Jump to content

Գորգան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գորգան (այլ կիրառումներ)
Քաղաք
Գորգան
պարս.՝ گرگان
ԵրկիրԻրան Իրան
ՕստանԳոլեսթան
ՇահրեստանԳորգան
ՀամայնքCentral District?
Մակերես656 քառակուսի մղոն
ԲԾՄ148 մետր
Բնակչություն350 676 մարդ (2016)[1]
Ժամային գոտիUTC+3:30
Հեռախոսային կոդ0171
Պաշտոնական կայքgorgan.ir
Գորգան (Իրան)##
Գորգան (Իրան)

Գորգան (պարս.՝ گرگان), քաղաք Իրանի հյուսիսում, Գոլեսթան օսթանում, վերջինիս վարչական կենտրոնը։ Քաղաքը գտնվում է Կասպից ծովից 30 կմ հեռավորության վրա, հեռավորությունը մայրաքաղաք Թեհրանից կազմում է մոտ 400 կմ դեպի արևելք։ Գորգանից 150 կմ հեռավարության վրա գտնվում է Գոլեստանի ազգային պարկը։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի բնակչությունը 2016 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմում էր 350 676 մարդ, որոնք կազմում էին 111 099 տնտեսություն[2]։ Բնակչությամբ Գոլեսթան օսթանի ամենախոշոր քաղաքն է[3]։ Գորգանի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում բերված է աղյուսակում ստորև.

Տարի 1956 1966 1976 1986 1991 1996 2006 2011 2016
Բնակիչ 28 380[4] 51 181[5] 88 033[6] 139 430[6] 162 468[7] 188 710[7] 269 226[8] 329 536[9] 350 676[2]

Քաղաքը հին հունական աղբյուրներում հայտնի է Հիրկանիա անունով, որը գալիս է պահլավերեն Վարկանա անվանումից (Գայլերի երկիր)։ Ավելի ուշ շրջանում քաղաքն անվանվել է Աստարաբադ և այդ անունը կրել է մինչև 1937 թվականը։

Լենկ Թեմուրը 1384 թվականին ավերել է Գորգանը։

Քույր քաղաքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գորգագործություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գորգանը, ինչպես և ողջ Գոլեստան գավառը, հայտնի է գորգագործությամբ։ Ջաջիմ կարպետները գործվում են այս գավառում։ Գոլեստանի կարպետագործության ավանդույթները գալիս են հին իրանական Բուխարա քաղաքից, որն այժմ Ուզբեկստանի կազմում է։

Գոլեստանում գերիշխում է չափավոր և խոնավ կլիման, որը հայտնի է «չափավոր կասպյան կլիմա» անվանումով։ Գոլեստանում կլիմայի ձևավորման վրա ազդում են մի շարք գործոններ՝ Ալբորզի լեռնաշղթան, լեռների ուղղվածությունը, քամիները և այլն։ Այս գործոնների շնորհիվ Գոլեստանում երեք տարբեր կլիմաներ են ձևավորվել՝ չափավոր, լեռնային և կիսաչոր։ Տարեկան տեղումները կազմում են 600 մմ։

 Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Գորգանում
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ տարին
բացարձակ առավելագույնը (°C) 29 32,4 35 39 43 45 44 44 41,6 39 36 29,2 45
միջին առավելագույնը (°C) 12,4 13,1 15,3 21,2 29,6 30,9 32,6 32,7 29,9 24,8 18,8 14,3 22,74
միջին նվազագույնը (°C) 3,4 3,8 6,1 10,7 15,5 19,9 22,8 22,9 19,6 13,9 8,9 5,2 12,73
բացարձակ նվազագույնը (°C) −10 −6 −3,2 0 2,8 10 15 13 9 3 −2 −7 −10
տեղումների քանակը (մմ) 55 55,8 79,4 52,8 44,1 33,4 22,2 27,3 38,9 66,1 68,5 57,5 601
Աղբյուր՝ Օդերևութաբանական կայանների վիճակագրություն
Գորգանի մեծ պարիսպ - համայնապատկեր

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.)
  2. 2,0 2,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2019 թ. մարտի 29-ին. Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
  3. «IRAN: Golestan» (անգլերեն).
  4. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1956 թ.» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2024 թ. փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 1-ին.
  5. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1966 թ.» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2024 թ. փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 1-ին.
  6. 6,0 6,1 «GORGĀN iii. Population». Encyclopædia Iranica (անգլ.).
  7. 7,0 7,1 «Islamic Republic of Iran» (անգլերեն).
  8. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
  9. «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գորգան» հոդվածին։