Տաբո Մբեկի

	Տաբո Մբեկի
Կուսակցություն՝	Աֆրիկյան ազգային կոնգրես
Կրթություն՝	Սասեքսի համալսարան (1962), Սասեքսի համալսարան (1966), Hult International Business School?, Հարավաֆրիկյան համալսարան, Ռանդ Աֆրիկաանս համալսարան, Կալեդոնիական համալսարան, Սթելենբոսի համալսարան և Լոնդոնի համալսարան
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ և տնտեսագետ
Ծննդյան օր	հունիսի 18, 1942 (82 տարեկան)
Ծննդավայր	Մբևուլենի, Հարավաֆրիկյան Միություն
Քաղաքացիություն	ՀԱՀ
Հայր	Գովան Մբեկի
Մայր	Իպանետ Մբեկի
Ամուսին	Զանելե Դլամինի Մբեկի
Ինքնագիր
Պարգևներ	«Երկրի չեմպիոններ» մրցանակ honorary doctor of the Peoples' Friendship University of Russia? Գլազգոյի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Յոհաննեսբուրգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր honorary doctor of the University of Sussex? honorary doctorate from the University of Nice-Sophia Antipolis? և
Thabo Mbeki

Տաբո Մվուելվա Մբեկի (կոսա՝ Thabo Mvuyelwa Mbeki, հունիսի 18, 1942(1942-06-18)^[1]^[2], Մբևուլենի, Հարավաֆրիկյան Միություն), հարավաֆրիկացի քաղաքական և պետական գործիչ, 1999 թվականի հունիսի 14-ից մինչև 2008 թվականի սեպտեմբերի 24-ը Հարավաֆրիկյան Հանրապետության նախագահ։

Կենսագրություն

Մբեկին հանդիսանում է Աֆրիկյան ազգային կոնգրեսի և ՀԱՀ Կոմունիստական կուսակցության նշանավոր գործիչ Գովան Մբեկիի որդին։ Մբեկին 14 տարեկանում մտավ ԱԱԿ-ի Երիտասարդական լիգայի շարքերը։ Թողնելով հայրենի նահանգը` նա տեղափոխվեց Յոհաննեսբուրգ և սկսեց ակտիվորեն մասնակցել ապարտհեյդի դեմ մղվող պայքարին, աշխատելով Ուոլթեր Սիսուլուի ղեկավարությամբ։ 1959 թվականին նա հեռացվում է Ալիս քաղաքի Լավդեյլսկի մանկատանը գործադուլ կազմակերպելու համար։ Հեռակա սովորել է Լոնդոնի համալսարանում։

ԱԱԿ-ի օրենքից դուրս համարվելուց հետո Մբեկին հեռացավ երկրից և ընդունվեց Բրայթոնում (Մեծ Բրիտանիա) գտնվող Սուսսեքսի համալսարան, որտեղ էլ ստացավ տնտեսագիտության մագիստրոսի աստիճան։ 1961 թվականի դեկտեմբերից նա Աֆրիկյան ուսանողական միության քարտուղարն էր։

1970 թվականից սովորել է ԽՍՀՄ-ում` ստանալով ռազմական կրթություն։ Հետագայում աշխատել է որպես ԱԱԿ-ի գործակալ Զամբիայում, Նիգերիայում, Բոտսվանայում, Մոզամբիկում և Սվազիլենդում։ 1990 թվականին վերադառնում է ՀԱՀ, դուրս է գալիս կոմունիստական կուսակցության շարքերից, մնալով ԱԱԿ-ի միջազգային բաժնի պետի պաշտոնում։ 1994-1999 թվականներին եղել է ՀԱՀ փոխնախագահ, 1997-2007 թվականներին` ԱԱԿ նախագահ։

1999 թվականի հունիսի 14-ից ՀԱՀ նախագահն էր։ Այս պաշտոնում նա վաստակել է ոչ միանշանակ հեղինակություն` ակտիվորեն հանդես գալով ՁԻԱՀ-ի վիրուսային բնույթի ժխտման տեսանկյունից և իր տեսակետի հետ չհամաձայնվողներին հեռացրել է աշխատանքից^[7]։ Մբեկայի հովանավորյալ, Առողջապահության նախարար Մանտո Չաբալալա-Մսիմանգը բացահայտորեն դեմ էր հակառետրովիրուսային դեղերի տարածմանը` քննադատելով «արևմտյան բժշկությունը», նկատի ունենալով, որ պետությունը պետք է աջակցի հարավաֆրիկյան բժշկությանը։ Այս քաղաքականությունը ըստ մոտավոր հաշվարկների հանգեցրեց ՀԱՀ-ում 333 000 մինչև 365 000 մարդու վաղաժամ մահվան^[8]^[9]^[10]։

2008 թվականի սեպտեմբերի 21-ին Մբեկան նամակ ուղարկեց երկրի խորհրդարան հրաժարականի վերաբերյալ^[11], որը սեպտեմբերի 22-ին բավարարվեց։

Պարգևներ

Բաղնիքի շքանշանի Մեծ խաչի Պատվավոր ասպետ (Մեծ Բրիտանիա, 2001 թվական)
«Իտալիայի Հանրապետության առջև վաստակի համար» Մեծ Խաչի ասպետ (Իտալիա, 2002 թվական)
Սուրբ Հովհաննես Երուսաղեմացու շքանշանի ասպետ (Մեծ Բրիտանիա, 2007 թվական)
Սուրբ Միխայիլի և Սուրբ Գեորգիի շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ (Մեծ Բրիտանիա)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Internet Movie Database — 1990.
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ https://www.quirinale.it/onorificenze/insigniti/47152
↑ https://jis.gov.jm/information/awards/order-of-excellence-oe/
↑ Մոսկվայի ժողովուրդների բարեկամության համալսարան — 1960.
↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773
↑ «Harvard Study Finds Heavy Costs for South Africas Misguided AIDS Policies - NYTimes.com». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 16-ին. {{cite web}}: C1 control character in |title= at position 49 (օգնություն)
↑ Dugger, Celia W. (2008 թ․ նոյեմբերի 25). «Study Cites Toll of AIDS Policy in South Africa». The New York Times. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 23-ին.
↑ Nattrass, N. (2008 թ․ փետրվարի 16). «AIDS and the Scientific Governance of Medicine in Post-Apartheid South Africa». African Affairs. 107 (427): 157–176. doi:10.1093/afraf/adm087.
↑ Chigwedere P, Seage GR, Gruskin S, Lee TH, Essex M (2008 թ․ հոկտեմբեր). «Estimating the Lost Benefits of Antiretroviral Drug Use in South Africa». Journal of acquired immune deficiency syndromes (1999). 49 (4): 410–415. doi:10.1097/QAI.0b013e31818a6cd5. PMID 19186354.
↑ BBC

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տաբո Մբեկի» հոդվածին։

[_66f9ba0f21d0fc58-1] 1,0 ^1,1 Internet Movie Database — 1990.

[_3b20fb4fb1d13a5c-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_ea309d5bb479b867-3] ttps://www.quirinale.it/onorificenze/insigniti/47152

[_e37b33fe9edc196b-4] ttps://jis.gov.jm/information/awards/order-of-excellence-oe/

[_7f4a65a352d134d2-5] Մոսկվայի ժողովուրդների բարեկամության համալսարան — 1960.

[_ccf8f2cbe86f0171-6] Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773

[7] «Harvard Study Finds Heavy Costs for South Africas Misguided AIDS Policies - NYTimes.com». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 16-ին. {{cite web}}: C1 control character in |title= at position 49 (օգնություն)

[Dugger-8] Dugger, Celia W. (2008 թ․ նոյեմբերի 25). «Study Cites Toll of AIDS Policy in South Africa». The New York Times. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 23-ին.

[AA-9] Nattrass, N. (2008 թ․ փետրվարի 16). «AIDS and the Scientific Governance of Medicine in Post-Apartheid South Africa». African Affairs. 107 (427): 157–176. doi:10.1093/afraf/adm087.

[chigwedere-10] Chigwedere P, Seage GR, Gruskin S, Lee TH, Essex M (2008 թ․ հոկտեմբեր). «Estimating the Lost Benefits of Antiretroviral Drug Use in South Africa». Journal of acquired immune deficiency syndromes (1999). 49 (4): 410–415. doi:10.1097/QAI.0b013e31818a6cd5. PMID 19186354.

[11] BBC

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]