Մոն Ռուայալ

Մոն Ռուայալ
Տեսակ	բլուր և լեռ
Մայրցամաք	Հյուսիսային Ամերիկա
Երկիր	Կանադա
Վարչատարածք	Մոնրեալի քաղաքային ագլոմերացիա
ԲԾՄ	233 մետր
Հարաբերական բարձրություն	233 մետր
Նյութ	մագմատիկ ապարներ
Աշխարհագրական տեղադրություն	Island of Montreal?
Լեռնաշղթա	Monteregian Hills?
Տեղագրական մեկուսացում	32,68 կմ
Ձևավորում	1876
Անվանված է	Ֆրանցիսկ I

Մոն Ռուայալ (ֆր.՝ Mont Royal, (mɔ̃ ʁwajal)), բլուր կամ փոքր լեռ Կանադայի Քվեբեկ նահանգի Մոնրեալ քաղաքում՝ Մոնրեալի կենտրոնից արևմուտք։ Մոնրեալ քաղաքի անունն առաջացել է Մոն Ռուայալ լեռան անունից։

Բլուրը համարվում է Մոնտերեժի բլուրների մի մասը, տեղակայված է Լավրենտինյան և Ապալաչյան լեռների միջև։ Այն իր լատիներեն «Mons Regius» անունը տվել է Մոնտերեժյան լեռնաշղթային։ Բլուրն ունի երեք գագաթ՝ Colline de la Croix (իրական Մոն Ռուայալ) 233 մետր բարձրությամբ, Colline d'Outremont (Մոն Մուրայ, Ուտրեմոն շրջանում) 211 մետր բարձրությամբ և Ուեսթմոն գագաթ՝ 201 մետր բարձրությամբ։

2017 թվականի հունիսին Մոնրեալի 375-ամյակի ընթացքում քաղաքը պաշտոնապես վերանվանվեց Outremont peak Tiohtià:ke Otsira’kéhne, Mohawk «խոշոր կրակի վայր»՝ արտացոլելով, թե ինչպես է բլուրն օգտագործվել առաջին ազգերի կողմից որպես կրակե փարոս^[5]։

Երկրաբանություն

Մոն Ռուայալը հսկայական քայքայված հին հրաբխային համալիրի խորքային ընդլայնումն է, որը հավանաբար ակտիվ է եղել մոտ 125 միլիոն տարի առաջ^[6]։ Որոշ տուրիստական ուղեցույցներ, օրինակ՝ Մոնրեալի Միշելին ուղեցույցը (Կարմիր ուղեցույց), նշում են, որ դա հանգած հրաբուխ է։

Լեռը, Մոնտերեժյան բլրի մյուս լեռների հետ միասին, ձևավորվել է, երբ Հյուսիսամերիկյան շերտը ներխուժման միջոցով Անգլիայի թեժ կետով տեղափոխվեց դեպի արևմուտք^[6]. մագման ներխուժեց տարածքի տակ գտնվող նստվածքային ապարներ՝ ստեղծելով առնվազն ութ հրաբխային պաշարներ։ Հիմնական ժայռի տեսակը գաբրո է եղել՝ կազմված պիրոքսեններից, օլիվինից և պլագիոկլազների տարբեր քանակից։ Ներխուժման հիմնական փուլում և հետո, գաբրոները և շրջակա ժայռեր են ներխուժել մի շարք հրաբխային դայքեր։ Այնուհետև, շրջապատող նստվածքային ժայռը քայքայվել է՝ լեռը կազմող տևական կայուն ժայռը թողնելով հետևում։

Մոնրեալում հայտնաբերված հանքային մոնտրոյալիտը կոչվում է լեռան անունով^[7]։

Պատմություն

Լեռը բարձրացող առաջին եվրոպացին Ժակ Կարտիեն էր, որը 1535 թվականին այստեղ էր հասել Հոչելագա գյուղի բնակիչների առաջնորդությամբ։ Նա այն անվանեց իր հովանավորի՝ Ֆրանսիայի Ֆրանցիսկ I-ի պատվին։ Իր օրագրում նա գրում է. «Եվ այդ դաշտերի մեջ է գտնվում և հանգրվանում Հոչելագա քաղաքը, որը մոտ է և կապված լեռանը... Մենք այս լեռն անվանեցինք Մոն Ռուայալ»։

Տեսություններից մեկում Մոնրեալի կղզու անունը գալիս է «Մոն Ռեալից». լեռան անունը միջին ֆրանսերենով (Մոն Ռուայալ ժամանակակից ֆրանսերենով)։ Այնուամենայնիվ, Կարտիեի 1535 թվականի գրառումը վերաբերում է «Լե Մոն Ռուայալին»։ Ըստ Կանադայի կառավարության կողմից իր կայքում Կանադայի վայրերի անունների վերաբերյալ տրված մեկ այլ փաստարկի Մոնրեալ անունն ընդունվել է, քանի որ 1556 թվականից Վենետիկյան քարտեզը օգտագործել է լեռան իտալերեն անվանումը՝ «Monte Real»^[8]: Անունն առաջին անգամ կիրառվել է կղզու համար և ոչ պաշտոնապես, 18-րդ դարում նախկինում Ville-Marie քաղաքի համար։

1643 թվականին Պոլ Շոմեդի դե Մեզոնյովն ուխտագնացություն է կատարել դեպի լեռան գագաթ՝ ձմռան ամիսներին քաղաքի ցանկապատը սրբած-տարած ջրհեղեղի համար խոստացած ուխտը կատարելու^[9]։

1876 թվականին ագարակատեր Ջեյմս Սվեյլը Մյուրեյի լեռան արևմտյան լանջին կսեց պլանավորել բնակելի ստորաբաժանումներ, որտեղ այժմ գտնվում է Կոտ-դե-Նեժ թաղամասը։ 1906 թվականին այս տարածքում սկսվել է խոշոր բնակարանաշինություն, որը կոչվում էր Northmount Heights: Այս տարածքի մեծ մասը մինչ օրս շահագործվում է Մոնրեալի համալսարանի կողմից^[10]։

1914-1918 թվականներին Կանադայի ազգային երկաթուղուն նախորդող Կանադայի Հյուսիսային երկաթուղին Մոն Ռուայալի թունելը փորեց լեռան տակ։ Ներկայումս այն օգտագործվում է AMT-ի Deux-Montagnes երկաթուղային գծի կողմից։

Տարածքը կարճ ժամկետով դիտարկվել է որպես Expo 67-ի կայացման վայրի թեկնածու, մինչև որ ցուցահանդեսային տարածքները վերջապես կառուցվեցին Սուրբ Լավրենտիոս գետի հարակից կղզիների վրա^[11]։

1976 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերի ժամանակ այգում տեղի է ունեցել անհատական ճանապարհային հեծանվավազքի իրադարձությունը^[12]։

Խաչը

Մոն Ռուայալի առաջին խաչն այնտեղ տեղադրվել է 1643 թվականին քաղաքի հիմնադիր Պոլ Շոմեդի դե Մեզոնյովի կողմից՝ կատարելով իր խոստումը, որը տվել էր Մարիամ Աստվածածնին, աղոթելով նրան, որպեսզի դադարեցնի աղետալի ջրհեղեղը։ Այսօր լեռը պսակված է 31,4 մետր բարձրությամբ լուսավորվող խաչով, որը տեղադրվել է 1924 թվականին Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ ընկերության կողմից և այժմ պատկանում է քաղաքին։ 1992 թվականին այն դարձել է օպտիկաթելքային, 2009 թվականին՝ լուսադիոդային։ Խաչը սովորաբար լուսավորվում է սպիտակ, բայց այժմ փոխվում է ցանկացած գույնի։

Խաչի կողքին տեղադրված հուշատախտակը նշվում է 1992 թվականին տեղադրված ժամանակի պարկուճի մասին Մոնրեալի 350-ամյակի տոնակատարության ժամանակ։ Այն պարունակում է 12000 երեխաների ուղերձներ և նկարներ, որոնք պատկերում են քաղաքի տեսլականը 2142 թվականին՝ պարկուճի բացման տարում^[13]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 peakbagger.com
↑ ^2,0 ^2,1 PeakVisor
↑ L'Encyclopédie canadienne, The Canadian Encyclopedia
↑ Encyclopædia Britannica
↑ Magder, James (2017 թ․ հունիսի 11). «Montreal names Outremont peak for Mohawk nation». Montreal Gazette. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 11-ին.
↑ ^6,0 ^6,1 A Hundred-Million Year History of the Corner Rise and New England Seamounts Retrieved on 1 August 2007
↑ Montroyalite Mineral Data. Webmineral.com. Retrieved on 2013-07-12.
↑ «Natural Resources Canada, Origins of Geographical Names: Island of Montréal». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 3-ին.
↑ N.M. Hinshelwood. Montreal and vicinity: being a history of the old town, a pictorial record of the modern city, its sports and pastimes, and an illustrated description of many charming summer resorts around. էջ 85. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 1-ին.
↑ «Publicité de la Northmount Land». 1698-1998 CÔTE-DES-NEIGES AU FIL DU TEMPS (French). Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 7-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Did You Know?». Montreal gets the call, cbc.ca. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 20-ին.
↑ 1976 Summer Olympics official report. Արխիվացված 2010-05-06 Wayback Machine Volume 2. pp. 159-61.
↑ Walking tour: Mount Royal, Frommer's

Արտաքին հղումներ

Welcome to Mount Royal Արխիվացված 2011-07-13 Wayback Machine
Quick overview
Tamtams Web site Արխիվացված 2008-05-12 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոն Ռուայալ» հոդվածին։

[_6b9891fd845adaf8-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 peakbagger.com

[_1090e5c924934c53-2] 2,0 ^2,1 PeakVisor

[_4d9bd32156439c94-3] L'Encyclopédie canadienne, The Canadian Encyclopedia

[_7701655fc858c7d7-4] Encyclopædia Britannica

[5] Magder, James (2017 թ․ հունիսի 11). «Montreal names Outremont peak for Mohawk nation». Montreal Gazette. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 11-ին.

[SI-6] 6,0 ^6,1 A Hundred-Million Year History of the Corner Rise and New England Seamounts Retrieved on 1 August 2007

[7] Montroyalite Mineral Data. Webmineral.com. Retrieved on 2013-07-12.

[8] «Natural Resources Canada, Origins of Geographical Names: Island of Montréal». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 3-ին.

[9] N.M. Hinshelwood. Montreal and vicinity: being a history of the old town, a pictorial record of the modern city, its sports and pastimes, and an illustrated description of many charming summer resorts around. էջ 85. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 1-ին.

[Northmount-10] «Publicité de la Northmount Land». 1698-1998 CÔTE-DES-NEIGES AU FIL DU TEMPS (French). Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 7-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[11] «Did You Know?». Montreal gets the call, cbc.ca. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 20-ին.

[12] 1976 Summer Olympics official report. Արխիվացված 2010-05-06 Wayback Machine Volume 2. pp. 159-61.

[13] Walking tour: Mount Royal, Frommer's

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]