Վարսակաձավարի շիլա

Վարսակաձավարի շիլա
Ենթատեսակ	շիլա
	Oatmeal porridges Վիքիպահեստում

{{{անվանում}}}
Սննդային արժեք (100 գ.)

Էներգետիկ արժեք 389 կկալ 1626 կՋ

Սպիտակուցներ	{{{protein}}}
Ճարպեր	{{{fat}}}
Ածխաջրեր	{{{carbs}}}

Նիացին (B₃)	0.961 մգ
Ֆոլացին (B₉)	56 մկգ

Աղբյուր՝ USDA Nutrient database

Վարսակաձավարի շիլա (վարսակի շիլա), վարսակաձավարից կամ վարսակի փաթիլներից պատրաստված շիլա։ Վարսակի ալյուրից պատրաստված շիլան կոչվում է դեժեն։

Այս ճաշատեսակն ավանդաբար տարածված էր Շոտլանդիայում, Սկանդինավիայում և Ռուսիայում, արևելյան սլավոնների մոտ, ովքեր շիլան եփում էին ինչպես ջրով, այնպես էլ կաթով։ Վերջին տասնամյակներում որպես սննդարար և օգտակար նախաճաշ մեծ ճանաչում է ձեռք բերում նաև այլ երկրներում։ Վարսակաձավարի շիլան, հարուստ լինելով լիխինինով, օրգանիզմին դանդաղ մատակարարում է կալորիաներ և, համապատասխանաբար, էներգիա՝ թույլ տալով նախաճաշից հետո ավելի երկար ժամանակ քեզ կուշտ զգալ^[1]^[2]։

Վարսակաձավարի շիլայի ավանդական հումքը ձավարն է՝ ինչպես ամբողջական, չկոտրված հատիկը, այնպես էլ հղկված, մանրացված տեսակը։ Եփման ժամանակը տատանվում է 1 ժամից (ամբողջական հատիկի համար) մինչև 1,5 ժամ (մանրացված ձավարի համար)^[3]։ Պատրաստի շիլան ունի մոխրագույն-սպիտակ երանգավորում։ Պատրաստման ընթացքում ձավարն իր ծավալով առնվազն 4 անգամ մեծանում է։

Մերօրյա օգտագործողները վարսակաձավարի շիլայի պատրաստման համար ավելի հաճախ նախապատվությունը տալիս են վարսակի փաթիլներին, որոնք բավականին մանրացված-փշրված են, վարսակի բավականին բարակ հատիկներն են, որոնց եփման համար պահանջվում է նվազագույն ժամանակահատված (հաճախ բավական է միայն եռման ջուր լցնելը)։ Որքան բարակ են փաթիլները, այնքան հեռու են բնական ամբողջական հատիկներից, նույնքան էլ արագ են մարսվում, և նույնքան էլ բարձր է գլիկեմիկ ինդեքսը^[4]^[5]։

Բացի վարսակից և ջրից, վարսակաձավարի շիլայի բաղադրիչներ ակրող են լինել շաքարավազը, աղը, կաթը, կեֆիրը, յուղը, մուրաբան, մեղրը, չրերը, դարչինը, ընկույզը և նույնիսկ պանիրը։ Որպեսզի նախաճաշը տարաբնույթ լինի, շիլան կարելի է զարդարել թարմ մրգի կտորներով (օրինակ՝ բանանի շերտերով կամ հասած նռան հատիկներով) կամ քիչ սառեցված հատապտուղներով^[6]։

1901 թվականից Միացյալ Նահանգներում վարսակաձավարի շիլայի և վարսակի փաթիլների տարածմամբ զբաղվում է Quaker Oats ընկերությունը։ 1980-ական թվականներին այդ և ամերիկյան այլ արտադրողներ վարսակի փաթիլներին սկսեցին ավելացնել վարսակի թեփ, որն ավելի հարուստ է միկրոտարրերով և սննդային թելիկներով, քան սովորական մաքրված հատիկից ստացված ձավարը։ Թեփի մեջ առկա սննդային թելիկների բարձր պարունակությունը նպաստում է արյան մեջ^[7] խոլեսթերինի նվազեցմանը։

Եթե պատրաստի նախաճաշի մեջ չավելացվեն աղ և շաքարավազ, վարսակաձավարի դիետան կարող է դրական ազդեցություն ունենալ հիպերտոնիայի և դիաբետի կանխման վրա։

Խորհրդային Միությունում մանրացված վարսակաձավարը շուկայում հայտնվեց (նաև փաթեթավորված) գդալը ձեռքին պահած ամրակազմ երեխայի պատկերով, որի տակ գրված էր «Հերկուլես» պիտակը։