Ֆան Տհի Կիմ Ֆուկ
| Ֆան Տհի Կիմ Ֆուկ վիետ․՝ Phan Thị Kim Phúc | |
|---|---|
| Ծնվել է | հուլիսի 27, 1963 (61 տարեկան) |
| Ծննդավայր | Trảng Bàng, Հարավային Վիետնամ[1] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Կանադա,  Վիետնամ և  Հարավային Վիետնամ |
| Կրոն | քրիստոնեություն և Caodaism? |
| Կրթություն | Հավանայի համալսարան |
| Մասնագիտություն | գրող և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բարի կամքի դեսպան |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բարի կամքի դեսպան |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
 Phan Thi Kim Phuc Վիքիպահեստում | |
Ֆան Տհի Կիմ Ֆուկ, (վիետ․՝ Phan Thị Kim Phúc, հուլիսի 27, 1963, Trảng Bàng, Հարավային Վիետնամ[1]), առավել ճանաչված է Կիմ Ֆուկ անունով, վիետնամուհի, համաշխարհային ճանաչում է ստացել Վիետնամական պատերազմի ժամանակ ամերիկյան զինվորական թղթակից Նիկ Ուտի արած լուսանկարների շնորհիվ։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կիմ Ֆուկը ծնվել է Սայգոնի հյուսիս արևմուտքում գտնվող Չանգբանգ գյուղում։ 1972 թվականի հունիսի 8-ին այստեղ պայքար է ընթացել Հյուսիսային Վիետնամի և Հարավային Վիետնամի բանակների ստորաբաժանումների միջև, որին ականատես է եղել թղթակից Նիք Ուտը։ Մի խումբ խաղաղ բնակիչներ, որոնց թվում եղել է իննամյա Կիմ Ֆուկը, լքել են գյուղը և շարժվել դեպի կառավարական բանակի դիրքերը, քանի որ գյուղն արդեն գտնվում էր հակառակորդի վերահսկողության տակ։ Հարավային Վիետնամի Օդուժի օդաչուն սխալմամբ այս խումբը շփոթել է Հյուսիսային Վիետնամի բանակի զինվորների հետ և ռմբակոծել է նապալմային ռումբերով։ Նիք Ուտը հարձակումից անմիջապես հետո որսացել է պահը՝ ծխի քուլաների ֆոնի վրա մի խումբ երեխաներ, որի կենտրոնում առանձնանում էր մերկ հեկեկացող աղջիկ (Կիմ Ֆուկը իր վրայից պատռել է այրվող հագուստը)՝ ցավից աղավաղված դեմքով։ Դրանից հետո լրագրողը տուժած երեխաներին տեղափոխել է Կուտիի հոսպիտալ։
Ճանաչում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Իր լուսանկարի համար Ուտն արժանացել է Պուլիցերյան մրցանակի։ «Նապալմը Վիետնամում» դարձել է Վիետնամի պատերազմի երկու ամենահայտնի լուսանկարներից մեկը[4] և մեծ տպավորություն է թողել ամերիկյան հասարակության վրա։ Ինչպես մյուս լուսանկարի դեպքում, դրվագի առկա տեսաերիզները նկատելի տարածում չեն ստացել։
Հետագա կյանք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հոսպիտալում բժիշկները եզրակացրել են, որ Քիմ Ֆուկի ստացած այրվածքները մահացու են։ Չնայած դրան, նա ողջ է մնացել և տուն է վերադարձել 17 պլաստիկ վիրահատությունից հետո։ Պատերազմի ավարտից հետո նա երկար ժամանակ Վիետնամի կառավարության կողմից ընդունվել է որպես հակապատերազմական խորհրդանիշ և զրկվել է համալսարանական կրթություն ստանալու հնարավորությունից[5]։ Նրան թույլատրել են շարունակել ուսումը միայն 1986 թվականին[6]։ Կիմ Ֆուկը սովորել է Կուբայում, որտեղ էլ հանդիպել է իր ապագա ամուսնուն։ 1992 թվականին, իրենց «մեղրամսի» ընթացքում, Գանդեր օդանավակայանի (Նյուֆաունդլենդ) օդանավից նրանք փախել և քաղաքական ապաստան են ստացել Կանադայում։ Ներկայումս Կիմ Ֆուկն իր ընտանիքի հետ ապրում է Օնտարիոյի Այաքս քաղաքում (Տորոնտոյի արվարձան)։
1996 թվականին Վետերանների օրը Կիմ Ֆուկը ելույթ է ունեցել Վիետնամի վետերանների հուշահամալիրում։ Այդ ելույթի ընթացքում նրան նկատել է ամերիկացի վետերան Ջոն Պլամերը։ Արդյունքում Ջոն Պլամերը հանդիպել Կիմ Ֆուկի հետ և ներողություն խնդրել՝ նշելով, որ ինքը պատասխանատու է 1972 թվականի հունիսի 8-ին Չանգբանգի շրջանում ավիահարվածի համար։ Ավելի ուշ պարզվել է, որ Պլամերը միայն պատասխանատու է եղել Հարավային Վիետնամի ստորաբաժանը կից ամերիկյան ռազմական խորհրդականից օդային աջակցության խնդրանքը ԱՄՆ -ի ռազմաօդային ուժերի համապատասխան ստորաբաժանումին փոխանցելու համար։ Սակայն, հակառակ որոշ պնդումների, հարվածը հասցվել է հարավՎիետնամական ավիացիայի կողմից։
1997 թվականին Կիմ Ֆուկը նշանակվել է ՄԱԿ -ի բարի կամքի դեսպան։ Կանադացի գրող Դենիս Չոնգը հեղինակել է Կիմ Ֆուկի կենսագրությունը «Աղջիկը նկարի մեջ՝ Կիմ Ֆուկի, Լուսանկարի և Վիետնամի պատերազմի պատմություն»(«The Girl in the Picture: the Story of Kim Phúc, the Photograph and the Vietnam War»):
2015 թվականին նա անվճար լազերային բուժում է ստացել՝ մեջքի և ձախ թևի այրվածքների հետքերը նվազեցնելու համար։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Opinion | It’s Been 50 Years. I Am Not ‘Napalm Girl’ Anymore. - The New York Times
- ↑ https://www.theguardian.com/world/2019/feb/11/napalm-girl-kim-phuc-prize-peace-work
- ↑ http://dresdner-friedenspreis.de/escape-from-fire-and-foto/?lang=en
- ↑ Другая фотография — «Казнь в Сайгоне» Эдди Адамса.
- ↑ Miller E. The Vietnam War: A Documentary Reader. — Wiley, 2016. — С. 144—145. — (Uncovering the Past: Documentary Readers in American History). — ISBN 9781405196772
- ↑ Kulik G. War Stories: False Atrocity Tales, Swift Boaters, and Winter SoldiersùWhat Really Happened in Vietnam. — Potomac Books, Incorporated, 2009. — С. 33. — ISBN 9781597976374
