Մայքլ Դամմիթ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մայքլ Դամմիթ
Ծնվել էհունիսի 27, 1925(1925-06-27)[1][2][3][…] Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն
Մահացել էդեկտեմբերի 27, 2011(2011-12-27)[4][1][2][…] (86 տարեկան) Օքսֆորդ, Հարավարևելյան Անգլիա, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
ԴավանանքՀռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Մասնագիտությունփիլիսոփա, գրող և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Օքսֆորդի համալսարան և Բիրմինգհեմի համալսարան
Գործունեության ոլորտբարոյագիտություն, մաթեմատիկայի փիլիսոփայություն և տրամաբանություն
ԱնդամակցությունԲրիտանական ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Եվրոպական ակադեմիա[5]
Ալմա մատերՔրայսթ Չյորչ, Ուինչեսթեր քոլեջ, Ճարտարապետության, քաղաքացիական շինարարության և գեոդեզիայի համալսարան և Օքսֆորդի համալսարան[6]
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[1][7]
Եղել է գիտական ղեկավարԿոստա Գում[6], Դուգլաս Բրիջես[6], Դեյվիդ Մաքինսոն[6], Ռոբերտ Անսլի Բուլ[6], Քրիստոֆեր Պիկոկ[6], Թրևոր Բենչ-Կապլոն[6], Մաթյո Մարիոն[6], Յան Ռումֆիտ[6] և Բրենդան Ֆիլիպ Լարվոր[6]
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Ann Dummett?
Երեխա(ներ)Քրիս Դամեթ[2], Andy Dummett?[2], Suzie Dummett?[2], Tessa Dummett?[2] և Paul Dummett?[2]
ՀայրGeorge Herbert Dummett?[2]
ՄայրMabel Iris Eardley-Wilmot?[2]
ՈւսուցիչԳերտրուդ Անսքոմբ[6]
ԱշակերտներEva Picardi?

Սըր Մայքլ Անթոնի Ըրդլի Դամմիթ (հունիսի 27, 1925(1925-06-27)[1][2][3][…], Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն - դեկտեմբերի 27, 2011(2011-12-27)[4][1][2][…], Օքսֆորդ, Հարավարևելյան Անգլիա, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն)՝ անգլիացի փիլիսոփա, ով բնութագրվել է, որպես «վերջին դարի անգլիացի ամենակարևոր փիլիսոփաներից և ռասսայական հանդուրժողականության և հավասարության առաջատար քարոզիչ[8]»: Մինչև 1992 թվականը նա աշխատել է Օքսֆորդի համալսարանում, որպես տրամաբանության պրոֆեսոր։ Կատարել է իր սեփական ներդրումները մաթեմատիկայի փիլիսոփայության, տրամաբանության, լեզվի և մետաֆիզիկայի ոլորտներում։

Կրթություն և ծառայություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մայքլ Դամմիթը վաճառական ընտանիքի զավակ է։ Սովորել է Սանդրոյդի դպրոցում, հետագայում դժվարությամբ ձեռք բերելով կրթաթոշակ կրթությունը շարունակել է Քրայսթ Չերչ քոլեջում։ 1943 թվականին նա մեկնում է ծառայության Արքայական հրետանային զորամասում։ Նա նաև պարգևատրվում է կրթաթոշակով, որպեսզի գիտական աշխատանքներով զբաղվի Բոլոր հոգիների քոլեջում (Օքսֆորդ)[9] :

Դամմիթը նաև Վինչեսթերի համալսարանի առաջին գիտնականներից էր։

Ակադեմիական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1979 թվականին Դամմիթը դառնում է տրամաբանության պրոֆեսոր Օքսֆորդի համալսարանում։ Իր` Օքսֆորդում անցկացրած աշխատանքային տարիների ընթացքում, նա նաև դասեր է անցկացնում Բիրմինգհեմի համալսարանում, Կալիֆոռնիայի համալսարանում (Բերկլի), Սթենֆորդի համալսարանում, Փրինսթոնի համալսարանում և Հարվարդի համալսարանում։ 1995 թվականին Մայքլ Դամմիթը ստանում է Ռալֆ Շոկի մրցանակ[10], իսկ 1999 թվականին՝ Ասպետի կոչում։ 2010 թվականին նրան շնորհվում է Լոներ մրցանակ` վերլուծական փիլիսոփայության մեջ իր ունեցած կարևորագույն ստեղծագործության համար[11]։

Օքսֆորդում նա ղեկավարել է շատ փիլիսոփաների գիտական աշխատանքներ, որոնց թվում են Փիթեր Քարթերսը, Ադրիան Մորը, Իվան Ռամֆիթը և Քրիսփին Ռայթը։

Փիլիսոփայական աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա աշխատանքը գերմանացի փիլիսոփա Ֆրեգեի գործերի մասին դրական արձագանք ստացավ։ 1973 թվականին գրված նրա առաջին գիրքը` «Ֆրեգե. Լեզվի փիլիսոփայություն», որը Դամմիթը գրել է երկար տարիների ընթացքում. հիմա համարվում է դասական գործ։ Գիրքը մեծ ազդեցություն է ունեցել մի շարք բրիտանացի փիլիսոփաների վրա։

Նա իր 1963 թվականին գրված գիտական հոդվածում[12] Դամմիթը հանրայնացնում է պատմական փիլիսոփայական այն վեճը, որը տեղի էր ունեցել ռեալիստական և ոչ-ռեալիստական այնպիսի դպրոցների միջև, ինչպիսին էին` իդեալիզմը, նոմինալիզմը, իռեալիզմը և այլն։ Նա բնութագրել է այս բոլոր վերջին դիրքորոշումները, որպես հակառեալիստական և վիճարկել է, որ ռեալիզմի և հակառեալիզմի միջև հիմնական անհամաձայնությունը ճշմարտության բնույթի շուրջ էր։ Դամիթը ռեալիզմը լավագույնս հասկանում էր իմաստաբանական տեսանկյունից։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Lundy D. R. The Peerage
  3. 3,0 3,1 Encyclopædia Britannica
  4. 4,0 4,1 4,2 http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/culture-obituaries/8981654/Professor-Sir-Michael-Dummett.html
  5. https://www.ae-info.org/ae/User/Dummett_Michael
  6. 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  7. CONOR.Sl
  8. «Obituary for Professor Sir Michael Dummett». London: Telegraph. 2011 թ․ դեկտեմբերի 28. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  9. Daniel Isaacson. «In Memoriam: Michael Dummett (1925-2011)». Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press. (Subscription or UK public library membership required.)
  10. philosophy.su.se
  11. Lauener Prize for an Outstanding Oeuvre in Analytical Philosophy
  12. Originally a lecture to the Philosophical Society at Oxford in 1963, the paper was first published in 1978 in his book Truth and Other Enigmas. See Truth and Other Enigmas, p. ix.