Գուլաբ ջամուն

Գուլաբ ջամուն
	Գուլաբ ջամունի բաղադրիչները
Տեսակ	Հրուշակեղեն
Ենթատեսակ	mithai?
Առաջացման երկիր	Պակիստան և Հնդկաստան
	Gulab jamun Վիքիպահեստում

Գուլաբ ջամուն (հինդի՝ गुलाब जामुन, ուրդու՝ گلاب جامن‎, մարաթհի՝ गुलाबजाम, կան. ಜಾಮೂನು), հնդկական խոհանոցի ավանդական ուտեստ։ Մի պտղունց ալյուրով, գհիի յուղի մեջ տապակած և շաքարի օշարակով մատուցվող քաղցր գնդիկներ։ Հայտնի աղանդեր Հնդկական թերակղզու երկրներում (Հնդկաստան, Պակիստան, Շրի Լանկա, Նեպալ և Բանգլադեշ)։ Գոյություն ունեն ուտեստի մի քանի տարատեսակներ, որոնք Մեծ մողոլների կայսրության ժամանակաշրջանից հայտնի են դարձել Հնդկական թերակղզում։

«Գուլաբ» բառը պարսկերենից թարգմանաբար նշանակում է «վարդաջուր»։ Հինդիերենով և ուրդուերենով ջամուն են անվանում ջամբոլան միրգը, որը ձևով նման է ուտեստին։ Համարվում է, որ աղանդերը փոխ է առնված Պարսկաստանից, բայց Հնդկաստանում բաղադրատոմսը շատ է փոփոխվել^[1]․ սովորական խմորի փոխարեն սկսել են գործածել չոր կաթ (պարսկական պաղպաղակ ֆալուդեյի և հնդկական ֆալուդա խմիչքի վերափոխման պատմությունները նման են)։ Կա վարկած, որ գուլաբ ջամունի հնդկական տարբերակի բաղադրատոմսը մշակել է հանրահայտ Թաջ Մահալը կառուցած Շահ Ջահանի խոհարարը^[2]։

Գուլաբ ջամունը Հնդկաստանում ընդունված է մատուցել կրոնական տոնակատարությունների ժամանակ, ինչպես հինդուիստական, այնպես էլ մուսուլմանների շրջանում։ Հինդուիստները գուլաբ ջամունը հատկապես շատ են մատուցում Դիվալիի տոնակատարության ժամանակ։ Բանգլադեշում նմանատիպ աղանդերն անվանում են պանտուա։

Կա նաև գուլաբ ջամունի մեկ այլ հայտնի տարբերակ, որտեղ չոր կաթի փոխարեն օգտագործում են փափուկ կաթնաշոռային պանիր։ Այս տարբերակը կոչվում է Լեդիկենի (աղավաղված Լեդի Քանինգ), որովհետև առաջին անգամ այն պատրաստվել է 19-րդ դարի կեսերին Կալկաթայում, Բհիմ Չանդրա Նագոմի խոհարարի կողմից Շարլոտա Քանինգի՝ Հնդկաստանի բրիտանացի գեներալ-նահանգապետ Չարլզ Քանինգի կնոջ համար^[3]։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նուշի կտորներով զարդարված գուլաբ ջամուններ։
Գուլաբ ջամունի վաճառքը Վարանասիում։
Բաժակով մատուցված գուլաբ ջամունը անգլո-հնդկական աղանդերների կողքին։
Բանգլադեշական գուլաբ ջամուն՝ պանտուա։
Ռասգուլլա և Գուլաբ Jamամուններ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Lachu Moorjani (2005). Ajanta: Regional Feasts of India. Salt Lake City, UT: Gibbs Smith. ISBN 1-58685-777-0.
Յամունա Դևի․ «Վեդայական խոհարարական արվեստ»

[1] Michael Krondl. Sweet Invention: A History of Dessert. Chicago Review Press, 2011. Стр. 38

[2] Charmaine O’Brien. Flavours Of Delhi: A Food Lover’s Guide. Penguin Books Limited, 2003. Стр. 145

[3] Krondl, Michael; Rath, Eric; Mason, Laura; Quinzio, Geraldine; Heinzelmann, Ursula. The Oxford Companion to Sugar and Sweets. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-931362-4.

[1]

[2]

[3]