Չանգաբանգ
| Չանգաբանգ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | լեռ |
| Երկիր |  Հնդկաստան |
| Աշխարհագրական տեղադրություն | Գարհվալ |
| Լեռնաշղթա | Հիմալայներ |
| Մասն է | Գարհվալ |
| Բարձրությունը ծովի մակարդակից | 6864 մետր |
| Հարաբերական բարձրություն | 260 մետր |
Չանգաբանգ, լեռ Հնդկաստանի Ուտարկհենդ վարչատարածքում գտնվող գարխվալյան Հիմալայներում։ Այն Հնդկաստանի՝ բարձրությամբ երկրորդ Նանդա Դևի լեռան հյուսիսարևելյան հատվածը կազմող մի խումբ գագաթների մաս է հանդիսանում։ Առանձնապես զառիթափ և ժայռոտ գագաթ է, և այն բարձրանալու բոլոր ուղիները դժվարանցանելի են, սակայն կատարվել են մի քանի հանրահայտ վերելքներ։ Տեղագրական բարձր նշանակություն չունի, քանի որ ցածր է արևելքում իր հարևանությամբ գտնվող Կալանկա լեռից և շատ ավելի ցածր, քան անմիջական հարևանությամբ գտնվող շատ այլ գագաթներ, բայց ուղղաձիգ ժայռոտ պրոֆիլի շնորհիվ դարձրել է ավելի գրավիչ նպատակակետ, քան իր բարձրությամբ կդառնար։
Առաջին վերելք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չանգաբանգ առաջին անգամ բարձրացել է 1974 թվականի հունիսի 4-ին գեներալ լեյտենանտ Բալվանտ Սանդհուի և բրիտանացի լեռնագնաց Քրիս Բոնինգթոնի ղեկավարած արշավախումբը հարավարևելյան կողմից։ Սա լեռ բարձրանալու ամենադյուրին երթուղին է և այն քչերից մեկը, որը հիմնականում անցնում է ձյան/սառույցի միջով, ի տարբերություն ժայռամագլցմանան[1]։
Նշանավոր վերելքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուշագրավ վերելքների թվում են Հիմալայներում երբևէ կատարված ամենադժվար մագլցումները․
- 1976 թվականին հարավարևմտյան կողմից Նաոկի Թոդան, Ակիրա Կոբայաշին, Մասահիդ Աիդան, Հարումի Օհնեն, Յուկիո Ասանոն և Տերույոշի Կարինոն (ճապոնական ալպյան ակումբ) 33 օրվա ջանքերից հետո հասել են լեռնագագաթգագաթ[2]։
- 1976 թվականին արևմտյան կողմից Փիթեր Բորդմենը և Ջո Թասկերը գագաթ են հասել հոկտեմբերի 15-ին, որի համար պահանջվել է 25 օր։ Բորդմենի «Shining Mountain» գիրքը, որը նկարագրում էր վերելքը, 1979 թվականին արժանացել է գրականության համար Ջոն Լևելին Ռայսի մրցանակին[3]։
- 1978 թվականին հարավային կողմից Վոյտեկ Կուրտիկան (Լեհաստան), Կրիստոֆ Զյուրեկը (Լեհաստան), Ալեք ՄաքԻնտայրը (Միացյալ Թագավորություն) և Ջոն Փորթերը (ԱՄՆ-Միացյալ Թագավորություն) գագաթ են հասել սեպտեմբերի 27-ին[4]։
- 1981 թվականին իտալացիներ Ուգո Մաներան և Լինո Կոստիգլիան գագաթ են բարձրացել հարավային կողմից[5]։
- 1997 թվականին հյուսիսային կողմից Էնդի Քեյվը, Բրենդան Մուրֆին, Միք Ֆոուլերը և Սթիվ Սուստադը կատարել են Չանգաբանգի առաջին վերելքը 1,600 մ (5,250 ֆուտ) երթուղով (իջնելիս Մուրֆին հայտնվել է ավալանշի տակ ու մահացել)[6]։
- 1998 թվականին ամերիկացի Կառլոս Բուհլերը մի խումբ ռուսների (Անդրեյ Վոլկով, Անդրեյ Մարիև, Իվան Դուշարին և Պավել Չաբալինե) հետ հյուսիսային կողմից բացել է նոր երթուղի (VII 5.9 A4 WI4, 1580 մ)[7][8]
2006 թվականի հոկտեմբերի 12-ին մեքսիկացի երկու ալպինիստ՝ Անդրես Դելգադոն և Ալֆոնսո դե լա Պառան, նոր ճանապարհով են բարձրացել Չանգաբանգ։ Իջնելիս նրանք փոթորկի են հանդիպել և հոկտեմբերի 15-ին Հնդկաստանի լեռնագնացության ֆեդերացիայի կողմից պաշտոնապես անհայտ կորած հայտարարվել։ Չնայած եղանակային ծանր պայմաններին, նախնական փրկարարական աշխատանք է կատարվել, սակայն 2006 թվականի նոյեմբերի 8-ին որոնողական աշխատանքները դադարեցվել են եղանակի պատճառով[9][10]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Andy Fanshawe and Stephen Venables, Himalaya Alpine-Style, Hodder and Stoughton, 1995, 0-340-64931-3
- ↑ Toda, Naoki (1977). «Changabang, Southwest Ridge». American Alpine Journal. New York, New York, US: American Alpine Club. 21 (51): 248.
- ↑ Tasker, Joe (1977). «Changabang, West Wall». American Alpine Journal. New York, New York, US: American Alpine Club. 21 (51): 248–249.
- ↑ Porter, John (1979). «Bandaka and Changabang» (PDF). American Alpine Journal. New York, New York, US: American Alpine Club. 22 (53): 29–35. ISSN 0065-6925.. (available also internet version, see External links)
- ↑ «Changabang». Alpinist. , US. 1 (51): 30. 1982.
- ↑ Fowler, Mick (1998). «A Touch Too Much?». American Alpine Journal. Golden, Colorado, US: American Alpine Club. 40 (72): 53–68. ISBN 0-930410-78-5.
- ↑ Buhler, Carlos (1999). «Russian Style on Changabang». American Alpine Journal. Golden, Colorado, US: American Alpine Club. 41 (73): 106–113. ISBN 0-930410-84-X.
- ↑ Changabang-98
- ↑ El Universal Grafico Արխիվացված 29 Սեպտեմբեր 2007 Wayback Machine
- ↑ Everest News 11-08-2006
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- John Porter: Bandaka and Changabang. AAJ 1979, pp. 29–35 (pdf file, see especially p. 32, and Plate 16, K. Żurek in headwall). Html version available: americanalpineclub.org. Both retrieved 20 October 2017.
- Photograph of the Polish-English team in Warsaw after return from the Changabang in October 1978, nyka.home.pl. (in Polish). From the left Wojciech Kurtyka, Krzysztof Żurek, John Porter and Alex MacIntyre. Photo: Józef Nyka. Retrieved 20 October 2017.