Օնկոուրոլոգիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ուրոլոգն իրականացնում է ՏՈՒՌ(Տրանսուրեթրալ ռեզեկցիա)

Օնկոուրոլոգիա, բժշկության բնագավառ, որը կապում է ուռուցքաբանությունը, ուրոլոգիան, անդրոլոգիան (գիտություն, որը զբաղվում է տղամարդկանց առողջությամբ), գինեկոլոգիան (գիտություն, որը զբաղվում է կանանց առողջությամբ) և ուսումնասիրում է միզասեռական համակարգի բարորակ և չարորակ ուռուցքները (երիկամների, միզապարկի, շագանակագեղձի, առնանդամի, ամորձիների և այլն), նրանց ծագումնաբանությունը և ախտաբանությունը, նրանց կանխարգելման մեթոդները, ախտորոշումն ու բուժումը[1][2]։

Ուսումնասիրության առարկան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օնկոուրոլոգիայի ուսումնասիրման առարկա են նորագոյացությունները, որոնք տեղակայված են երիկամներում, միզատար ուղիներում և տղամարդկանց սեռական օրգաններում, ինչպես նաև նրանց մետաստազները։ Առավել հաճախակի հանդիպող ախտաբանական վիճակներ են շագանակագեղձի քաղցկեղը, միզապարկի անցումաբջջային քաղցկեղը, երիկամի պարենքիմայի քաղցկեղը, երիկամների ավազանների և միզուղիների, ինչպես նաև ամորձիների հերմինոգեն ուռուցքները։ Ավելի քիչ տարածված օնկոուրոլոգիական հիվանդություններն են ամորձիներ ոչ հերմինոգեն ուռուցքները, հարամորձային հյուսվածքի, առնանդամի և միզուկի ուռուցքները[3][4]։

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ցիստոկոպիա

Օնկոուրոլոգիական հիվանդությունների ախտորոշման ժամանակ օգտագործվում են այնպիսի հետազոտման մեթոդներ, ինչպիսիք են՝

Այս հետազոտման մեթոդները համակցվում են արյան ընդհանուր և բիոքիմիական, մեզի կլինիկական հետազոտությունների հետ։ Օնկոուրոլոգիական հիվանդությունների վերջնական ախտորոշումը դրվում է ուռուցքից վերցված նմուշի (բիոպսիա) կամ ամբողջական ուռուցքի հյուսվածաբանական քննությամբ։

Բարձր տեխնոլոգիական մեթոդների գործածումն ու ներդրումն (ուլտրաձայնային հետազոտություն, բազմապարույր համակարգչային և մագնիսառեզոնանսային շերտագրություն) ուռուցքների ախտորոշման պրակտիկայում հանգեցրեցին դրանց հայտնաբերման աճին, այն ուռուցքների, որոնք կլինիկորեն չեն դրսևորվել և հայտնաբերվել են պատահականորեն բժշկական զննության կամ այլ հիվանդությունների զննման ժամանակ։

Այսպես, 1970-ական թվականներին երիկամների քաղցկեղի դեպքերում նման ուռուցքները հայտնաբերվել են ավելի քիչ քան 10%-ում, իսկ 20-21րդ դարերի շրջադարձային փուլում, դրանք կազմում էին երիկամների քաղցկեղի բոլոր դեպքերի 60%-ը[5]։

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օնկոուրոլոգիական հիվանդությունների հիմնական բուժման մեթոդը վիրաբուժականն է,բայց նաև գործածվում է այնպիսի մեթոդներ, ինչպիսիք են՝ քիմիոթերապիան, ճառագայթային թերապիան, իմունոթերապիան, հորմոնային բուժումը և թիրախային թերապիան։ Բուժման մեթոդի ընտրությունը կախված է, թե ինչ տեղակայում ունի ուռուցքը, նրա հյուսվածքաբանական տեսակից, նրա չափից, հիվանդի ընդհանուր վիճակից (տարիք, ուղեկցող հիվանդություններ, սոցիալական պայմաններ և այլն) և կողմնակի գործոններից, այսպես՝ երիկամաբջջային քաղցկեղի ոսկրային մետաստազների բուժման ժամանակ առաջին ընտրության մեթոդն է համակարգային հակաուռուցքային թերապիան, իսկ վիրաբուժական մեթոդով բուժումը սովորաբար ունի պալիատիվ (ամոքիչ) դեր (ինչը չի բացառում արմատական միջոցառումների հնարավորությունը միայնակ մետաստազների դեպքում՝ միայնակ մետաստազների առկայության դեպքում դիմում են վիրաբուժական վիրահատությունների)[4] :

Երիկամների քաղցկեղի հետ կապված մետաստազների բացակայության դեպքում բուժման հիմնական մեթոդը արմատական նեֆրէկտոմիան է (երիկամի հեռացումը)։ Եթե քաղցկեղով ախտահարված են 2 երիկամները կամ միակ երիկամը, ապա իրականացնում են երիկամի ռեզեկցիա (մասնահատում)։ Ներկա ժամանակաշրջանում դեղորայքային թերապիան ցուցված է երիկամի մետաստատիկ քաղցկեղի և ոչ օպերաբիլ (ոչ վիրահատական) ուռուցքների դեպքում, միևնույն ժամանակ երիկամների քաղցկեղը գրեթե անընկալունակ է ճառագայթային բուժման և քիմիոթերապիայի նկատմամբ և երիկամների քաղցկեղի հիմնական ժամանակակից թերապևտիկ միջոցը մնում է թիրախային թերապիա, որոնք գրեթե դուրս են մղել իմունոթերապիայի պատրաստուկները[6]։

Միզապարկի քաղցկեղի վիրաբուժական մեթոդը (ՏՈՒՌ (տրանսուրեթրալ ռեզեկցիա), ցիստեկտոմիա կամ միզապարկի հատում ) նույնպես առաջին տեղում է։ Քանի որ միզապարկի քաղցկեղը զգայուն է քիմիոթերապևտիկ միջոցների նկատմամբ, այդ իսկ պատճառով օգտագործում են տարբեր հակաուռուցքային քիմիոթրապևտիկ պատրատուկներ, ինչպես նաև իմունոթերապիա ԲՑԺ վակցինայով [7]։

Ժամանակակից մարտավարությունը շագանակագեղձի քաղցկեղի դեպքում վիրաբուժական միջամտությունն է (Սովորաբար ամբողջական շագանակագեղձէկտոմիան, շագանակագեղձի հեռացումը ) և ճառագայթային բուժումը՝ լրացուցիչ հորմոնային թերապիայի հետ միասին[8]։

Օնկոուրոլոգիայի ներկայիս վիճակը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

21-րդ դարի սկզբին օնկոուրոլոգիայի հաջողությունը մեծապես կածված էր հիմնարար հետազոտական նվաճումների վրա՝ բջջի ռեցեպտորային ապարատի կառուցվածքի և ֆունկցիաների ուսումնասիրություն, ազդանշանային տրանսդուկցիայի մեխանիզմների և ուռուցքների անգիոգենեզի (անոթագոյացում) բացահայտում, մետաստազների առաջացման ու տարածման և դեղորայքային կայունության մեխանիզմների հայտնաբերում։

Այս նվաճումները հնարավորություն տվեցին զգալիորեն բարելավել ախտորոշումը, գործնականում կիրառել վիրաբուժական և ճառագայթային բուժման բարձր տեխնոլոգիական մեթոդներ և ստեղծել հակաուռուցքային պատրաստուկներ (մասնավորապես՝ նպատակային թերապիայի մեթոդ)[9][10]։

Օնկոուրոլոգիան Ռուսաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսաստանում օնկոուրոլոգիան որպես ինքնուրույն մասնագիտություն ձևավորվել է 20-րդ դարի 80-ական թվականներից, երբ պրոֆեսոր Բ.Պ. Մատվեևայի ջանքերով Բլոխինի անվան կենտրոնում ստեղծվեց երկրում առաջին օնկոուրոլոգիական բաժանմունքը, որից հետո բաժանմունքներ սկսեցին բացվել Ռուսաստանի գրեթե բոլոր ուռուցքաբանական կենտրոններում։ 2005 թվականին հիմնադրվել է թեմատիկ հանդես «Օնկոուրոլոգիա» անվամբ և ստեղծվել է Ռուսաստանի օնկոուրոլոգների ասոցիացիան՝ համառուսաստանյան հասարակական կազմակերպությունը, որի հիմնական նպատակն է միավորել ուռուցքաբաններին, ուրոլոգներին, օնկոուրոլոգներին, գինեկոլոգներին, ճառագայթաբաններին, ախտաբաններին և հարակից մասնագետներին ախտորոշման, բուժման և ուռուցքաբանական հիվանդությունների կանխարգելման ոլորտից։ Ասոցիացիայի նպատակն է Ռուսաստանում նվազեցնել չարորակ նորագոյացություններից հիվանդացությունն և մահացությունը[9][10]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
  2. ↑ Ганцев Ш. Х. Онкология. — М. МИА, 2004.
  3. ↑ Воробьёв, 2005, էջ 55
  4. ↑ 4,0 4,1 Семков, Махсон, Петерсон, Широкорад, Щупак, 2010, էջ 10
  5. ↑ Базаев В. В., Дутов В. В., Тян П. А., Казанцева И. А.  Инцидентальный почечно-клеточный рак: клинико-морфологические особенности // Урология. — 2013. — № 2. — С. 66—68.
  6. ↑ Онкоурология. Фармакотерапия без ошибок, 2014, էջ 354—355
  7. ↑ Онкоурология. Фармакотерапия без ошибок, 2014, էջ 361—364
  8. ↑ Онкоурология. Фармакотерапия без ошибок, 2014, էջ 374—375
  9. ↑ 9,0 9,1 Широкорад В. И., Махсон А. Н., Ядыков О. А.  Состояние онкоурологической помощи в Москве // Онкоурология. — 2013. — № 4. — С. 10—13.
  10. ↑ 10,0 10,1 «РООУ: Цели, идеи, ценности, история создания». // Сайт Российского общества онкоурологов. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 19-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Воробьёв А. В.  Обзор важнейших событий в онкоурологии // Практическая онкология. — 2005. — Т. 6. — № 1. — С. 55—64.
  • Гранов А. М., Винокуров В. Л.  Лучевая терапия в онкогинекологии и онкоурологии. — СПб.: Фолиант, 2002. — 351 с. — ISBN 5-93929-038-8
  • Клиническая онкоурология / Под ред. Б. П. Матвеева. — М.: АБВ-Пресс, 2011. — 934 с. — ISBN 978-5-903018-23-9
  • Митина Л. А., Казакевич В. И., Степанов С. О.  Ультразвуковая онкоурология. — М.: Триумф, 2009. — 200 с. — ISBN 978-5-89392-463-3
  • Онкоурология. Национальное руководство / Под ред. В. И. Чиссова, Б. Я. Алексеева, И. Г. Русакова. — М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012. — 688 с. — ISBN 978-5-9704-2181-9
  • Онкоурология. Фармакотерапия без ошибок / Под ред. И. Г. Русакова, В. И. Борисова. — М.: Е-ното, 2014. — 544 с. — ISBN 978-5-906023-07-0
  • Опухоли мочевыделительной системы и мужских половых органов. Морфологическая диагностика и генетика / Под ред. Ю. Ю. Андреевой, Г. А. Франка. — М.: Практическая медицина, 2012. — 218 с. — ISBN 978-5-98811-231-0
  • Семков А. С., Махсон А. Н., Петерсон С. Б., Широкорад В. И., Щупак М. Ю.  Хирургическое лечение костных метастазов рака почки // Онкоурология. — 2010. — № 4. — С. 10—15.
  • Широкорад В. И.  Хирургическое лечение местно-распространённых опухолей органов малого таза. — М.: Медицина, Шико, 2008. — 192 с. — ISBN 5-225-03927-8
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Օնկոուրոլոգիա&oldid=9362096» էջից