Jump to content

Միզապարկի քաղցկեղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Միզապարկի քաղցկեղ
Տեսակհիվանդության կարգ
Վնասում էմարդ
Բժշկական մասնագիտությունուռուցքաբանություն
 Urinary bladder cancer Վիքիպահեստում

Միզապարկի քաղցկեղ, հիվանդություն, որի ժամանակ լորձաթաղանթում կամ միզապարկի պատի մեջ առաջանում են նորագոյացություններ։

Ընդհանուր նշաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միզապարկի քաղցկեղը կազմում է ընդհանուր ուռուցների՝ 3 %: Ռիսկի խմբի մեջ են մտնում այն մարդիկ, որոնց մարմինը ենթարկվում է արոմատիկ ամինների ազդեցությանը և որոնք տառապում են քրոնիկ ցիստիտով։

Միզապարկի ուռուցքի դեպքում միջինում առավել շատ տղամարդկանց մոտ կապված է ծխելու հետ (կանաց մոտ 1/3)[1]: Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ ծխախոտի և ռիսկի միջև անմիջական կապ կա, իսկ ծխելը թողնելով նվազեցնում է ռիսկը[2]։

Ամենատարածված ձևը միզապարկի քաղցկեղի հանդիսանում է անցումաբջջային քաղցկեղը, ավելի հազվադեպ հանդիպում է հարթբջջային քաղցկեղը և ադենոկարցինոման։ Հիվանդությունը կարող է արտահայտվել պապիլյար աճով մալիգնիցազիայով կամ սոլիդ, ինվազիվ ուռուցք։ Տարբերակում են միզապարկի in situ, մակերեսային քաղցկեղ (Т1-2) և ինվազիվ քաղցկեղ մկանային շերտի շրջապատված մկանաթելերով (ТЗ-4):

Հիմնական օջախը միզապարկի ուռուցքի պապիլյար ձևի դեպքում տալիս է բազմաթիվ մետաստազներ։ Միզապարկի մակերեսային քաղցկեղի դեպքում մետաստազները համեմատաբար քիչ են նկարագրվում։ Հիվանդության պրոգրեսիվ ընթացքի դեպքում նկարագրվում է կոնքային (N1-2), հետորովայնային (N3-4) լիմֆատիկ հանգույցների, ինչպես նաև նկատվում է մետաստազներ դեպի լյարդ, թոքեր, ոսկրեր։

Առաջնային նշաններից է - հեմատուրիան (մեզում արյան առկայություն), թեև դա կարող ե լինել այլ պատճառներից։ Սա կարող է հանգեցնել մեզի սուր կանգի։ Այլ ախտանիշներից է հանդիսանում ցավոտ միզարձակումը։ Հնարավոր է ցավ արգանդի տակ։ Ուռուցքով միզացորանի ճնշումը հանգեցնում է երկամներից մեզի արտահոսքի խանգարման, ինչի արդյունքում առաջանում է պիելոնեֆրիտ կամ քրոնիկ երիկամային անբավարարություն։ Հայտնի դեպքերից է պրիապիզմը (երկարատև, ցավոտ էրեկցիա, որը կապված չէ սեռական ակտի հետ), որը հետագայում դարձավ հիվանդության ախտանշաններից մեկը[3]։

Հիմնական մեթոդը ախտորոշման հանդիսանում է ցիստոսկոպիան բիոպսիայի հետ համատեղ։

Լրացուցիչ հետազոտության մեթոդներ- էքսկրետոր ուրոգրաֆիա, կոմպյուտերային տոմոգրաֆիա, ուլտրաձայնային հետազոտություն և այլն...

Միշտ անհրաժեշտ է երկմատնյա պալպացիան( շոշափում ), սակայն ներաճելով միզապարկի մեջ ոչ մեծ ուռուցքները չեն շոշոփվում։ Շոշափվող նորագոյացությունը միզապարկի տարածված ախտահարման նախանշան է։ Ինֆիլտրացիայի և շրջակա հյուսվածքների տարածվածության հստակ աստիճանի մասին երբեմն կարելի է տեղեկանալ կրկնակի կոնտրաստանյութով ռենտգեն հետազոտությամբ, որի դեպքում միզապարկում և շրջակա հյուսվածքներում ներարկում են թթվածին։ Օդի ֆոնի վրա էլ կարելի է տեսնել միզապարկի պատի հաստացում և ուռուցքի աճ սահմաններից դուրս։

Մետաստազների հայտնաբերման կամ ժխտման համար կատարում են կրծքավանդաի ռենտգեն հետազաոտություն։

Գենետիկական մարկերներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարդու մարմնի բջիջների գենետիկական ապարատը ունի բարդ համակարգ՝ բջիջների բաժանման,աճի և տարբերակման։ Ներկայումս հայտնաբերվել են մի շարք ազդանշանային ուղիները, որոնք ներգրավված են բջիջների ցիկլի կարգավորման մեջ և առաջացնում են քաղցկեղի օնկոգենեզի խանգարում կամ միզապարկի ուռուցքի պրոգրեսիվ աճ, ինչպես նաև մոլեկուլյար-գենետիկական մարկերների խանգարումներ։ Գենետիկական-մարկերներից պետք է առանձնացնե[4] լ.

•գեն-սուպրեսորներ ТР53, տեղակայված р13.1 լեկուսում 17 -րդ քրոմոսոմներ և p53 կոդավորման ֆակտոր,

•գեն CDKN1A, տեղակայված р21.1 լոկուսում 6-րդ քրոմոսոմում և կոդավորման ֆակտորի ինհիբիտոր р21

•գեն MDM2,տեղակայված q14.3-q15 լոկուսում 12-րդ քրոմոսոմում կոդավորող սպիտակուց MDM2-ի ինհիբիտոր p53

•գեն INK4a, տեղակայված p21 9-րդ քրոմոսոմում և կոդավում է միարժամանակ երկու ոչ հոմոգեն միջուկային սպիտակուց P16INK4a и P14ARF

Դասակարգում TNM ( tumor, nodus и metastasis)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետևյալ դասակարգումը (Ուրոլոգների եվրոպական ասոցացիա,2009թ.) օգտագործվում է տարբեր կատեգորիաների ուռուցքների տեղակայումների նկարագրման համար, ինչպես նաև տեղային և տարածված մետաստազների։

T — լատին․՝ tumor ‘ուռուցք’. Նկարագրում է ուռուցքի հիմնական տեղակայումը

Та — անհայտ պապիլյար կարցինոմա

Tis — կարցինոմա in situ

Т1 — ենթաէպիթելյալ շարակցական հյուսվածքի տեղակայման ուռուցք

Т2 — ուռուցքի ինվազիա դեպի մկանային շերտ

Т2а — ուռուցքի ինվազիա մկանայաին շերտի մակերես Т2b — ուռուցքի ինվազիա խորը մկանայաին շերտ

Т3 — ուռուցքի տեղակայում պարավեզիկալ բջջանք

Т3а — միկրոսկոպիկ

Т3b — մակրոսկոպիկ (էքստևավեզիկալ կոնգլոմերատ ուռուցքային)

Т4 — ինվազիա հետևյալ օրգաններից՝ շագանակագեղձը, արգանդը, վագինա, որովայնի պատը

Т4а —ուռուցքի տարածված տեղակայում շագանակագեղձը, արգանդը

T4b —ուռուցքի ինվազիա որովայնի պատ և կոնք

N — լատին․՝ nodulus ‘հանգույց’.նկարագրում է ռեգիոնար մետաստազները Nx —ռեգիոնար մետաստատիկ հանգույցներ չեն կարող հայտնաբերվել N0 — ռեգիոնար լիմֆատիկ հանգույցներում բացակայում է մետաստազը N1 —մետաստազ մեկ լիմֆատիկ հանգույցում

N2 — բազմաթիվ մետաստազներ ռեգիոնար լիմֆատիկ հանգուցներում

N3 — մետաստազ լիմֆատիկ հանգույցներում

M —լատին․՝ metastasis ‘մետաստազ’. բնորոշվում է հեռակա մետաստազնեով Мx — հեռակա մետաստազներ չեն նկարագրվում М0 — հեռակա մետաստազները բացակայում են М1 — հեռակա մետաստազներ отдалённые метастазы

P, G

Որոշ օրգանների և համակարգերի համար կիրառվում են լրացուցիչ պարամետրեր (P կամ G, կախված օրգան համակարգերից),բնութագրելով իր բջիջների տարբերակման աստիճանը։

Բուժումը ներառում էվիրահատական միջամտության տարբեր տեսակներ, ճառագայթային և դեղորայքային թերապիա։ Միզապարկի in situ ուռուցքի և մակերեսային քաղցկեղի Т1 աստիճանի դեպքումկատարում են տրանսուրետրալ վիրահատական միջամտություն, իսկ Т2 աստիճանի դեպքում միզապարկի մասնակի ռեզեկցիա։ Ինվազիվ ուռուցքի զգալի չափերի դեպքում (ТЗ) խորհուրդ է տրվում ցիստէկտոմիա (միզապարկի հեռացում) կոնքի լիմֆադենէկտոմիայի կամ առանց դրա։ Երբեմն ցանկալի է քիմիա-և ճառագայթային թերապիա, նոր հետո պահանջի դեպքում կատարում են վիրահատական միջամտություն:Միզապարկի քաղցկեղի դեպքում Т4 աստիճանի և հեռակա մետաստազների դեպքում կատարում են քիմիաթերապիա։

Դա Վինչի վիրաբույժ, Ռոբոտ Դա Վինչի

Ռոբոտ daVinciՍա թույլ է տալիս կատարել վիրահատություն հեռացնել միզապարկը հետագայում վերականգնում հիվանդի սեփական հյուսվածքով:Այս մեխանիզմը օգտագործվել է Նովոսիբիրսկում Մեշալկինի անվան մասնավոր հիվանդանոցում[5]։

Բնական պեպտիդ Polybia-MP1 պոտենցիալ հակաուռուցքային ազդեցությամբ է օժտված, որը ստացվում է բրազիլիական իշամեզվի թույնից Polybia paulista[6][7]:

Կանխատեսումը կախված է պրոցեսի աստիճանից և բուժման բնույթից։ Արմատական վիրահատությունից հետո ապրելիությունը մինչև 5 տարի կազմում է 50%։ Ամենալավ արդյունքը նկարագրվում է համախմբված բուժման արդյունքում (ռեզեկցիա ճառագայթային թերապիայի հետ զուգակցված)։

Տաս տարվա հետազոտության արդյունքում ներգավվել է գրեթե 49 000 մարդ,այն մարդկանց մոտ ովքեր խմել են մինիմում կես լիտր ջուր (6-8 բաժակ) օրը,նկարագրվել է ավելի քիչ ուռուցքի առաջացում քան նրանց մոտ ովքեր ավելի քիչ են խմել[8]։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Клиническая онкоурология / Под ред. Б. П. Матвеева. — М.: АБВ-Пресс, 2011. — 934 с. — ISBN 978-5-903018-23-9
  • Широкорад В. И.  Хирургическое лечение местно-распространённых опухолей органов малого таза. — М.: Медицина, Шико, 2008. — 192 с. — ISBN 5-225-03927-8

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Zeegers MP (2000). «The impact of characteristics of cigarette smoking on urinary tract cancer risk: a meta-analysis of epidemiologic studies». Cancer 89 (3): 630–9. DOI:10.1002/1097-0142(20000801)89:3<630::AID-CNCR19>3.0.CO;2-Q. PMID 10931463.
  2. Boffetta P (2008). «Tobacco smoking and risk of bladder cancer». Scand J Urol Nephrol Suppl 42 (S218): 45–54. DOI:10.1080/03008880802283664. PMID 18815916.
  3. Man, 52, endured a WEEK-LONG erection that felt like it was 'about to explode' and had to have his member amputated after doctors discovered it was caused by cancer
  4. Измайлов А. А. Молекулярно-генетические прогностические маркеры рака мочевого пузыря (обзор литературы) // Сибирский медицинский журнал. — 2011. — Т. 26, вып. 4-1. — С. 24—28.
  5. Новосибирские врачи провели уникальную операцию с помощью робота Да Винчи. ВЕСТИ Новосибирск. Проверено 2 марта 2016.
  6. Leite N. B. et al. PE and PS Lipids Synergistically Enhance Membrane Poration by a Peptide with Anticancer Properties //Biophysical journal. — 2015. — Т. 109. — №. 5. — С. 936—947.
  7. Яд осы уничтожает раковые клетки. Проверено 19 сентября 2015.
  8. Valtin H (November 2002). «"Drink at least eight glasses of water a day." Really? Is there scientific evidence for "8 × 8"?». American Journal of Physiology 283 (5): R993-R1004. DOI:10.1152/ajpregu.00365.2002. PMID 12376390.Литература

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միզապարկի քաղցկեղ» հոդվածին։