Jump to content

Գաբապենտին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գաբապենտին
Изображение химической структуры
Քիմիական բանաձևC₉H₁₇NO₂
Մոլային զանգված2,8E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար60142-96-3
PubChem3446, 6919078
EINECS համար262-076-3
SMILESC1CCC(CC1)(CC(=O)O)CN
ЕС262-076-3
ChEBI3328
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Գաբապենտին, վաճառքային անունը՝ Neurontin, հակացնցումային դեղորայք, որն օգտագործվում է պարցիալ ցնցումները, նեյրոպաթիկ ցավը և անհանգիստ ոտքերի համախտանիշը[2] բուժելու նպատակով։ Այն համարվում է առաջին ընտրության դեղորայք այն ցավերի բուժման համար, որոնք հետևանք են դիաբետիկ նեյրոպաթիայի, պոստհերպետիկ նևրալգիայի և կենտրոնական ծագման նեյրոպաթիկ ցավի[3]։ Դիաբետիկ նեյրոպաթիայի կամ պոստհերպետիկ ցավի բուժման համար այս դեղորայքը կիրառողների 15 %-ի մոտ գրանցվել է էական դրական արդյունք[4]։ Գաբապենտինը կիրառվում է ներքին ընդունման դեղաձևի տեսքով[5]։

Հաճախակի հանդիպող կողմնակի ազդեցություններից են քնկոտությունը և գլխացավը[5]։ Ավելի լուրջ կողմնակի ազդեցություններից են՝ ինքնասպանության մտքերը, ագրեսիվ վարքը և դեղորայքային փոխազդեցությունները[5]։ Հղիության կամ կերակրման ընթացքում կիրառելիս դիտվող կողմնակի ազդեցությունների մասին տեղեկատվություն հասանելի չէ[6]։ Այն անձանց մոտ, ովքեր ունեն երիկամի որևէ հիվանդություն, որի դեպքում երիկամի ֆունկցիան խիստ նվազած է, խորհուրդ է տրվում կիրառել նվազագույն դեղաչափերով[5]։ Գաբապենտինը պատկանում է գաբապենտինոիդներին[7]։ Մոլեկուլյար կառուցվածքով շատ նման է նյարդամիջնորդանյութ գամմաամինակարագաթթվին(ԳԱԿԹ) և գործում է՝ արգելակելով հատուկ կալցիումական անցուղիները[7][8][9]։

Գաբապենտինը առաջին անգամ հաստատվել է կիրառման համար 1993 թվականին[10]։ Սկսած 2004 թվականից ԱՄՆ-ում արդեն հասանելի էին գեներիկ տարբերակները[5]։ 2016 թվականի տվյալներով՝ այն նյութ ԱՄՆ-ում ամենահաճախ նշանակվող դեղորայքների մեջ 11-րդ տեղում էր՝ ավելի քան 44 միլիոն դուրսգրում[11]։ 1990-ականների ընթացքում Պարկե-Դևիսը՝ Pfizer ընկերության ենթակառույցներից մեկը, սկսեց օգտագործել մի շարք իլեգալ մեթոդներ, որպեսզի բժիշկները ավելի շատ դուրս գրեն այս դեղը, և դրանով մեծացրեց ԱՄՆ-ում գաբապենտինի չհիմնավորված նշանակման դեպքերի թիվը[12]։ Այդ գործունեության համար նրանք մեծ տույժեր են վճարել հետագայում[13]։

Նշանակման ցուցումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինի՝ ցնցումների և նեյրոպաթիկ ցավի ժամանակ կիրաումը, հաստատված է ԱՄՆ-ի սննդի և դեղորայքի վերահսկողության վարչության (FDA) կողմից[14][15][16]։ Այն հիմնականում կիրառվում է ներքին ընդունման դեղաձևի տեսքով, քանզի ապացուցվել է, որ ռեկտալ դեղաձևերը արդյունավետ չեն[17]։ Այն նաև կիրառվում է այլ նպատակներով, որոնք չկան ցուցումներում, ինչպես օրինակ՝ տագնապային խանգարումը, անքնությունը և երկբևեռ աֆեկտիվ խանգարումը[18]։ Մոտ 90 %-ը կիրառում է արտապիտակային ցուցումներով (այսինքն՝ պիտակի վրա նշված չէ, որ դեպքում պետք է կիրառել)[16]։ Այնուամենայնիվ, այն հետազոտությունները, որոնք ապացուցում են արտապիտակայի ցուցումներով կիրառման արդյունավետությունը, դեռ հավաստի չեն, և գիտնականները թերահավատորեն են մոտենում այն փաստին, որ գաբապենտինը պետք է կիրառվի որպես տրամադրություն կայունացնող երկբրևեռ աֆեկտիվ խանգարման ժամանակ[19]։

Ցնցումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը հաստատված է ֆոկալ և խառը ցնցումները բուժելու համար[20]։ Գեներալիզացված էիլեպսիայի դեպքում կիրառման արդյունավետության մասին վկայող փաստեր չկան[21]։

Նեյրոպաթիկ ցավ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականին հրապարակված մի հոդվածում նշվում էր, որ գաբապենտինը արդյունավետ չէ իշիազի կամ գոտկային ցավի դեպքում[22]։

Նյարդաբանական կազմակերպությունների եվրոպական ֆեդերացիայի 2010 թվականին հարապարակված չափորոշիչներում գաբապենտինը առաջարկվում էր որպես դիաբետիկ նեյրոպաթիայի, պոստհերպետիկ նևրալգիայի և կենտրոնական ծագման ցավի բուժման առաջին ընտրության դեղորայք։ Նրանք համարում են, որ գաբապենտինի և մորֆինի, օքսիկոդոնի կամ նորտրիպտիլինի համակցված կիրառումը ավելի արդյունք է ցուցաբերում, քան մոնոթերապիան ցանկացած դեղորայքով։ Գաբապենտինի և վենլաֆաքսինի կիրառումը ևս համարվում է ավելի արդյունավետ, քան միայն գաբապենտինինի օգտագործումը[3]։

Cochrane-ի 2017 թվականին հրապարակած հոդվածներում ներկայացվել են միջինից բարձր որակավորում ունեցող հետազոտության տվյալներ, ըստ որի՝ պոստհերպետիկ նևրալգիայի 50 % և դիաբետիկ նեյրոպաթիայի 15 % դեպքերը հնարավոր է եղել նվազեցնել գաբապենտինով[4]։ Խրոնիկական գոտկային ցավով տառապող անձանց մոտ այս դեղորայքը համարվում է բարձր ռիսկային և քիչ օգտակար[23]։ Անհայտ է գաբապենտինի կիրառման արդյունավետությունը այլ ցավային վիճակների բուժման հարցում, և չկան կատարված հետազոտություններ, որոնք կհամեմատեին տարբեր դեղաձևերի և դեղաչափերի կիրառումները[4]։

2010 թվականին լույս տեսած հոդվածում նշվում էր, որ գաբապենտինը կարող է օգտակար լինել նորագոյացությունների ժամանակ դիտվող նեյրոպաթիկ ցավի դեպքում[24]։ Այն արդյունավետ չէ ՄԻԱՎ-ասոցացված զգացող նեյրոպաթիաների ժամանակ[25] և ոչ էլ տեղային համալիր ցավի համախտանիշի բուժման ժամանակ[26]։

2009 թվականին հրապարակված զեկույցում նշվում էր, որ գաբապենտինը կարող է նվազեցնել օփիոիդների կիրառումը անմիջապես վիրահատությունից հետո, բայց արդյունավետ չէ հետվիրահատական խրոնիկական ցավի վերացման հարցում[27]։ 2016 թվականին տպագրված հոդվածում էլ նշվում էր գաբապենտինի անարդյունավետությունը ծնկի փոխարինիչ վիրահատությունից հետո ցավը մեղմացնելու հարցում[28]։

Այն ունի պրեգաբալինին համարժեք արդյունավետություն նեյրոպաթիկ ցավի բուժման հարցում և ավելի մատչելի է[29]։ Բոլոր դեղաչափերը կարծես ունեն համարժեք արդյունավետություն ցավը մեղմացնելու գործում[30]։

Միգրեն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան գլխացավերի կազմակերպությունը (ԱԳԿ) և Ամերիկյան նյարդաբանության ակադեմիան (ԱՆԱ)[31] չունեն բավարար փաստեր հաստատելու կամ ժխտելու համար գաբապենտինի կիրառումը միգրենի կանխարգելման համար։ 2013 թվականին մի հոդվածում ամփոփելով ունեցած տվյալները՝ նշվում էր, որ գաբապենտինը արդյունավետ չէ չափահաս անձանց մոտ միգրենի դրվագները կանխարգելելու համար[32]։

Տագնապային խանգարումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը ունի արտապիտակային(չհաստատված) կիրառում տագնապային խանգարումների ժամանակ։ Այնուամենայնիվ, ռուտին կիրառման համար այս դեղորայքի ընտրության հարցը մնում է վիճելի[18][33][34][35]։ Պրեգաբալինը, ինչպես հայտնի է, արդյունավետ է խրոնիկական ցավով տառապող անձանց մոտ բուժման նկատմամբ կայուն տագնապը բուժելու հարցում, բայց նույնը պնդել գաբապենտինի մասին դեռ չենք կարող, քանի որ անհրաժեշտ են լրացուցիչ հետազոտություններ[36]։

Այլ կիրառություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը կարող է օգտակար լինել երկբևեռ աֆեկտիվ խանգարում ունեցող անձանց ուղեկցող տագնապը նվազեցնելու հարցում, բայց այնքան արդյունավետ չէ, որքան տրամադրություն կայունացնող մյուս դեղերը, որոնք կիրառվում են մանիակալ կամ դեպրեսիվ դրվագները բուժելու համար[18][19][37][38]։ Անձի սահմանային խանգարումը ևս փորձել են բուժել գաբապենտինով[16]։ Անբավարար են ուսումնասիրված նաև այս դեղի արդյունավետությունը օբսեսիվ-կոմպուլսիվ խանգարումների և դեղորայքի նկատմամբ կայուն դեպրեսիայի բուժման հարցում[39]։

Գաբապենտինը կարող է օգտակար լինել ձեռքբերովի ճոճանակաձև նիստագմի և նորածինների նիստագմի (բայց ոչ պարբերական ալտերնացվող նիստագմի) բուժման գործում[40][41]։ Այն նաև նվազեցնում է ջերմահորդումը[42][43][44]։ Գաբապենտինը օգնում է նվազեցնելու ցավը և սպաստիկությունը ցրված սկլերոզի ժամանակ[45]։

Գաբապենտինը վերացնում է ալկոհոլի հանման համախտանիշի (չի կանխարգեկում ուղեկցող ցնցումները) և ալկոհոլային կախվածության նշանները[39][46]։ Ծխելը դադարեցնելու համար այս դեղի կիրառումը ունի և՛ դրական, և՛ բացասական նշանակություն[47][48]։ Բավարար փաստեր չկան կաննաբինոիդների դադարեցման համար գաբապենտինի կիրառման արդյունավետության մասին[49]։

Գաբապենտինը էֆեկտիվ է երիկամային անբավարարության ժամանակ դիտվող[50] և այլ պատճառներից առաջացած քորի դեպքում[51]։ Անհանգիստ ոտքերի համախտանիշի բուժման նպատակով գաբապենտինը ներկայումս առաջին ընտրության դեղամիջոցներից մեկն է[52]։ Գաբապենտինը կարող է օգնել անհանգիստ ոտքերի համախտանիշով տառապող անձանց քնի խանգարումները և պարցիալ ցնցումները վերացնելուն, քանի որ բարելավում է քնի դանդաղալիքային փուլը[53][54][55]։ Գաբապենտինը կարելի է օգտագործել էսենցիալ և օրթոստատիկ դողը նվազեցնելու նպատակով[56][57][58]։ Գաբապենտինը արդյունավետ չէ տինիտի բուժման համար[59]։

Կողմնակի ազդեցություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամենահաճախ հանդիպող կողմնակի ազդեցություններից են՝ գլխացավը, հոգնածությունը, ատաքսիան, ծայրամասային այտուցները, նիստագմը և դողը[60]։ Գաբապենտինը կարող է հանգեցնել նաև սեռական դիսֆունկցիայի որոշ հիվանդների մոտ, վերջինս դրսևորվում է լիբիդոի իջեցմամբ, օրգազմի հասնելու անկարողությամբ և էրեկտիլ դիսֆունկցիայով[61][62]։ Գաբապենտինը պետք է զգուշությամբ նշանակել երիկամի հիվանդություն ունեցողներին, քանի որ հնարավոր է ակումուլյացիա և տոքսիկություն[63]։

Որոշ գիտնականներ միոկլոնուսով և միասթենիա գրավիսով հիվանդներին խորհուրդ են տալիս խուսափել այս դեղորայքից, քանի որ այն կարող է սադրել կամ նմանակել այս երկու հիվանդությունների ախտանիշներին[64]։

Սուիցիդալ մտքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ-ի սննդի և դեղորայքի վերահսկողության վարչությունը 2009 թվականին արձանագրեց սուիցիդալ մտքերի և վարքի բարձր ռիսկ այն անձանց մոտ, որոնք կիրառում են հակացնցումային դեղորայք, այդ թվում՝ գաբապենտին[60][65]։ 2010 թվականին կատարված մետա-անալիզի տվյալները հաստատեցին գաբապենտինի կիրառման հետ ասոցացված սուիցիդալ մտքերի բարձր ռիսկը[66]։

Հետազոտությւնները ցույց են տվել, որ այն երկբևեռ աֆեկտիվ խանգարում ունեցող անձինք, ովքեր բուժում են ստանում այս դեղորայքով, ունեն կրկնակի անգամ բարձր ռիսկ ինքնասպանության մտքերի, քան լիթիումով բուժվողները[67]։

Քաղցկեղ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մկների մոտ նախակլինիկական փուլում գտնվող հետազոտություններով ապացուցվել է ադենոկարցինոմայի զարգացման ավելի բարձր ռիսկը, այնուամենայնիվ, կլինիկական նշանակությունը այս հետազտության դեռ անորոշ է։ Գտնում են, որ գաբապենտինը կարող է հարուցել ենթաստամոքսային գեղձի ացինար բջիջների կարցինոմա մկների մոտ անհայտ մեխանիզմով, թերևս ԴՆԹ-ի սինթեզը խթանելու ճանապարհով։ Այս նորագոյացությունները չեն ազդում կյանքի տևողության վրա և չեն տալիս մետաստազներ[68]։

Դեղորայքային կախյալություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարցումները փաստում են, որ ընդհանուր պոպուլյացիայի 1,1 %-ը և ինչ-որ այլ բանից կախյալություն ունեցողների 22 %-ը ունեն գաբապենտինից կախյալություն[69][70]։

Մինչ գաբապենտինի դեղորայքային կախյալության մեխանիզմը շարունակում է մնալ անհայտ, դեղորայքը շարունակում է անտեղի կիրառվել տարբեր դեղաչափերով[16]։ Այս հաճախ զուգակցվում է այլ հոգեմետ նյութերից կախվածության հետ, հիմնականում օփիոիդներից։ Գաբապենտինը, ունենալով ԳԱԿԹ-երգիկ կառուցվածքային բաղադրամաս, կարող է հարուցել կամ պոտենցել օփիիոիդներից առաջացած էյֆորիան, ինչպես նաև նպաստել օփիոիդների հանման համախտանիշի ժամանակ առաջացող տագնապի վերացմանը[71]։

Նկարագրված են այս դեղի կիրառման բազմաթիվ սխալ դեպքեր, օրինակ՝ ինքնաբուժության, ինքնավնասման և ուղղակի հաճույքի համար[16]։ Հանման համախտանիշը, որը շատ նման է բենզոդիազեպինների հանման համախտանիշին, կարող է կապված լինել նաև ֆիզիկական կախյալության հետ[72]։

Հանման համախտանիշ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տոլեռանտությունը և հանման համախտանիշը զարգանում են բավականին հաճախ և՛ բժշկի նշանակումով կիրառողների, և ՛ոչ բժշկական նպատակներով՝ հաճույքի համար օգտագործողների մոտ։ Հանման համախտանիշը սովորաբար զարգանում է գաբապենտինի կիրառումը դադարեցնելուց 12ժամից 7 օրվա ընթացքում[69][70]։ Ամենաշատ դիտվող նշաններն են՝ գերհուզականությունը, շփոթվածությունը, ապակողմնորոշումը, ստամոքսի ցավը և քրտնարտադրությունը[69]։ Որոշ դեպքերում, այդ անձանց մոտ դիտվում է դելիրիում և հանման համախտանիշային ցնցումներ, որոնք երբեմն հնարավոր է վերացնել միայն գաբապենտինի կրկնաօգտագործումով[72]։

Գերդեղաչափավորում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հավելյալ քանակների օգտագործումը՝ պատահական կամ հատուկ, դրսևորվում է քնկոտությամբ, սեդացիայով, մշուշոտ տեսողությամբ, դիզարթրիայով, լուսնոտությամբ, անկառավարելի շարժումներով, տագնապով և հնարավոր է անգամ մահվան ելքով, եթե չափազանց մեծ դեղաչափով է ընդունել կամ զուգակցել է ալկոհոլի հետ։ Գերդեղաչափավորման դեպքում չափվում է շիճուկում գաբապենտինի մակարդակը[73]։

Ֆարմակոլոգիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆարմակոդինամիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը պատկանում է գաբապենտինոիդներին, որը պոտենցիալ կախյալ կալցիումական անցուղիների α2δ ենթամիավորի լիգանդն է, և հետևաբար այս դեղը գործում է որպես այս տիպի կալցիումական անցուղիների արգելակիչ[7][74]։ Կան երկու ենթամիավորներ, որոնց վրա դեղը կարող է ազդել α2δ-1 և α2δ, որոնց նկատմամբ ունի հավասար աֆինություն (այսինքն՝ այս երկու ենթամիավորների միջև սելեկտիվության մասին խոսք լինել չի կարող)[7]։ Գաբապենտինը ընտրողաբար ամրանում է պոտենցիալ-կախյալ կալցիումական անցուղիների α2δ ենթամիավորին[74][75]։ Չնայած այն բանին, որ գաբապենտինը ԳԱԿԹ-ի անալոգ է, և չնայած անվանմանը՝ այն չի միանում ԳԱԿԹ ընկալիչներին, չի վերափոխվում ԳԱԿԹ-ի կամ որևէ այլ ԳԱԿԹ ընկալիչների ագոնիստներին և չի ազդում ԳԱԿԹ-ի ո՛չ նյութափոխանակության, ո՛չ փոխադրման վրա[9][74]։ Այժմ չկան փաստեր, որոնք կվկայեին գաբապենտինի, կալցիումական անցուղիները արգելակելուց, բացի այլ մեխանիզմի մասին[74][76]։ Գաբապենտինի հակացնցումային, ցավազրկող և տագնապամարիչ ազդեցությունները պայմանավորված են α2δ-1 ենթամիավորի արգելակմամբ[74][76]։

Հետազոտություններից մեկում գաբապենտինի աֆինիտետի աստիճանը (Ki) հետազոտելով՝ գտել են, որ հավասար է 50 նանոմոլի[77]։ Էնդոգեն α-ամինաթթու Լ-լեյցինը և Լ-իզոլեյցինը, որոնք կառուցվածքով շատ նման են գաբապենտինին, ևս պոտենցիալ-կախյալ կալցիումական անցուղիների α2δ ենթամիավորի լիգանդներ են, գրեթե միանման աֆինիտետով և առկա են ուղեղ-ողնուղեղային հեղուկում միկրոմոլար կոնցենտրացիայով (12.9 միջազգային միավոր լ-լեյցինը և 4,8 միջազգային միավոր լ-իզոլեյցինը)[78]։ Կա նման վարկած, որ այս էնդոգեն լիգանդները ցուցաբերում են լրիվ անտագոնիստական ազդեցություն գաբապենտինոիդների նկատմամբ[78][79]։ Ամենայն հավանականությամբ, հենց այս էնդոգեն անտագոնիստներով էլ պայմանավորված է այն, որ գաբապենտինոիդները, ինչպիսիք են՝ գաբապենտինը և պրեգաբալինը, օրգանիզմում ունեն ավելի ցածր ազդեցություն, քան լաբորատոր պայմաններում[76]։

Ֆարմակոկինետիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներծծում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը ներծծվում է աղիներում ակտիվ փոխադրման ճանապարհով՝ չեզոք ամինաթթուների փոխադրիչ 1 (LAT1, SLC7A5)-ով, որը լ-լեյցինի և լ-ֆենիլալանինի փոխադրիչն է[7][74][80]։ Շատ քիչ դեղեր են, որոնք ներծծվում են այս փոխադրիչով[81]։ Գաբապենտինը փոխադրվում է միայն LAT1[80][82] փոխադրիչով, իսկ այն հեշտ հագեցող է, այդ պատճառով էլ ֆարմակոկինետիկան դեղաչափ կախյալ է և մեծ դեղաչափով կիրառելիս պիկը ավելի ուշ է առաջանում[7]։ Գաբապենտին էնակարբիլը փոխադրվում է ոչ թե LAT1-ով, այլ մոնոկարբոքսիլ փոխադրիչ 1-ով (MCT), կամ նատրիում-կախյալ մուլտիվիտամին փոխադրիչով (SMVT), դրա համար էլ մինչև 2800 մգ դեղաչափը կենսամատչելիության փոփոխման[83] խնդիր չի առաջացնում։

Ներքին ընդունման դեղաձևը կիրառելիս գաբապենտինի կենսամատչելիությունը 100 մգ-ի դեպքում 80 % է, եթե կիրառում են օրական 3 անգամ 8 ժամ ընդմիջումներով, իսկ 300 մգ-ի դեպքում 60 % է, 400 մգ-ի դեպքում՝ 47 %, 800 մգ-ի դեպքում՝ 34 %, 1200 մգ-ի դեպքում՝ 33 % և 1600 մգ-ի դեպքում՝ 27%՝ նույն սխեմայով կիրառելու պայմաններում[82][83]։ Սնունդը մեծացնում է գաբապենտինի կենսամատչելիության կորի տակ ընկած մակերեսը 10 %-ով[82]։ Այն դեղերը, որոնք մեծացնում են աղիներով դեղի անցման ժամանակը, մեծացնում են ներքին ընդունման դեղերի կենսամատչելիությունը։ Երբ գաբապենտինը կիրառում են մորֆինի հետ միասին, որը աղիների գալարակծկանքը ընկճում է, գաբապենտինի կենսամատչելիությունը 600 մգ դեղաչափի պայմաններում աճում է ավելի քան 50 %-ով[82]։ Ներքին ընդունման գաբապետին էնակարբիլի կենսամատչելիությունը 68 %-ից ավելին՝ մինչև 2800 մգ ցանկացած դեղաչափի դեպքում և միջինում կազմում է 75 %[7][83]։

Գաբապենտինի ցածր դեղաչափով՝ 100 մգ կիրառման դեպքում Tmax-ը (պիկին հասնելու ժամանակը) մոտավորապես 1,7 ժամ է, իսկ ավելի բարձր դեղաչափերի օգտագործման ժամանակ հասնում է 3-4 ժամի[7]։ Սնունդը էականորեն չի ազդում Tmax-ի վրա, բայց բարձրացնում է Cmax-ը 10 %-ով[82]։ Միանգամից ազդող գաբապենտինի էնակարբիլի միանվագ օգտագործման դեպքում Tmax-ը ցանկացած դեղաչափի դեպքում (350-2800 մգ սահմաններում) 2,1-2,6 ժամ է, իսկ կրկնվող օգտագործման դեպքում 1,6-1,9 ժամ է[84]։ Սրան հակառակ, երկարաձգված ազդեցության գաբապենտինի էնակարբիլի կիրառման դեպքում Tmax-ը կերած ժամանակ 5,1 ժամ է, իսկ քաղցած ժամանակ՝ 8,4 ժամ(1200 մգ դեղաչափի դեպքում)[84]։

Տեղաբաշխում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը անցնում է ուղեղարյունային պատնեշով և հայտնվում կենտրոնական նյարդային համակարգում[74]։ Այնուամենայնիվ, ունենալով ցածր լիպոֆիլություն[82]՝ ուղեղարյունային պատնեշը հաղթահարելու համար անհրաժեշտ է ակտիվ փոխադրիչ[74][80][85][86]։ Ուղեղարյունային պատնեշում մեծ քանակով էքսպրեսվում են LAT1 փոխադրիչներ[74][80][85][86][87]։ Ինչպես և աղեստամոքսային ուղում էքսպրեսվող փոխադրիչները, այնպես ԱՈՒՊ-ում էքսպրեսվողները, արագ հագենում են[80]։ Այն չի կապվում այլ դեղերի փոխադրիչներին, ինչպիսիք են P-գլիկոպրոտեինը (ABCB1) կամ OCTN2 (SLC22A5)[80]։ Գաբապենտինը քիչ է կապվում շիճուկային սպիտակուցների հետ (<1 %)[82]։

Նյութափոխանակություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը կա՛մ շատ քիչ է ենթարկվում նյութափոխանակության, կա՛մ ընդհանրապես չի մետաբոլիզվում[7][82]։ Սրան հակառակ, գաբապենտինի էնակարբիլը, որը նախադեղ է, պետք է ենթարկվի ֆերմենտային հիդրոլիզի, որպեսզի դառնա ակտիվ[7][83]։ Այս գործընթացը իրականացվում է հիմնականում աղիներում և ավելի քիչ լյարդում՝ հատուկ էսթերազների միջոցով[7]։

Արտազատում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը արտազատվում է երիկամներով[82]։ Այն ունի բավականին կարճ կիսադուրսբերման պարբերություն, մոտավորապես 5-7 ժամ[82]։ Գաբապենտինի հավելյալ դեղաչափերի կիրառումը երկարացնում է դեղի կիսադուրսբերման պարբերությունը՝ 200 մգ-ի դեպքում՝ 5,4 ժամ, 400 մգ՝ 6,7 ժամ, 800 մգ՝ 7,3 ժամ, 1200 մգ՝ 9,3 ժամ, 1400 մգ՝ 8,3 ժամ[84]։ Քանի որ գաբապենտինը ունի կարճ կիսադուրսբերման պարբերություն, բուժիչ դեղաչափը ապահովելու համար կիրառում են օրական 3-4 անգամ[83], իսկ գաբապենտին էնակարբիլը կիրառում են օրական 2 անգամ, երկարաձգված ձևը՝ 1 անգամ[88]։

Քիմիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԳԱԿԹ-ի կառուցվածքային բաղադրիչներ, գաբապենտին և երկու այլ գաբապենտինոիդներ՝ պրեգաբալին և ֆենիբուտ

Գաբապենտինը հայտնաբերել են Պարկե-Դևիսի հետազոտողները՝ որպես ԳԱԿԹ նյարդամիջնորդանյութի մի անալոգ, որն ավելի հեշտ էր անցնում ուղեղարյունային պատնեշով[8]։ Այն 3-րդ դիրքում տեղակալված ԳԱԿԹ-ի ածանցյալ է՝ ԳԱԿԹ անալոգ, որին ևս կարելի է դասել γ-ամինաթթուների շարքին[75][89]։ Եթե ավելի հստակ ներկայացնենք, գաբեպնտինը ԳԱԿԹ-ի ածանցյալ է՝ երրորդ դիրքում տեղակալված ցիկլոհեքսանային օղակով, որի պատճառով երբեմն օգտագործվում է ոչ այնքան հաջող 3-ցիկլոհեքսիլ ԳԱԿԹ եզրույթը[90][91][92]։ Գաբապենտինը ավելի շատ նման է α-ամինաթթուներ լ-լեյցինին և լ-իզոլեյցինին, և այս նմանությունը գաբապենտինի ֆարմակոդինամիկայում ավելի էական նշանակություն ունի, քան ԳԱԿԹ-ին կառուցվածքային նմանությունը[78][79][90]։ Բացի դրանից, ԳԱԿԹ-ն և գաբապենտինը տարբերվում են նաև ամինա- և հիդրոքսիլ խմբերի դիրքերով[8]։

Սինթեզ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քիմիական սինթեզի գաբապենտինը նկարագրվել է քիմիական կառուցվածքը բնորոշելիս[93]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը հայտնագործվել է Պարկե-Դևիսում և առաջին անգամ նկարագրվել 1975 թվականին[8][94]։ Neurontin անվամբ առաջին անգամ հաստատվել է 1993 թվականի մայիսին Միացյալ Թագավորությունում՝ որպես էպիլեպսիայի բուժման միջոց, իսկ ամերիկյան շուկա մուտք է գործել 1994 թվականին[95][96]։ Հաջորդիվ՝ 2002 թվականի մայիսին, գաբապենտինը հաստատվել է որպես պոստհերպետիկ նյարդացավի բուժման միջոց[97]։ Այս դեղի գեներիկ տարբերակը վաճառքի է հանվել ԱՄՆ-ում 2004 թվականին։ Երարաձգված ազդեցության գաբապենտինը ԱՄՆ-ի շուկա է դուրս եկել Գրելիս անվամբ 2011 թվականի հունվարին[98][99]։ Գաբապենտին էնակարբիլը՝ հայտնի Հորիզանտ անվամբ, ներդրվել է որպես անհանգիստ ոտքերի համախտանիշի բուժման միջոց 2011 թվականի ապրիլին, իսկ 2012 թվականի հունիսի 2-ից հաստատվել է նաև պոստհերպետիկ նյարդացավի դեպքում այս դեղի արդյունավետությունը[100]։

Հասարակություն և մշակույթ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաճառք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը հայտնի է Neurontin բրենդային անունով, որն արտադրում է Պֆայզեր ընկերության ենթակայության տակ գտնվող Պարկե-Դևիս ընկերությունը։ Պֆայզերին պատկանող Գրինսթոն(Greenstone) ընկերությունն էլ արտադրում է գաբապենտինի գեներիկ տարբերակը։

Սննդի և դեղերի վերահսկողության վարչությունը(FDA) 2004 թվականի դեկտեմբերին վերջնական հաստատեց մեկ այլ գեներիկի կիրառումը, որն արտադրվում է Իսրայելում՝ Տևա(Teva) ընկերության կողմից։

Neurontin-ը սկզբում Պֆայզերի ամենաշատ վաճառվող դեղերից մեկն էր, բայց հետագայում իր դրսևորված ոչ օրինական գովազդային արշավի պատճառով շատ քննադատվեց[12][101]։ Չնայած FDA-ը միայն 2004 թվականին է հասատատել գաբապենտինի միգրենի բուժման համար կիրառումը, այն մինչ այդ ևս կիրառվում էր[102]։

Սննդի և դեղերի վերահսկողության վարչության կողմից հաստատում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գաբապենտինը ի սկզբանե ընդունվել էր Սննդի և դեղերի վերահսկողության վարչության (FDA) կողմից դեռ 1993 թվականին՝ որպես պարցիալ ցնցումների կարգավորման լրացուցիչ միջոց մեծահասակների համար և 2000 թվականից սկսած նաև երեխաների համար[103], պոստհերպետիկ նյարդացավի բուժման համար կիրառումը հաստատվել է 2004թվականին[103][104]։

Չհաստատված նպատակներով կիրառման գովազդում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած որոշ փոքր, առանց հսկիչ խմբի 1990-ականներին կատարված հետազոտությունները, որոնք հիմնականում ֆինանսավորվել են գաբապենտին արտադրող ընկերությունների կողմից, պնդում էին երկբևեռ աֆեկտիվ խանգարման դեպքում գաբապենտինի կիրառման արդյունավետությունը[45], փաստերը խոսում էին հակառակի մասին[105]։

Ռոյթերսը 2010 թվականի մայիսի 25-ին գրել է, որ Պֆայզեր ընկերությունը խախտել է Ռեկետի օրենքը՝ անօրինականորեն գովազդելով Neurontin-ը՝ որպես հակաէպիլեպտիկ դեղորայք։ Ազգային RICO օրենքի համաձայն՝ տույժը ավտոմատ կերպով եռապատկվում է, և Պֆայզերի տուգանքի չափը կազմել է 141 միլիոն դոլար[106]։ Kaiser Foundation Health Plan-ի հրապարակումներից մեկում նշվում էր Neurontin դեղի արդյունավետությունը՝ նշված ցուցումներից բացի, հավելյալ կիրառումների դեպքում, օրինակ՝ միգրենի ու երկբևեռ խանգարման ժամանակ։ Պֆայզերը հերքեց այն լուրերը, որ տուգանվելուց հետո Կայզերի որոշ բժիշկներ շարունակում են նշանակումներ կատարել այն հիվանդությունների բուժման ժամանակ, որոնք հաստատված չեն և նշված չեն պիտակում[107]։

Բլումբերգ նյուզ-ը նշում է, որ դատավարության ընթացքում Պֆայզերը հերքել է այն լուրերը, որ Կայզերի բժիշկները շարունակում են չհաստատված ցուցումներով նշանակել գաբապենտինը։ Իրենց արդարացնելու համար Պֆայզերը բերել է այն փաստարկը, որ ապահովագրական ընկերության կայքէջում ևս տեղադրված է Neurotin-ը՝ որպես նեյրոպաթիկ ցավի բուժման միջոց[108]։

Ուոլ Սթրիթ պարբերականը նշել է, որ Պֆայզերի խոսնակ Քրիստափոր Լոդերը դժգոհել է կայացված վճռից և նշել, որ պահանջելու են վճռի վերանայում[109]։ Հետագայում նա ավելացրել է, որ դատավորը լրիվ չի տիրապետում փաստերին և օրենքներին[106]։

Պարկե-Դևիսի դեպք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

San Francisco Chronicle պարբերականի համաձայն՝ Neurontin դեղորայքի ընդհանուր վաճառքի 90 %-ը այդ արտապիտակային ցուցումներով կիրառումից էր[110]։

Չնայած շատ դեղեր, բացի հաստատված ցուցումներից, կիրառվում են նաև այլ նպատակներով, այն օրինական չի համարվում[12]։ Վարներ-Լամբերդտը 2004 թվականին համաձայնեց ընդունել իր մեղքը իրենց ենթակայության տակ գտնվող Պարկե-Դեվիսի դեպքերի համար և վճարել 430 միլիոն ԱՄՆ դոլար Neurontin դեղորայքի անօրինական, արտապիտակային կիրառման և գովազդի համար։ Այս դեպքը ԱՄՆ-ի պատմության մեջ ամենախոշորներից էր և առաջիններից, որի ժամանակ հաջողվեց դեղի արտապիտակային կիրառման գովազդի համար դեղաբանական ընկերությանը պատասխանատվության ենթարկել։

Գաբապենտինը սկզբում վաճառվել է Neurontin բրենդային անվանմամբ։ Հետագա տարիներին հայտնվեցին նորանոր գեներիներ, և համաշխարհային շուկայում կար ավելի քան 300 տարբեր բրենդային անուններով գաբապենտին[111]։ Օրական 1 հատ կիրառվող երկարաձգված ազդեցության գաբապենտինը, որպես պոստհերպետիկ նյարդացավի բուժման միջոց, հաստատվել է 2011 թվականին և վաճառքի հանվել Գրալիզ անվամբ[112]։

Գաբապենտինի պարկուճը

Առնչվող դեղորայք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարկե-Դևիսը արտադրել է ևս մեկ դեղորայք՝ պրեգաբալինը՝ գաբապենտինի հաջորդը[113]։ Պրեգաբալինը շուկա է բերվել Պֆայզերի կողմից Լիրիկա բրենդային անվամբ Վարներ-Լամբերդտի ենթակայության տակ գտնվող ընկերության կողմից։ Պրեգաբալինը կառուցվածքով նման է գաբապենտինին[114]։ Անքնության բուժման համար Պֆայզերը առաջարկվել է ատագաբալինը[115]։

Նախադեղ գաբապենտին էնակարբիլը[116] հաստատվել է 2011 թվականին Հորիզանտ անվամբ[117]՝ որպես միջինից ծանր աստիճանի անհանգիստ ոտքերի համախտանիշի բուժման միջոց, իսկ 2012 թվականից նաև պոստհերպետիկ նևրալգիայի[118]։ Այս դեղի առավելությունը գաբապենտինի նկատմամբ ներընդունման կիրառման ժամանակ առավել բարձր կենսամատչելիությունն է[119][120]։

Հաճույքի համար կիրառում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաճախ այս ազդեցության համար կիրառելիս մարդիկ իրար մեջ խոսելիս դեղը կոչում են Gabbies[121]։ Գաբապենտինը շատ հաճախ կիրառվում է ոչ թե բժշկական, այլ իր էյֆորիկ ազդեցության համար[122][123]։ Ավելին, սրա օգտագործումը գերակշռում է այն անձանց մոտ, ովքեր կիրառում են էյֆորիա առաջացնող այլ դեղեր՝ օպիիոիդներ, բենզոդիազեպիններ և ալկոհոլ[16]։

Այն բանից հետո, երբ Կենտուկին 2012 թվականին նարկոտիկ դեղերը դարձրեց միայն դեղատոմսով դուրս գրվող, գաբապենտինի կիրառումը՝ որպես հեգեակտիվ դեղորայք, կտրուկ աճեց 2012-2015 թվականներին։ Սա մեծացրեց նաև ինքնասպանության փորձերի, գերդեղաչափավորման, ինչպես նաև կախյալության ու էյֆորիկ էֆեկտի համար կիրառման դեպքերի թիվը[124]։

Կիրառում անասնաբուժության մեջ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կատուների մոտ գաբապենտինը կիրառվում է որպես ցավազրկող միջոց և՛ սուր, և՛ բութ ցավի վերացման համար[125]։ Այն կիրառվում է նաև որպես տագնապը իջեցնող միջոց կատուների մոտ ճանապարհորդելիս կամ անասնաբույժի մոտ տանելիս սթրեսը նվազեցնելու համար[126]։

Գաբապենտինը օգտագործվում է նաև կենդանիների բուժման համար, բայց դեղաձևերի մի մասը նախատեսված է միայն մարդկանց կողմից կիրառման համար, քանզի պարունակում է քսիլիտոլ քաղցրացուցիչը, որը տոքսիկ է, օրինակ, շների համար[127]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 gabapentin
  2. ↑ Wijemanne S, Jankovic J (June 2015). «Restless legs syndrome: clinical presentation diagnosis and treatment». Sleep Medicine. 16 (6): 678–90. doi:10.1016/j.sleep.2015.03.002. PMID 25979181.
  3. ↑ 3,0 3,1 Attal N, Cruccu G, Baron R, Haanpää M, Hansson P, Jensen TS, Nurmikko T (September 2010). «EFNS guidelines on the pharmacological treatment of neuropathic pain: 2010 revision». European Journal of Neurology. 17 (9): 1113–e88. doi:10.1111/j.1468-1331.2010.02999.x. PMID 20402746.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Wiffen PJ, Derry S, Bell RF, Rice AS, Tölle TR, Phillips T, Moore RA (June 2017). «Gabapentin for chronic neuropathic pain in adults». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 6: CD007938. doi:10.1002/14651858.CD007938.pub4. hdl:10044/1/52908. PMID 28597471.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «Gabapentin». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  6. ↑ «Gabapentin Pregnancy and Breastfeeding Warnings». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 13-ին.
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 Calandre EP, Rico-Villademoros F, Slim M (November 2016). «2delta ligands, gabapentin, pregabalin and mirogabalin: a review of their clinical pharmacology and therapeutic use». Expert Review of Neurotherapeutics. 16 (11): 1263–1277. doi:10.1080/14737175.2016.1202764. PMID 27345098.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Sneader, Walter (2005). Drug Discovery: A History. John Wiley & Sons. էջեր 219–220. ISBN 978-0-470-01552-0.
  9. ↑ 9,0 9,1 Uchitel OD, Di Guilmi MN, Urbano FJ, Gonzalez-Inchauspe C (2010). «Acute modulation of calcium currents and synaptic transmission by gabapentinoids». Channels. 4 (6): 490–6. doi:10.4161/chan.4.6.12864. PMID 21150315.
  10. ↑ Pitkänen A, Schwartzkroin PA, Moshé SL (2005). Models of Seizures and Epilepsy. Burlington: Elsevier. էջ 539. ISBN 978-0-08-045702-4. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  11. ↑ «The Top 300 of 2019». clincalc.com. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Henney JE (August 2006). «Safeguarding patient welfare: who's in charge?». Annals of Internal Medicine. 145 (4): 305–7. doi:10.7326/0003-4819-145-4-200608150-00013. PMID 16908923.
  13. ↑ Stempel J (2014 թ․ հունիսի 2). «Pfizer to pay $325 million in Neurontin settlement». U.S. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 11-ին.
  14. ↑ «Gabapentin». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 3-ին.
  15. ↑ Patel R, Dickenson AH (April 2016). «Mechanisms of the gabapentinoids and α 2 δ-1 calcium channel subunit in neuropathic pain». Pharmacology Research & Perspectives. 4 (2): e00205. doi:10.1002/prp2.205. PMC 4804325. PMID 27069626.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 Smith RV, Havens JR, Walsh SL (July 2016). «Gabapentin misuse, abuse and diversion: a systematic review». Addiction. 111 (7): 1160–74. doi:10.1111/add.13324. PMC 5573873. PMID 27265421.
  17. ↑ Kriel RL, Birnbaum AK, Cloyd JC, Ricker BJ, Jones Saete C, Caruso KJ (November 1997). «Failure of absorption of gabapentin after rectal administration». Epilepsia. 38 (11): 1242–4. doi:10.1111/j.1528-1157.1997.tb01223.x. PMID 9579927.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Sobel SV (2012 թ․ նոյեմբերի 5). Successful Psychopharmacology: Evidence-Based Treatment Solutions for Achieving Remission. W. W. Norton. էջ 124. ISBN 978-0-393-70857-8. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 Vedula SS, Bero L, Scherer RW, Dickersin K (November 2009). «Outcome reporting in industry-sponsored trials of gabapentin for off-label use». The New England Journal of Medicine. 361 (20): 1963–71. doi:10.1056/NEJMsa0906126. PMID 19907043.
  20. ↑ Johannessen SI, Ben-Menachem E (2006). «Management of focal-onset seizures: an update on drug treatment». Drugs. 66 (13): 1701–25. doi:10.2165/00003495-200666130-00004. PMID 16978035.
  21. ↑ French JA, Kanner AM, Bautista J, Abou-Khalil B, Browne T, Harden CL, Theodore WH, Bazil C, Stern J, Schachter SC, Bergen D, Hirtz D, Montouris GD, Nespeca M, Gidal B, Marks WJ, Turk WR, Fischer JH, Bourgeois B, Wilner A, Faught RE, Sachdeo RC, Beydoun A, Glauser TA (May 2004). «Efficacy and tolerability of the new antiepileptic drugs, I: Treatment of new-onset epilepsy: report of the TTA and QSS Subcommittees of the American Academy of Neurology and the American Epilepsy Society». Epilepsia. 45 (5): 401–9. doi:10.1111/j.0013-9580.2004.06204.x. PMID 15101821.
  22. ↑ Enke O, New HA, New CH, Mathieson S, McLachlan AJ, Latimer J, Maher CG, Lin CC (July 2018). «Anticonvulsants in the treatment of low back pain and lumbar radicular pain: a systematic review and meta-analysis». CMAJ. 190 (26): E786–E793. doi:10.1503/cmaj.171333. PMC 6028270. PMID 29970367.
  23. ↑ Shanthanna H, Gilron I, Rajarathinam M, AlAmri R, Kamath S, Thabane L, Devereaux PJ, Bhandari M (August 2017). «Benefits and safety of gabapentinoids in chronic low back pain: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials». PLoS Medicine. 14 (8): e1002369. doi:10.1371/journal.pmed.1002369. PMC 5557428. PMID 28809936.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  24. ↑ Bar Ad V (September 2010). «Gabapentin for the treatment of cancer-related pain syndromes». Reviews on Recent Clinical Trials. 5 (3): 174–8. doi:10.2174/157488710792007310. PMID 20482492.
  25. ↑ Phillips TJ, Cherry CL, Cox S, Marshall SJ, Rice AS (December 2010). Pai (ed.). «Pharmacological treatment of painful HIV-associated sensory neuropathy: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials». PLOS One. 5 (12): e14433. Bibcode:2010PLoSO...514433P. doi:10.1371/journal.pone.0014433. PMC 3010990. PMID 21203440.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  26. ↑ Tran DQ, Duong S, Bertini P, Finlayson RJ (February 2010). «Treatment of complex regional pain syndrome: a review of the evidence». Canadian Journal of Anaesthesia. 57 (2): 149–66. doi:10.1007/s12630-009-9237-0. PMID 20054678.
  27. ↑ Dauri M, Faria S, Gatti A, Celidonio L, Carpenedo R, Sabato AF (August 2009). «Gabapentin and pregabalin for the acute post-operative pain management. A systematic-narrative review of the recent clinical evidences». Current Drug Targets. 10 (8): 716–33. doi:10.2174/138945009788982513. hdl:2108/10507. PMID 19702520.
  28. ↑ Hamilton TW, Strickland LH, Pandit HG (August 2016). «A Meta-Analysis on the Use of Gabapentinoids for the Treatment of Acute Postoperative Pain Following Total Knee Arthroplasty». The Journal of Bone and Joint Surgery. American Volume. 98 (16): 1340–50. doi:10.2106/jbjs.15.01202. PMID 27535436.
  29. ↑ Finnerup NB, Sindrup SH, Jensen TS (September 2010). «The evidence for pharmacological treatment of neuropathic pain». Pain. 150 (3): 573–81. doi:10.1016/j.pain.2010.06.019. PMID 20705215.
  30. ↑ Finnerup NB, Attal N, Haroutounian S, McNicol E, Baron R, Dworkin RH, Gilron I, Haanpää M, Hansson P, Jensen TS, Kamerman PR, Lund K, Moore A, Raja SN, Rice AS, Rowbotham M, Sena E, Siddall P, Smith BH, Wallace M (February 2015). «Pharmacotherapy for neuropathic pain in adults: a systematic review and meta-analysis». The Lancet. Neurology. 14 (2): 162–73. doi:10.1016/S1474-4422(14)70251-0. PMC 4493167. PMID 25575710.
  31. ↑ Loder E, Burch R, Rizzoli P (June 2012). «The 2012 AHS/AAN guidelines for prevention of episodic migraine: a summary and comparison with other recent clinical practice guidelines». Headache. 52 (6): 930–45. doi:10.1111/j.1526-4610.2012.02185.x. PMID 22671714.
  32. ↑ Linde M, Mulleners WM, Chronicle EP, McCrory DC (June 2013). «Gabapentin or pregabalin for the prophylaxis of episodic migraine in adults». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 6 (6): CD010609. doi:10.1002/14651858.CD010609. PMID 23797675.
  33. ↑ Reynolds DJ, Coleman J, Aronson J (2011 թ․ նոյեմբերի 10). Oxford Handbook of Practical Drug Therapy. Oxford University Press. էջ 765. ISBN 978-0-19-956285-5. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  34. ↑ Mula M, Pini S, Cassano GB (June 2007). «The role of anticonvulsant drugs in anxiety disorders: a critical review of the evidence». Journal of Clinical Psychopharmacology. 27 (3): 263–72. doi:10.1097/jcp.0b013e318059361a. PMID 17502773.
  35. ↑ Schatzberg AF, Cole JO, DeBattista C (2010). Manual of Clinical Psychopharmacology. American Psychiatric Pub. էջեր 344–345. ISBN 978-1-58562-377-8. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 25-ին.
  36. ↑ Greenblatt HK, Greenblatt DJ (March 2018). «Gabapentin and Pregabalin for the Treatment of Anxiety Disorders». Clinical Pharmacology in Drug Development. 7 (3): 228–232. doi:10.1002/cpdd.446. PMID 29579375.
  37. ↑ Goldberg JF, Harrow M (1999). Bipolar Disorders: Clinical Course and Outcome. American Psychiatric Pub. էջ 98. ISBN 978-0-88048-768-9. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  38. ↑ Freeman MP, Freeman SA, McElroy SL (February 2002). «The comorbidity of bipolar and anxiety disorders: prevalence, psychobiology, and treatment issues». Journal of Affective Disorders. 68 (1): 1–23. doi:10.1016/s0165-0327(00)00299-8. PMID 11869778.
  39. ↑ 39,0 39,1 Berlin RK, Butler PM, Perloff MD (2015). «Gabapentin Therapy in Psychiatric Disorders: A Systematic Review». The Primary Care Companion for CNS Disorders. 17 (5). doi:10.4088/PCC.15r01821. PMC 4732322. PMID 26835178.
  40. ↑ McLean RJ, Gottlob I (August 2009). «The pharmacological treatment of nystagmus: a review». Expert Opinion on Pharmacotherapy. 10 (11): 1805–16. doi:10.1517/14656560902978446. PMID 19601699.
  41. ↑ Strupp M, Brandt T (July 2009). «Current treatment of vestibular, ocular motor disorders and nystagmus». Therapeutic Advances in Neurological Disorders. 2 (4): 223–39. doi:10.1177/1756285609103120. PMC 3002631. PMID 21179531.
  42. ↑ Toulis KA, Tzellos T, Kouvelas D, Goulis DG (February 2009). «Gabapentin for the treatment of hot flashes in women with natural or tamoxifen-induced menopause: a systematic review and meta-analysis». Clinical Therapeutics. 31 (2): 221–35. doi:10.1016/j.clinthera.2009.02.006. PMID 19302896.
  43. ↑ Cheema D, Coomarasamy A, El-Toukhy T (November 2007). «Non-hormonal therapy of post-menopausal vasomotor symptoms: a structured evidence-based review». Archives of Gynecology and Obstetrics. 276 (5): 463–9. doi:10.1007/s00404-007-0390-9. PMID 17593379.
  44. ↑ Rada G, Capurro D, Pantoja T, Corbalán J, Moreno G, Letelier LM, Vera C (September 2010). «Non-hormonal interventions for hot flushes in women with a history of breast cancer». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 131 (9): 141. doi:10.1002/14651858.CD004923.pub2. PMID 20824841.
  45. ↑ 45,0 45,1 Mack A (2003). «Examination of the evidence for off-label use of gabapentin». Journal of Managed Care Pharmacy. 9 (6): 559–68. doi:10.18553/jmcp.2003.9.6.559. PMID 14664664.
  46. ↑ Muncie HL, Yasinian Y, Oge' L (November 2013). «Outpatient management of alcohol withdrawal syndrome». American Family Physician. 88 (9): 589–95. PMID 24364635.
  47. ↑ Sood A, Ebbert JO, Schroeder DR, Croghan IT, Sood R, Vander Weg MW, Wong GY, Hays JT (February 2007). «Gabapentin for smoking cessation: a preliminary investigation of efficacy». Nicotine & Tobacco Research. 9 (2): 291–8. doi:10.1080/14622200601080307. PMID 17365760.
  48. ↑ Sood A, Ebbert JO, Wyatt KD, Croghan IT, Schroeder DR, Sood R, Hays JT (March 2010). «Gabapentin for smoking cessation». Nicotine & Tobacco Research. 12 (3): 300–4. doi:10.1093/ntr/ntp195. PMC 2825098. PMID 20081039.
  49. ↑ Nielsen, Suzanne; Gowing, Linda; Sabioni, Pamela; Le Foll, Bernard (2019 թ․ հունվարի 28). «Pharmacotherapies for cannabis dependence». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1: CD008940. doi:10.1002/14651858.CD008940.pub3. ISSN 1469-493X. PMC 6360924. PMID 30687936.
  50. ↑ Berger TG, Steinhoff M (June 2011). «Pruritus and renal failure». Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery. 30 (2): 99–100. doi:10.1016/j.sder.2011.04.005. PMC 3692272. PMID 21767770.
  51. ↑ Anand S (March 2013). «Gabapentin for pruritus in palliative care». The American Journal of Hospice & Palliative Care. 30 (2): 192–6. doi:10.1177/1049909112445464. PMID 22556282.
  52. ↑ Scott LJ (December 2012). «Gabapentin enacarbil: in patients with restless legs syndrome». CNS Drugs. 26 (12): 1073–83. doi:10.1007/s40263-012-0020-3. PMID 23179641.
  53. ↑ «Drugs for chronic insomnia». The Medical Letter on Drugs and Therapeutics. 60 (1562): 201–205. 2018 թ․ դեկտեմբերի 17. ISSN 1523-2859. PMID 30625122.
  54. ↑ Edinger JD (2013). Insomnia, an Issue of Sleep Medicine Clinics. Elsevier Health Sciences. էջ 339. ISBN 978-0-323-18872-2. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  55. ↑ Morin CM, Espie CA (2012 թ․ փետրվարի 2). The Oxford Handbook of Sleep and Sleep Disorders. Oxford University Press. էջ 544. ISBN 978-0-19-970442-2. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  56. ↑ Schneider SA, Deuschl G (January 2014). «The treatment of tremor». Neurotherapeutics. 11 (1): 128–38. doi:10.1007/s13311-013-0230-5. PMC 3899476. PMID 24142589.
  57. ↑ Zesiewicz TA, Elble RJ, Louis ED, Gronseth GS, Ondo WG, Dewey RB, Okun MS, Sullivan KL, Weiner WJ (November 2011). «Evidence-based guideline update: treatment of essential tremor: report of the Quality Standards subcommittee of the American Academy of Neurology». Neurology. 77 (19): 1752–5. doi:10.1212/WNL.0b013e318236f0fd. PMC 3208950. PMID 22013182.
  58. ↑ Sadeghi R, Ondo WG (December 2010). «Pharmacological management of essential tremor». Drugs. 70 (17): 2215–28. doi:10.2165/11538180-000000000-00000. PMID 21080739.
  59. ↑ Aazh H, El Refaie A, Humphriss R (December 2011). «Gabapentin for tinnitus: a systematic review». American Journal of Audiology. 20 (2): 151–8. doi:10.1044/1059-0889(2011/10-0041). PMID 21940981.
  60. ↑ 60,0 60,1 «Neurontin packaging insert» (PDF). U.S. Food and Drug Administration (FDA). 2009 թ․ մայիսի 1. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 16-ին.
  61. ↑ Aronson JK (2014 թ․ մարտի 4). Side Effects of Drugs Annual: A worldwide yearly survey of new data in adverse drug reactions. Newnes. էջ 137. ISBN 978-0-444-62636-3. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  62. ↑ American Psychiatric Association (2013 թ․ մայիսի 22). The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition.: DSM 5. doi:10.1176/appi.books.9780890425596. ISBN 9780890425572.
  63. ↑ «www.accessdata.fda.gov» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  64. ↑ Quintero GC (2017). «Review about gabapentin misuse, interactions, contraindications and side effects». Journal of Experimental Pharmacology. 9: 13–21. doi:10.2147/JEP.S124391. PMC 5308580. PMID 28223849.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  65. ↑ «Suicidal Behavior and Ideation and Antiepileptic Drugs». U.S. Food and Drug Administration (FDA). Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  66. ↑ Patorno E, Bohn RL, Wahl PM, Avorn J, Patrick AR, Liu J, Schneeweiss S (April 2010). «Anticonvulsant medications and the risk of suicide, attempted suicide, or violent death». JAMA. 303 (14): 1401–9. doi:10.1001/jama.2010.410. PMID 20388896.
  67. ↑ Leith, Wendy M.; Lambert, William E.; Boehnlein, James K.; Freeman, Michael D. (January 2019). «The association between gabapentin and suicidality in bipolar patients». International Clinical Psychopharmacology. 34 (1): 27–32. doi:10.1097/YIC.0000000000000242. ISSN 1473-5857. PMID 30383553.
  68. ↑ Gabapentin Official FDA information, side effects and uses Արխիվացված 27 Դեկտեմբեր 2007 Wayback Machine
  69. ↑ 69,0 69,1 69,2 Mersfelder TL, Nichols WH (March 2016). «Gabapentin: Abuse, Dependence, and Withdrawal». The Annals of Pharmacotherapy. 50 (3): 229–33. doi:10.1177/1060028015620800. PMID 26721643.
  70. ↑ 70,0 70,1 Bonnet U, Scherbaum N (February 2018). «[On the risk of dependence on gabapentinoids]». Fortschritte der Neurologie-Psychiatrie (German). 86 (2): 82–105. doi:10.1055/s-0043-122392. PMID 29179227.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  71. ↑ Bonnet U, Richter EL, Isbruch K, Scherbaum N (June 2018). «On the addictive power of gabapentinoids: a mini-review». Psychiatria Danubina. 30 (2): 142–149. doi:10.24869/psyd.2018.142. PMID 29930223.
  72. ↑ 72,0 72,1 Bonnet U, Scherbaum N (December 2017). «How addictive are gabapentin and pregabalin? A systematic review». European Neuropsychopharmacology. 27 (12): 1185–1215. doi:10.1016/j.euroneuro.2017.08.430. PMID 28988943.
  73. ↑ R.C. Baselt, Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man, 8th edition, Biomedical Publications, Foster City, CA, 2008, pp. 677–8. 978-0-9626523-7-0.
  74. ↑ 74,0 74,1 74,2 74,3 74,4 74,5 74,6 74,7 74,8 Sills GJ (February 2006). «The mechanisms of action of gabapentin and pregabalin». Current Opinion in Pharmacology. 6 (1): 108–13. doi:10.1016/j.coph.2005.11.003. PMID 16376147.
  75. ↑ 75,0 75,1 Benzon H, Rathmell JP, Wu CL, Turk DC, Argoff CE, Hurley RW (2013 թ․ սեպտեմբերի 11). Practical Management of Pain. Elsevier Health Sciences. էջ 1006. ISBN 978-0-323-17080-2.
  76. ↑ 76,0 76,1 76,2 Stahl SM, Porreca F, Taylor CP, Cheung R, Thorpe AJ, Clair A (2013). «The diverse therapeutic actions of pregabalin: is a single mechanism responsible for several pharmacological activities?». Trends Pharmacol. Sci. 34 (6): 332–9. doi:10.1016/j.tips.2013.04.001. PMID 23642658.
  77. ↑ Zvejniece L, Vavers E, Svalbe B, Veinberg G, Rizhanova K, Liepins V, Kalvinsh I, Dambrova M (October 2015). «R-phenibut binds to the α2-δ subunit of voltage-dependent calcium channels and exerts gabapentin-like anti-nociceptive effects». Pharmacology Biochemistry and Behavior. 137: 23–9. doi:10.1016/j.pbb.2015.07.014. PMID 26234470.
  78. ↑ 78,0 78,1 78,2 Dooley DJ, Taylor CP, Donevan S, Feltner D (February 2007). «Ca2+ channel alpha2delta ligands: novel modulators of neurotransmission». Trends in Pharmacological Sciences. 28 (2): 75–82. doi:10.1016/j.tips.2006.12.006. PMID 17222465.
  79. ↑ 79,0 79,1 Davies A, Hendrich J, Van Minh AT, Wratten J, Douglas L, Dolphin AC (May 2007). «Functional biology of the alpha(2)delta subunits of voltage-gated calcium channels». Trends in Pharmacological Sciences. 28 (5): 220–8. doi:10.1016/j.tips.2007.03.005. PMID 17403543.
  80. ↑ 80,0 80,1 80,2 80,3 80,4 80,5 Dickens D, Webb SD, Antonyuk S, Giannoudis A, Owen A, Rädisch S, Hasnain SS, Pirmohamed M (June 2013). «Transport of gabapentin by LAT1 (SLC7A5)». Biochemical Pharmacology. 85 (11): 1672–83. doi:10.1016/j.bcp.2013.03.022. PMID 23567998.
  81. ↑ del Amo EM, Urtti A, Yliperttula M (October 2008). «Pharmacokinetic role of L-type amino acid transporters LAT1 and LAT2». European Journal of Pharmaceutical Sciences. 35 (3): 161–74. doi:10.1016/j.ejps.2008.06.015. PMID 18656534.
  82. ↑ 82,00 82,01 82,02 82,03 82,04 82,05 82,06 82,07 82,08 82,09 Bockbrader HN, Wesche D, Miller R, Chapel S, Janiczek N, Burger P (October 2010). «A comparison of the pharmacokinetics and pharmacodynamics of pregabalin and gabapentin». Clinical Pharmacokinetics. 49 (10): 661–9. doi:10.2165/11536200-000000000-00000. PMID 20818832.
  83. ↑ 83,0 83,1 83,2 83,3 83,4 Agarwal P, Griffith A, Costantino HR, Vaish N (May 2010). «Gabapentin enacarbil - clinical efficacy in restless legs syndrome». Neuropsychiatric Disease and Treatment. 6: 151–8. PMC 2874339. PMID 20505847.
  84. ↑ 84,0 84,1 84,2 Cundy KC, Sastry S, Luo W, Zou J, Moors TL, Canafax DM (December 2008). «Clinical pharmacokinetics of XP13512, a novel transported prodrug of gabapentin». Journal of Clinical Pharmacology. 48 (12): 1378–88. Bibcode:1991JClP...31..928S. doi:10.1177/0091270008322909. PMID 18827074.
  85. ↑ 85,0 85,1 Geldenhuys WJ, Mohammad AS, Adkins CE, Lockman PR (2015). «Molecular determinants of blood-brain barrier permeation». Therapeutic Delivery. 6 (8): 961–71. doi:10.4155/tde.15.32. PMC 4675962. PMID 26305616.
  86. ↑ 86,0 86,1 Müller CE (November 2009). «Prodrug approaches for enhancing the bioavailability of drugs with low solubility». Chemistry & Biodiversity. 6 (11): 2071–83. doi:10.1002/cbdv.200900114. PMID 19937841.
  87. ↑ Boado RJ, Li JY, Nagaya M, Zhang C, Pardridge WM (October 1999). «Selective expression of the large neutral amino acid transporter at the blood-brain barrier». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 96 (21): 12079–84. Bibcode:1999PNAS...9612079B. doi:10.1073/pnas.96.21.12079. PMC 18415. PMID 10518579.
  88. ↑ Kaye AD (2017 թ․ հունիսի 5). Pharmacology, An Issue of Anesthesiology Clinics E-Book. Elsevier Health Sciences. էջեր 98–. ISBN 978-0-323-52998-3.
  89. ↑ Wyllie E, Cascino GD, Gidal BE, Goodkin HP (2012 թ․ փետրվարի 17). Wyllie's Treatment of Epilepsy: Principles and Practice. Lippincott Williams & Wilkins. էջ 423. ISBN 978-1-4511-5348-4.
  90. ↑ 90,0 90,1 Yogeeswari P, Ragavendran JV, Sriram D (January 2006). «An update on GABA analogs for CNS drug discovery». Recent Patents on CNS Drug Discovery. 1 (1): 113–8. doi:10.2174/157488906775245291. PMID 18221197.
  91. ↑ Rose MA, Kam PC (May 2002). «Gabapentin: pharmacology and its use in pain management». Anaesthesia. 57 (5): 451–62. doi:10.1046/j.0003-2409.2001.02399.x. PMID 11966555.
  92. ↑ Wheless JW, Willmore J, Brumback RA (2009). Advanced Therapy in Epilepsy. PMPH-USA. էջեր 302–. ISBN 978-1-60795-004-2.
  93. ↑ William Andrew Publishing (2013 թ․ հոկտեմբերի 22). Pharmaceutical Manufacturing Encyclopedia, 3rd Edition. Elsevier. էջեր 1737–. ISBN 978-0-8155-1856-3.
  94. ↑ Johnson DS, Li JJ (2013 թ․ փետրվարի 26). The Art of Drug Synthesis. John Wiley & Sons. էջեր 13–. ISBN 978-1-118-67846-6.
  95. ↑ «Drug Profile: Gabapentin». Adis Insight.
  96. ↑ Li JJ (2014). Blockbuster Drugs: The Rise and Fall of the Pharmaceutical Industry. OUP USA. էջեր 158–. ISBN 978-0-19-973768-0.
  97. ↑ Irving G (September 2012). «Once-daily gastroretentive gabapentin for the management of postherpetic neuralgia: an update for clinicians». Therapeutic Advances in Chronic Disease. 3 (5): 211–8. doi:10.1177/2040622312452905. PMC 3539268. PMID 23342236.
  98. ↑ Orrange S (2013 թ․ մայիսի 31). «Yabba Dabba Gabapentin: Are Gralise and Horizant Worth the Cost?». GoodRx, Inc. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 16-ին.
  99. ↑ «Gabapentin controlled release - Depomed». Adis Insight.
  100. ↑ Jeffrey, Susan. «FDA Approves Gabapentin Enacarbil for Postherpetic Neuralgia». Medscape.
  101. ↑ «Warner–Lambert to pay $430 million to resolve criminal & civil health care liability relating to off-label promotion» (Press release). Department of Justice. 2004 թ․ մայիսի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հուլիսի 17-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  102. ↑ Mathew NT, Rapoport A, Saper J, Magnus L, Klapper J, Ramadan N, Stacey B, Tepper S (February 2001). «Efficacy of gabapentin in migraine prophylaxis». Headache. 41 (2): 119–28. doi:10.1046/j.1526-4610.2001.111006119.x. PMID 11251695.
  103. ↑ 103,0 103,1 Mack A (2003). «Examination of the evidence for off-label use of gabapentin» (PDF). Journal of Managed Care Pharmacy. 9 (6): 559–68. doi:10.18553/jmcp.2003.9.6.559. PMID 14664664. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 16-ին.
  104. ↑ Pfizer Neurontin Label, Revised: 5/2013 Արխիվացված 10 Օգոստոս 2014 Wayback Machine Retrieved 9 August 2014
  105. ↑ Reinares M, Rosa AR, Franco C, Goikolea JM, Fountoulakis K, Siamouli M, Gonda X, Frangou S, Vieta E (March 2013). «A systematic review on the role of anticonvulsants in the treatment of acute bipolar depression». The International Journal of Neuropsychopharmacology. 16 (2): 485–96. doi:10.1017/S1461145712000491. PMID 22575611.
  106. ↑ 106,0 106,1 Berkrot B (2010 թ․ մարտի 25). «US jury's Neurontin ruling to cost Pfizer $141 mln». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  107. ↑ «Pfizer faces $142M in damages for drug fraud». Business Week. 2010 թ․ մարտի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 13-ին.
  108. ↑ Van Voris B, Lawrence J (2010 թ․ մարտի 26). «Pfizer Told to Pay $142.1 Million for Neurontin Marketing Fraud». Bloomberg News. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 13-ին.
  109. ↑ Kamp J (2010 թ․ մարտի 25). «Jury Rules Against Pfizer in Marketing Case». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 13-ին.
  110. ↑ Tansey B (2004 թ․ մայիսի 14). «Huge penalty in drug fraud, Pfizer settles felony case in Neurontin off-label promotion». San Francisco Chronicle. էջ C-1. Արխիվացված օրիգինալից 2006 թ․ հունիսի 23-ին.
  111. ↑ Drugs.com international listings for Gabapentin Արխիվացված 16 Փետրվար 2016 Wayback Machine Page accessed 9 February 2016
  112. ↑ «Gralise Approval History». Drugs.com.
  113. ↑ Baillie JK, Power I (January 2006). «The mechanism of action of gabapentin in neuropathic pain». Current Opinion in Investigational Drugs. 7 (1): 33–9. PMID 16425669.
  114. ↑ Jensen B, Regier LD, editors. RxFiles : Drug comparison charts. 7th ed. Saskatoon, SK: RxFiles, 2010; p.78
  115. ↑ Kjellsson MC, Ouellet D, Corrigan B, Karlsson MO (October 2011). «Modeling sleep data for a new drug in development using markov mixed-effects models». Pharmaceutical Research. 28 (10): 2610–27. doi:10.1007/s11095-011-0490-x. PMID 21681607.
  116. ↑ Landmark CJ, Johannessen SI (February 2008). «Modifications of antiepileptic drugs for improved tolerability and efficacy». Perspectives in Medicinal Chemistry. 2: 21–39. PMC 2746576. PMID 19787095.
  117. ↑ «GlaxoSmithKline and XenoPort Receive FDA Approval for Horizant». GlaxoSmithKline and XenoPort, Inc. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 16-ին.
  118. ↑ Jeffrey S. «FDA Approves Gabapentin Enacarbil for Postherpetic Neuralgia». Medscape. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  119. ↑ Cundy KC, Branch R, Chernov-Rogan T, Dias T, Estrada T, Hold K, Koller K, Liu X, Mann A, Panuwat M, Raillard SP, Upadhyay S, Wu QQ, Xiang JN, Yan H, Zerangue N, Zhou CX, Barrett RW, Gallop MA (October 2004). «XP13512 [(+/-)-1-([(alpha-isobutanoyloxyethoxy)carbonyl] aminomethyl)-1-cyclohexane acetic acid], a novel gabapentin prodrug: I. Design, synthesis, enzymatic conversion to gabapentin, and transport by intestinal solute transporters». The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics. 311 (1): 315–23. doi:10.1124/jpet.104.067934. PMID 15146028.
  120. ↑ Cundy KC, Annamalai T, Bu L, De Vera J, Estrela J, Luo W, Shirsat P, Torneros A, Yao F, Zou J, Barrett RW, Gallop MA (October 2004). «XP13512 [(+/-)-1-([(alpha-isobutanoyloxyethoxy)carbonyl] aminomethyl)-1-cyclohexane acetic acid], a novel gabapentin prodrug: II. Improved oral bioavailability, dose proportionality, and colonic absorption compared with gabapentin in rats and monkeys». The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics. 311 (1): 324–33. doi:10.1124/jpet.104.067959. PMID 15146029.
  121. ↑ Oxford Textbook of Correctional Psychiatry. Robert L. Trestman, Kenneth L. Appelbaum, Jeffrey L. Metzner. Oxford University Press, Apr 9, 2015. p. 167. 978-0199360574
  122. ↑ Goodman CW, Brett AS (August 2017). «Gabapentin and Pregabalin for Pain – Is Increased Prescribing a Cause for Concern?». The New England Journal of Medicine. 377 (5): 411–414. doi:10.1056/NEJMp1704633. PMID 28767350.
  123. ↑ Evoy KE, Morrison MD, Saklad SR (March 2017). «Abuse and Misuse of Pregabalin and Gabapentin». Drugs. 77 (4): 403–426. doi:10.1007/s40265-017-0700-x. PMID 28144823.
  124. ↑ Faryar, Kiran A.; Webb, Ashley N.; Bhandari, Bikash; Price, Timothy G.; Bosse, George M. (2019 թ․ հունվարի 24). «Trending gabapentin exposures in Kentucky after legislation requiring use of the state prescription drug monitoring program for all opioid prescriptions». Clinical Toxicology (Philadelphia, Pa.): 1–6. doi:10.1080/15563650.2018.1538518. ISSN 1556-9519. PMID 30676102.
  125. ↑ Vettorato E, Corletto F (September 2011). «Gabapentin as part of multi-modal analgesia in two cats suffering multiple injuries». Veterinary Anaesthesia and Analgesia. 38 (5): 518–20. doi:10.1111/j.1467-2995.2011.00638.x. PMID 21831060.
  126. ↑ van Haaften KA, Forsythe LR, Stelow EA, Bain MJ (November 2017). «Effects of a single preappointment dose of gabapentin on signs of stress in cats during transportation and veterinary examination». Journal of the American Veterinary Medical Association. 251 (10): 1175–1181. doi:10.2460/javma.251.10.1175. PMID 29099247.
  127. ↑ Forney B. «Gabapentin for Veterinary Use». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 6-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գաբապենտին» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
ChEMBL · Drugbank · IUPHAR · KEGG · PDB · PDB · PDB · PDB · UNII
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
Microsoft: 2776608144
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գաբապենտին&oldid=9492322» էջից