Jump to content

Պրահայի հրաձգություն (2023)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պրահայի հրաձգություն
ՏեսակՀրաձգություն կրթական հաստատությունում, զանգվածային կրակոցներ, սպանություն-ինքնասպանություն, կրակոցներ և հայրասպանություն
Երկիր Չեխիա
ՏեղադրանքՊրահայի Կառլի համալսարանի Արվեստի ֆակուլտետի շենք և Հոսթաուն
Տարեթիվդեկտեմբերի 21, 2023
ԶենքArmaLite AR-10?[1][2], Գլոք (ատրճանակ) և Škorpion vz. 61?
Զոհվածներ16 մարդ[3]
Վիրավորներ25[4][5][6]
Ահաբեկիչների քանակ1[7]
 Faculty of Arts of Charles University shooting Վիքիպահեստում

Հրաձգություն Պրահայի Կառլի համալսարանի Արվեստի ֆակուլտետում, 2023 թվականի դեկտեմբերի 21-ին տեղի ունեցած ահաբեկչական իրադարձություն, որի ժամանակ զոհվել է առնվազն 15 մարդ, այդ թվում՝ կասկածյալը[8][9][10][11][12][13]։ Եվս 25-ը վիրավորվել են, որոնցից ինը ծանր վիճակում են։ Ժամանած ոստիկանները փակել են կրակոցների վայրը շրջապատող մեծ տարածքը[13][14]։ Երբ ոստիկանությունը ժամանել է, զինված անձը ինքնասպան է եղել, իսկ համալսարանի շենքում գտնվողները տարհանվել են[13]։ Ոստիկանությունը հայտնել է, որ հանցագործի հորը մահացած են գտել ավելի վաղ՝ նախքան կրակոցների սկսվելը[15]։

Միջադեպը Չեխիայի պատմության մեջ՝ Չեխոսլովակիայի կազմալուծումից ի վեր ամենամահաբեր զանգվածային գնդակահարությունն է[16] և 2015 թվականի նոյեմբերին Բատակլան թատրոնի կոտորածից հետո Եվրոպայում ամենասարսափելի զանգվածային հրաձգություններից մեկն է[17]։

Կլանովիցե անտառի սպանություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023 թվականի դեկտեմբերի 15-ին Պրահայի արևելյան ծայրամասում գտնվող Կլանովիցե անտառ  բնական արգելոցում գնդակահարվել են 32-ամյա հայրը և նրա մանկահասակ երեխան մանկասայլակի մեջ[18]։  Ոստիկանությունը հարյուրավոր ոստիկանների հետ մանրակրկիտ խուզարկություն է իրականացրել ամբողջ անտառում, ստեղծվել է հատուկ նշանակության խումբ՝ հանցագործին գտնելու համար։ Սակայն դեկտեմբերի 20-ին ոստիկանությունը հայտարարել է, որ իրենք գործի հետքեր չունեն, սակայն շարունակում են հանցագործին որոնել[19][20]։  Նույն օրը RKBA- ի վրա հիմնված zbrojnice.com կայքը նշել է դեպքի նմանությունը 2005 թվականին անտառային մարդասպանների սպանությունների հետ, երբ նախկին ոստիկանը սպանել էր երեք պատահական զոհերի անտառներում՝ որպես նախապատրաստություն ծրագրված Պրահայի մետրոյում զանգվածային սպանության, որը կանխվել էր հանցագործի նախապես ձերբակալությամբ. Հոդվածն ավարտվել է ընթերցողներին զգոն մնալու և իրենց թաքցրած հրազենը կրելու կոչով[21]։

Համալսարանում տեղի ունեցած հարձակումից հինգ ժամ անց ոստիկանությունը տեղեկություն է հրապարակել, որ հանցագործի տանը ապացույցներ են գտել, որոնք կապում են նրան Կլանովիցե անտառի սպանությունների հետ[22]։

Կլադնոյի սպանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023 թվականի դեկտեմբերի 21-ին, ժամը 12:20-ին, հանցագործի մայրը ոստիկանություն ահազանգել է, որ իր որդին պատրաստվում էր ինքնասպան լինել, և որ նա իր հայրենի Հոստուն քաղաքից Պրահա էր գնում։ Ըստ Ինտերպոլի աշխատակցի՝ կասկածյալը սպանել է հորը իրենց ընտանեկան տանը՝ Հոստունում[23], Կլադնոյում[8]։ Ոստիկանությունը հայտնաբերել է կասկածյալի հոր մարմինը CET մոտավորապես 12:40-ին[8]: Տան մանրակրկիտ խուզարկությունը բարդացել է ինքնաշեն պայթուցիկ սարքերի պատճառով, որոնք, սակայն, չեն պայթել[24]։  Ոստիկանությունը պարզել է, որ հանցագործը Կառլի համալսարանի արվեստների ֆակուլտետի ուսանող է, և որ նա պետք է ներկա գտնվեր համալսարանում ժամը 14։ 00-ի դասախոսությանը։ Խուզարկության հրաման է տրվել և հրապարակվել անմիջապես հետո. հրամանում նշվում էր, որ հանցագործը զինված է և վտանգավոր։  Ոստիկանությունը նաև անվտանգության գործողություն է սկսել Պրահայի Վացլավ Հավելի օդանավակայանում, որտեղ զինված անձի հայրը աշխատել է օդանավակայանի անվտանգության բաժնում[25]։

Ոստիկանությունը սկսել է Չելետնա փողոցում գտնվող Արվեստի ֆակուլտետի շենքի տարհանումը, որտեղ պետք է տեղի ունենար դասախոսությունը. Տարհանումն ավարտվել է ժամը 14:22-ին, սակայն հանցագործը շենքում և շրջակայքում չի հայտնաբերվել[26]։

Հրաձգություն համալսարանում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հրաձգության ժամանակ ոստիկանությունը աստիճանաբար փակել է Պրահայի քաղաքի կենտրոնի զգալի հատվածը։ Լուսանկարում պատկերված է Smetana ամբարտակի (Smetanovo nábřeží) փակումը դեպքից ընդամենը մի քանի ժամ անց:

Ժամը 14:59 CEST-ին, մինչ որոնողական աշխատանքները շարունակվում էին, ոստիկանությունը ստացել է առաջին կրակոցների մասին։ ահազանգերը Յան Պալաչի հրապարակում գտնվող Արվեստի ֆակուլտետի գլխավոր շենքից, որը գտնվում էր Չելետնա փողոցի տարհանված շենքից քայլով տասներկու րոպե հեռավորության վրա[26]։

Մոտակա Ռուդոլֆինում պատկերասրահի տնօրեն Պավել Նեդոմայի խոսքով՝ պատշգամբում տեսել են մի տղամարդու, որը կրակում է դեպի Մանեսի կամուրջ՝ Վլտավա գետի վրայով։ Ավելի ուշ ոստիկանները պայթուցիկ նյութեր փնտրելու համար խուզարկել են հրապարակը և պատշգամբը[15]։ The New York Times-ը հայտնել է, որ կրակոցները հնչել են Պրահայի Կառլի համալսարանի արվեստի ֆակուլտետի շենքի տանիքից[8]։

Զինված անձը պատահական կրակ է բացել շենքի միջանցքների և դասասենյակների ներսում, մինչդեռ աշխատակիցներն ու ուսանողները պատնեշվել են սենյակներում՝ օգտագործելով կահույք։ Ներսում գտնվողներից մի քանիսը փախել են շենքից՝ ցատկելով մոտակա կառույցների մեջ արտաքին եզրերից։ Կրակոցները նաև խուճապ են առաջացրել դրսում, և ամբոխը փախել են Կառլի կամուրջից[27] :

Ըստ Daily Telegraph-ի հոդվածում արված լուսանկարի՝ հրաձիգը, կարծես, կարճ շագանակագույն մազեր է ունեցել, իսկ կրակոցների ժամանակ օգտագործել է օպտիկայով երկար հրացան[28]։ Պրահայի Ինտերպոլի ոստիկանությունը հայտնել է, որ հանցագործը համաշխարհային պատմության ֆակուլտետի 24-ամյա ուսանող՝ Դավիդ Կոզակն էր Պրահայից 24 կմ հեռավորության վրա գտնվող Կլադնո քաղաքից։ Ենթադրվում է, որ հրաձիգը ոգեշնչվել է արտերկրում տեղի ունեցած այլ զանգվածային կրակոցներից[8][15]։ Ըստ ոստիկանության, կասկածյալը, ենթադրաբար, երկու սպանություն է կատարել Կլանովիչկի անտառում[29]։

Պրահայի Ինտերպոլի ոստիկանը բացահայտել է, որ հանցագործը Դավիդ Կոզակն է՝ 24-ամյա համաշխարհային պատմության ուսանող[30] Պրահայից 21 կիլոմետր հեռավորության վրա գնվող Հոստուն բնակավայրից[31], որն ունի պատմության բակալավրի աստիճան և սովորում է Կառլի համալսարանի Արվեստի ֆակուլտետում[32]։

Ոստիկանությունը հայտնել է, որ Կոզակը նախկինում քրեական անցյալ չի ունեցել[33] Նրան վերագրվող Տելեգրամ հաշիվը պարունակում էր գրություններ, որոնք գովաբանում էին դպրոցական այլ հրաձիգներին, մասնավորապես Ռուսաստանում[33][33]։ Այս տեղեկությունը տարածել են չեխական լրատվամիջոցները, սակայն ոստիկանությունը պաշտոնապես չի հաստատել[33]։

Չեխիայի ոստիկանապետը ասել է, որ կրակողը ունեցել է զենք կրելու թույլտվություն և ութ զենք[26]։ Որպես Եվրամիության անդամ երկիր՝ Չեխիայում օրինական կերպով հրազեն պահելու համար անձը նախ պետք է ձեռք բերի հրազենի լիցենզիա, որը պահանջում է բժշկական զննում, զենքի իմացության քննություն և մաքուր քրեական անցյալ։ Երկրում հրազենային հարձակումները հազվադեպ են[26]։ Ըստ ոստիկանության պաշտոնական վիճակագրության՝ 2022 թվականին երկրում կային 313,000 զենքի թույլտվություն ունեցողներ, որոնք միասին ունեին մոտ մեկ միլիոն գրանցված հրազեն[34]։

Համալսարանում զոհվել է 14 մարդ, վիրավորվել՝ 25-ը։ Կրակողը հորը սպանել է իրենց տանը։ Բոլոր մահացածները, որոնցից մի քանիսը հանցագործի համակուրսեցիներն են եղել, ավելի ուշ հաստատվել են իշխանությունների կողմից, որ մահացել են շենքի ներսում։ Նշվում է, որ տուժածներից տասը ծանր վիճակում են։ Հաղորդվում է, որ վիրավորների թվում կան երեք օտարերկրյա քաղաքացիներ՝ մեկ Նիդերլանդների և երկուսը ԱՄԷ-ի քաղաքացիներ[8]։ Երեք մարդ վիրավորվել է փողոցներում, երբ հանցագործը տանիքից կրակ է բացել, հանցագործը հարվածել է նաև քաղաքացիական մեքենային և ոստիկանական մեքենաներին[35]։

Հարձակման հետևանքով սպանվածների թվում էր Արվեստի ֆակուլտետի պրոֆեսոր, Երաժշտագիտության ինստիտուտի ղեկավար, միջնադարյան երաժշտության մեջ մասնագիտացած և Քեմբրիջի Academia Europaea գիտական ասոցիացիայի անդամ Լենկա Հլավկովան[36][37][38]։

Չեխիայի ներքին գործերի նախարար Վիտ Ռակուշանը հայտարարել է, որ այլ կրակողներ չեն եղել, սակայն բոլորին հորդորել է համագործակցել ոստիկանության հետ։ Վարչապետ Պետր Ֆիալան չեղարկել է Օլոմոուցում նախատեսված իր միջոցառումները և հրաձգությունից անմիջապես հետո մեկնել է Պրահա[8][39]։ Չեխիայի նախագահ Պետր Պավելն իր ցավակցությունն է հայտնել զոհվածների ընտանիքին և ընկերներին հրաձգության կապակցությամբ[40]։ Ռակուշանն ասել է, որ քննիչները չեն կասկածում, որ կապ ունի ծայրահեղականության կամ այլ գաղափարախոսությունների հետ[41]։

Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը հայտարարել է, որ իր «խորին ցավակցությունն է հայտնում զոհվածների ընտանիքներին և ամբողջ չեխ ժողովրդին»։ Սպիտակ տան մամուլի քարտուղար Կարին Ժան-Պիերը հայտարարել է, որ նախագահ Ջո Բայդենը և նրա կինը՝ Ջիլը, աղոթում են զոհերի ընտանիքների համար[42]։

Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին X-ի միջոցով հայտարարել է, որ «վիրավորներին մաղթում է շուտափույթ ապաքինում» և որ իր «անկեղծ ցավակցությունն է հայտնում զոհվածների ընտանիքներին»[43]։

Իսրայելի նախագահ Իսահակ Հերցոգն ասել է, որ խորապես վշտացած է կրակոցներից և ցավակցություն է հայտնել Չեխիայի նախագահ Պետր Պավելին և երկրի քաղաքացիներին։ Նա նաև մաղթել է «արագ ապաքինում» վիրավորներին և ցավակցություն հայտնել հարազատներին կորցրած ընտանիքներին[44][45]։

Կանադայի վարչապետ Ջասթին Թրյուդոն իր ցավակցությունն է հայտնել՝ նշելով. «Մեր չեխ ընկերներին. Կանադան սգում է ձեզ հետ»[46]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Novinář popsal střelbu v Praze: Křičel jsem na něj, ať střílí radši po mně | TN.cz (չեխերեն)Televizní noviny, 2023.
  2. Střelec pálil z ochozu univerzity v Praze nejspíš puškou AR-15 - Novinky (չեխերեն)
  3. How killer left a trail of victims across Prague (բրիտ․ անգլ.)BBC, 2023.
  4. iDNES.cz Střelba v Praze: student zabil na fakultě 14 lidí a dalších 25 zranil, pak zemřel (չեխերեն) — 2023.
  5. Masovým vrahem je 24letý student univerzity - Novinky (չեխերեն)
  6. Online: Policisté zasahovali kvůli nahlášenému granátu. Šlo o maketu - Seznam Zprávy (չեխերեն)
  7. Prag: Polizei bringt Schützen mit Mord an Mann und Säugling in Verbindung - WELT (գերմ.) — 2023.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Higgins, Andrew; Gross, Jenny (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «15 Dead in Czech Republic After Shooting at Prague University». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  9. «Prague shooting: Gunman kills at least 15 people at Charles university». The Independent (անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  10. Soukup, Jaroslav (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «Masovým vrahem je 24letý student univerzity - Novinky». www.novinky.cz (չեխերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  11. «Prague shooting: Several dead and dozens injured in university shooting» (բրիտանական անգլերեն). BBC. 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  12. Laca, Peter (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «Several Dead, Wounded in Prague University Shooting, Police Say». Bloomberg.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  13. 13,0 13,1 13,2 Nohl, Radek; Svihel, Petr. «Po střelbě na Filozofické fakultě je deset mrtvých, další jsou vážně zranění». Seznamzpravy. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  14. «10 dead and others wounded in shooting at Prague university, emergency services say». CNN. 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  15. 15,0 15,1 15,2 «Prague shooting: Gunman kills at least 15 people at Charles university». The Independent (անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  16. «What we know about the mass shooting in Prague». BBC News. 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  17. De Vynck, Gerrit; Brady, Kate (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «At least 15 dead in shootings at university in Prague». The Washington Post. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  18. «Prague shooter connected with two murders last week». BBC News. 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  19. Gavriněv, Vojtěch (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «Co víme týden od vraždy v Klánovicích. Zločinec musí být absolutně bezcitný». Seznam Zprávy (չեխերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  20. «Policie i Rakušan přiznali, že klánovický vrah je stále na svobodě». iDNES.cz (չեխերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  21. Gawron, Tomáš. «Klánovický vrah běhá na svobodě, zachovejte ostražitost». Zbrojnice (չեխերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  22. Menšík, Jan. «Střelec z fakulty možná zabil i muže a kojence v Klánovicích, uvedla policie». Novinky.cz (չեխերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  23. Bayer, Lili (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «At least 15 dead and dozens injured in Prague university shooting, Czech police say – as it happened». the Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  24. Holoubek, Jan (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «Masový vrah Kozák měl doma připravenou bombu». PrahaIN.cz (չեխերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  25. Ehl, Martin (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «Inspirací útočníka mohly být střelby v Rusku. Objevil se i účet na Telegramu». Hospodářské Noviny (չեխերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  26. 26,0 26,1 26,2 26,3 Trousilová, Tereza (2023 թ․ դեկտեմբերի 22). «Minutu po minutě: Jak policie zasahovala proti střelci v Praze». Novinky.cz (չեխերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  27. «Prague shooting: Czech police seek motive behind country's worst mass attack». BBC. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  28. Barber, Harriet; Styllis, George; Crisp, James (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «Prague shooting latest: Prague university shooter killed father before gunning down 15». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0307-1235. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  29. «Prague shooter connected with two murders last week». BBC News. 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  30. «Prague shooting: Gunman at Prague university who killed 15 was student – police». BBC News. 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  31. «Gunman dead after killing 14 at Prague's Charles University». BBC News. 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  32. Elsnic, Miroslav (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «Co se ví o útočníkovi na fakultě v Praze? Zřejmě to byl student, měl více zbraní». Deník (չեխերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  33. 33,0 33,1 33,2 33,3 «Prague shooting: Czech police seek motive behind country's worst mass attack». BBC. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  34. https://zbrojnice.com/2022/12/01/pocet-registrovanych-zbrani-v-cr-prekrocil-milion-masivni-narust-poctu-drzitelu-zbrojnich-prukazu-rekordni-narust-zbrani/
  35. https://www.idnes.cz/zpravy/domaci/praha-filozoficka-fakulta-univerzita-karlova-ff-uk-strelba-v-praze.A231222_084703_domaci_seel
  36. «Ústav hudební vědy FF UK». www.facebook.com. 2023 թ․ դեկտեմբերի 22. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  37. «Lidé ve středověku nám byli podobnější, než si myslíme, říká Lenka Hlávková. S kolegy rekonstruovala, jak zněla hudba na pražské univerzitě». Vltava (չեխերեն). 2021 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  38. «Academia Europaea má novou členku z FF UK. Stala se jí dr. Lenka Hlávková z Ústavu hudební vědy». Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  39. «10 people are killed in a mass shooting in downtown Prague». NPR. 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  40. «At least 15 dead in Prague university shooting». France 24 (անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  41. «At least 15 people are dead after a mass shooting at a Prague university, police chief says». AP News. 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  42. De Vynck, Gerrit; Brady, Kate (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «At least 15 dead in shootings at university in Prague». The Washington Post. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  43. Barber, Harriet; Styllis, George; Crisp, James (2023 թ․ դեկտեմբերի 21). «Prague shooting: Prague university shooter killed father before gunning down 15». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0307-1235. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  44. «14 dead, 24 injured in Czech capital university shooting». The Jerusalem Post | JPost.com (ամերիկյան անգլերեն). 2023 թ․ դեկտեմբերի 21. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  45. «Pres. Herzog sends condolences for mass-shooting in Prague». Israel National News. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  46. Trudeau, Justin [@JustinTrudeau] (December 21, 2023). «I'm deeply shocked by the tragic news coming out of Prague. Our thoughts are with the families of the innocent victims lost to this act of violence, and we're hoping for a swift recovery for those injured. To our Czech friends: Canada mourns with you» (Թվիթ). Վերցված է 21 December 2023-ին – via Թվիթթեր.