b-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 https://armenianweekly.com/2016/02/12/mikael-varantian/

[2] Mikael Varantian: storia di un eroe e primo ambasciatore in Italia, in Centro Studi "Hrand Nazariantz", 6 luglio 2018 (in Italiano)

[3] Mikael Varantian: Profile of a National Hero

[1]

[2]

[3]