Jump to content

Մոշենի սովորական

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մոշենի սովորական
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր
Տիպ Ծաղկավոր բույսեր
Դաս Երկշաքիլավորներ
Ընտանիք Վարդազգիներ
Տեսակ Մոշենի սովորական
Լատիներեն անվանում
Rubus caesius
Lineus, 1753
Հոմանիշներ
  • Rubus caesius subsp, leucosepalus,
    (Focke) Focke, 1914
  • Rubus caesius var,
    turkestanicus Regel, 1892
  • Rubus psilophyllus Nevski,
    1937, non R.Keller, 1906
  • Rubus turkestanicus (Regel)
    Pavlov, 1935
  • Selnorition caesius
    (L.) Raf., 1838


Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում

ITIS 24898
NCBI 75065
EOL 11162104

Մոշենի սովորական (լատին․՝ Rubus caesius), վարդազգիների ընտանիքին պատկանող բազմամյա բույս։

Նկարագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ունի 0,5-1,5 մ բարձրություն, լայն նշտարաձև տերևակիցներ և բաց կանաչ սրածայր տերևներ։ Միջին տերևիկի երկարությունը 5-12 սմ է։ Սպիտակ ծաղիկներն ունեն 3 սմ տրամագիծ։ Ձվաձև և սև պտուղը ծաղկում է հունիս-օգոստոսին, հասունանում՝ օգոստոսից[1]։ Հաճախ ճյուղավորվող և արմատակալող ցողունները ծածկված են բազմաթիվ փշերով և գեղձիկներով։ Միամյա ընձյուղները վեգետատիվ են, իսկ երկամյա ընձյուղները ծաղկում և պտղաբերում են, որից հետո վերանում են և աճում են նոր ընձյուղներ։ Բաժակաթերթիկները կանաչ են, երբեմն գորշաթաղիք։ Պտուղը պտղակալի հետ միասին առանձնանում է պտղակոթից[2]։

Տարածվածություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածված է Կովկասում, Արևմտյան Սիբիրում, Միջին Ասիայում, Արևմտյան Եվրոպայում և Իրանում։ Հանդիպում է նաև Սևանի ավազանում, Զանգեզուրում։ Աճում է ծովի մակարդակից 2000 մ բարձրության վրա, լեռնային գոտիների անտառներում, թփուտներում, ճանապարհների եզրերին, գետերի քարքարոտ ափերին, որպես մոլախոտ՝ այգիներում։ Ամբողջ ամռան ընթացքում մեղուների կողմից օգտագործվող մեղրատու բույս է[2]։ Լուսասեր է և խորհուրդ է տրվում մշակել միջին և ստորին գոտիներում[1]։

Նշանակություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պտուղներն իրենց մեջ պարունակում են 7-7,5 % շաքար և լիմոնաթթու, 15 մգ % C վիտամին և ունեն բուժիչ հատկություն[1]։ Հասուն պտուղներն ունեն հաճելի քաղցրաթթու համ և որպես սնունդ (մուրաբա, ջեմ, հյութ) օգտագործվում են թարմ և վերամշակված վիճակում։ Հանգստացնող և կազդուրիչ բազմավիտամինային պտուղները կարգավորում են աղիքների աշխատանքը։ Տերևները պարունակում են ֆլավոնոիդներ, դաբաղանյութեր (մոտ 14 %), կարոտինոիդներ, С վիտամին, խնձորաթթու, գինեթթու, ինոզիտ, ֆիտոնցիդներ և այլն[2]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 Լ. Վ. Հարությունյան- Քո շրջապատի թփերը, Սովետական գրող, 1984-224 էջ
  2. 2,0 2,1 2,2 Ծատուրյան, Թամարա; Գևորգյան, Մարգարիտա (2014). Պողոսյան, Ա․; Զաքարյան, Ն․ (eds.). Հայաստանի վայրի դեղաբույսեր. Երևան: Լուսակն. էջ 315. ISBN 9789939834689.
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոշենի սովորական» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոշենի սովորական» հոդվածին։