Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս (նկար, Ֆրիդրիխ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս
տեսակգեղանկար
նկարիչԿասպար Դավիդ Ֆրիդրիխ[1]
տարի1820[2]
բարձրություն96,7 սանտիմետր
լայնություն126,9 սանտիմետր
ուղղությունռոմանտիզմ[1]
ժանրբնանկար
նյություղաներկ և կտավ
գտնվում էՀամբուրգի պատկերասրահ
հավաքածուՀամբուրգի պատկերասրահ
https://online-sammlung.hamburger-kunsthalle.de/de/objekt/HK-1051 կայք
Ծանոթագրություններ
 Das Eismeer by Caspar David Friedrich Վիքիպահեստում

«Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս» (գերմ.՝ Das Eismeer), գերմանացի գեղանկարիչ, գրաֆիկ և գծանկարիչ, գերմանական վաղ ռոմանտիզմի ներկայացուցիչ Կասպար Դավիդ Ֆրիդրիխի նկարներից։ Այս ստեղծագործությունը հեղինակը վրձնել է 1823-1824 թվականներին։ Յուղաներկով կտավի չափերն են 96.7 × 126.9 սմ։

Այսօր «Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս» ստեղծագործությունը պահպանվում և ցուցադրվում է Համբուրգի պատկերասրահում (Համբուրգ, Գերմանիա)։

Նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս» ստեղծագործությունում պատկերված է նավաբեկության տեսարան արկտիկական մեծաբեկոր սառույցների մեջ, որոնք նման են բազմակուտակ դոլմենի կամ միակտոր գերեզմանի՝ սուր ծայրերը երկինք հառած։ Աջից խորտակված նավի նավախելն է երևում, որի վրա կա գրություն՝ «HMS Griper»․ այն փաստում է, որ նավը սըր Ուիլյամ Էդվարդ Փարրիի 1819-1820 և 1824 թվականների արշավախմբի մասնակից նավերից է։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կասպար Դավիդ Ֆրիդրիխն այս թեմայով վրձնել է երկու կտավ, որից ավելի հինն այժմ կորսված է։ Այն 1822 թվականին ցուցադրվել է Դրեզդենի գեղարվեստի ակադեմիայում «Նավաբեկություն Գրենլանդիայի ափերին լուսնկա գիշերին։ Հեղինակի երևակայությունը» անվանումով[3]։

«Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս» ստեղծագործությունն առաջին անգամ հանրությանը ներկայացվել է 1824 թվականին Պրահայի գեղարվեստի ակադեմիայում «Արկտիկական ծովի նավաբեկությունը սառցի բազմակուտակ զանգվածներով իդեալականացված նկար»[4] անվանումով։

Դավիդ Ֆրիդրիխի ունեցվածքի նկարագրությունում կտավը կոչվել է «Սառցե նկար։ Դեպի Հյուսիսային բևեռ արշավախմբի աղետը»[5]։

Կոլեկցիոներ Յոհան Գոտտլոբ ֆոն Քվանդտը հեղինակին պատվիրել է երկու կտավ, որոնք պետք է խորհրդանշեին հարավային և հյուսիսային բնությունները։ Դրանցից առաջինը՝ «Հարավային բնությունն իր առատությամբ և փառահեղ փարթամությամբ»[6] անվանումով բաժին հասավ գեղանկարիչ Յոհան Մարտին ֆոն Ռոդենին, իսկ երկրորդը՝ «Հյուսիսային բնությունն իր ողջ սարսափելի գեղեցկությամբ»[7] անվանումով՝ Կասպար Դավիդ Ֆրիդրիխին։ 1821 թվականին ռուս գրող, ռուսական ռոմանտիզմի հիմնադիրներից, թարգմանիչ, քննադատ Վասիլի Ժուկովսկին նամակում վկայում է, որ «Ֆրիդրիխն ինքը չգիտի թե ինչ նկարի․ նա սպասում է ներշնչանքի, որն հաճախ այցելում է քնած ժամանակ»[8]։

Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս» նկարը տպավորել է ֆրանսիացի քանդակագործ Պիեռ-Ժան Դավիդին, երբ վերջինս 1834 թվականին այցելել է Դրեզդեն։ Քանդակագործն այսպես է արտահայտվել նկարի մասին[8]․

«Ֆրիդրիխի ոգին մռայլ է։ Նա անըստգյուտ ձևով զգում է, թե ինչպես բնապատկերին փոխանցել բնության ահեղ պայքարը»։
- Պիեռ-Ժան Դավիդ

Ընդհանուր առմամբ նկարի կոմպոզիցիան գնահատվել է որպես չափազանց ռադիկալ։ Կտավը չի գնվել ոչ ոքի կողմից ընդհուպ մինչև հեղինակի մահը՝ 1840 թվականը[9]։

XX դարում «Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսը» էական ազդեցություն է թողել կանադացի գեղանկարիչ Լորեն Հարիսի վրա[10]։

Ամերիկացի քննադատ Ռասել Փոթերը նկարն անվանել է «արկտիկական բարձրակետ», որից ազդվել են Ֆրեդերիկ Էդվին Չըրչն ու Ուիլյամ Բրեդֆորդը[11]։

Ամերիկացի ճարտարապետ Թոմ Մեյնը «Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս» ստեղծագործությունը համարում է ճարտարապետության, բնանկարի և բնության դինամիկ հարաբերությունների կարևորագույն արտացոլում[12]։

Նկարն արվեստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս» նկարը հայտնվել է բրիտանական The Mekons խմբի «The Mekons: Honky Tonkin» (1987) և «Return to the Sea» (2006) ալբոմների շապիկներին։ Նկարն օգտագործվել է նաև «Islands» ինդի ռոք խմբի կողմից[13]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Կազմեք ցանկեր, ոչ թե պատերազմ — 2013.
  2. ↑ https://online-sammlung.hamburger-kunsthalle.de/de/objekt/HK-1051
  3. ↑ «Ein gescheitertes Schiff auf Grönlands Küste im Wonne-Mond. Eigene Erfindung»
  4. ↑ «Ideale Szene eines arktischen Meeres, ein gescheitertes Schiff auf den aufgetürmten Eismassen»
  5. ↑ «Eisbild. Die verunglückte Nordpolexpedition»
  6. ↑ «Die südliche Natur in ihrer üppigen und majestätischen Pracht»
  7. ↑ «Natur des Nordens in der ganzen Schönheit ihrer Schrecken»
  8. ↑ 8,0 8,1 Schmied: Caspar David Friedrich
  9. ↑ «Friedrich, Caspar David». Web Gallery of Art. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 12-ին.
  10. ↑ Larisey, Peter: «Light for a Cold Land: Lawren Harris’s Life and Work». Dundurn, 1993. 14. 1-55002-188-5
  11. ↑ Potter, Russell A. Arctic Spectacles: The Frozen North in Visual Culture, 1818—1875 (Seattle: University of Washington Press, 2007), pp. 57-59 0-295-98679-4
  12. ↑ «Heritage Transformed with Thom Mayne». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 12-ին.
  13. ↑ «Islands - Return To The Sea (CD, Album) at Discogs». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 12-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Helmut Börsch-Supan, Karl Wilhelm Jähnig: Caspar David Friedrich. Gemälde, Druckgraphik und bildmäßige Zeichnungen. Prestel Verlag, München 1973, ISBN 3-7913-0053-9 (Werkverzeichnis)
  • Johannes Grave: Caspar David Friedrich und die Theorie des Erhabenen. Friedrichs „Eismeer“ als Antwort auf einen zentralen Begriff der zeitgenössischen Ästhetik. VDG-Verlag, Weimar 2001, ISBN 3-89739-192-9
  • Werner Hofmann (Hrsg.): Caspar David Friedrich 1774–1840. Kunst um 1800. Ausstellung der Hamburger Kunsthalle 14. September bis 3. November 1974. Prestel Verlag, München 1974, ISBN 3-7913-0095-4 (Ausstellungskatalog zur gleichnamigen Ausstellung)
  • Werner Hofmann: Caspar David Friedrich. Naturwirklichkeit und Kunstwahrheit. C.H. Beck Verlag, München 2000, ISBN 3-406-46475-0
  • Helmut R. Leppien: Caspar David Friedrich in der Hamburger Kunsthalle, Gerd Hatje Verlag, Stuttgart 1993, ISBN 3-7757-0455-8
  • Peter Rautmann: Caspar David Friedrich. Das Eismeer. Durch Tod zu neuem Leben. Fischer Verlag, Frankfurt a. M. 2001, ISBN 3-596-10234-0 (Monografie)
  • Wieland Schmied: Caspar David Friedrich. DuMont Verlag, Köln 1992, ISBN 3-8321-7207-6
  • Staatliche Kunstsammlungen Dresden (Hrsg.): Caspar David Friedrich und sein Kreis. Ausstellung im Albertinum vom 24. Dezember 1974 bis 16. Februar 1975, VEB Verlag der Kunst, Dresden 1974, ohne ISBN (Ausstellungskatalog zur gleichnamigen Ausstellung)
  • Detlef Stapf: Caspar David Friedrich. Die Biographie. Okapi Verlag, Berlin 2019, ISBN 978-3-947965-02-1.
  • Wolfgang Stechow: Caspar David Friedrich und der ‚Griper‘. In: Festschrift für Herbert von Einem zum 16. Februar 1965. Gebrüder Mann Verlag, Berlin 1965, S. 241–246.
  • Norbert Wolf: Caspar David Friedrich. Taschen-Verlag, Köln 2003, ISBN 978-3-8228-1958-6.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս (նկար, Ֆրիդրիխ)» հոդվածին։
GND: 4250197-0 · LCCN: nr2001049213 · VIAF: 180975150 · WorldCat VIAF: 180975150
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հյուսիսային_սառուցյալ_օվկիանոս_(նկար,_Ֆրիդրիխ)&oldid=9744650» էջից