Կաննաբինոիդներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Cannabis indica բույսը
Cannabis sativa-ի ծաղիկները՝ շրջապատված մազմզուկներով

Կաննաբինոիդ, քիմիական միացություններ, որոնք ազդում են բջիջների կաննաբինոիդային ընկալիչների վրա, ճնշելով ուղեղում միջնորդանյութերի արտազատումը։ Այս ընկալիչների լիգանդներ են համարվում ներսածին կաննաբինոիդները (արտադրվում են մարդկանց և կենդանիների օրգանիզմում)[1], ֆիտոկաննաբինոիդները (հայտնաբերվել են կանեփի և այլ բույսերում) և սինթետիկ կաննաբինոիդները։ Ամենահայտնի կաննաբինոիդը ֆիտոկաննաբինոիդ տետրահիդրականնաբինոլն է, կանեփի ակտիվ բաղադրիչը[2][3]։ Կաննաբիդիոլը այս բույսի մյուս ակտիվ բաղադրիչն է[4]։ Կան կանեփից ստացված մոտավորապես 85 տարբեր կաննաբինոիդներ[5]։

Սինթետիկ կաննաբինոիդները պատկանում են տարբեր քիմիական խմբերի. դասական կաննաբինոիդները հիմնականում կառուցվածքով նման են տետրահիդրոկաննաբինոլին, ոչ դասական կաննաբինոիդները (կաննաբիմիմետիկներ) ներառում են ամինոալկիլինդոլներ, 1,5-դիարիլպիրազոլներ, քուինոլիններ և արիլսուլֆուլամիններ, ինչպես նաև էիկոզանոիդներ[2]։

Կաննաբինոիդների ընկալիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 1980-ական թվականները տիրում էր այն կարծիքը, որ կաննաբինոիդներն ազդում են ոչ յուրահատուկ փոխազդմամբ բջջաթաղանթի հետ և այն չի իրականացվում հատուկ ընկալիչներով։ 1980 թվականին կաննաբինոիդային առաջին ընկալչի հայտնաբերումը փոխեց այդ տեսակետը։ Այս ընկալիչը նույն է կենդանիների մոտ և հայտնաբերվել է կաթնասունների, թռչունների, ձկների, սողուների մոտ։ Ներկայումս հայտնի են կաննաբինոիդային երկու ընկալիչներ, որոնք կոչվում են CB1 և CB2[1][6]: Մարդու ուղեղն ունի ավելի շատ կաննաբինոիդային ընկալիչներ, քան G-սպիտակուցային տեսակի այլ ընկալիչներ[7]։

Կաննաբինոիդային ընկալիչ-1[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տե՛ս նաև՝ Կաննաբինոիդային ընկալիչ-1

CB1 ընկալիչները հիմնականում տեղակայված են ուղեղում, հատկապես հիմային կորիզներում և լիմբիական համակարգում, ներառյալ՝ հիպոկամպում[1]։ Այս ընկալիչներից կան նաև ուղեղիկում, արական և իգական սեռական օրգաններում։ CB1 ընկալիչները բացակայում են երկարավուն ուղեղում։

Կաննաբինոիդային ընկալիչ-2[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տե՛ս նաև՝ Կաննաբինոիդային ընկալիչ-2

CB2 ընկալիչները հիմնականում հայտնաբերվել են իմունային համակարգում[8]։ Նրանց քանակը հատկապես շատ է փայծաղում։ CB2 ընկալիչները պատասխանատու են հակաբորբոքային և այլ բուժական ազդեցությունների համար[8]։

Ֆիտոկաննաբինոիդներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեսակ Կառուցվածք Ցիկլիկ կառուցվածք
Կաննաբիգերոլ-տիպ
CBG 		CBG-տիպի կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք CBG-տիպի ցիկլիկ կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք
Կաննաբիքրոմենե-տիպ
CBC 		CBC-տիպի կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք CBC-տիպի ցիկլիկ կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք
Կաննաբիդիոլ-տիպ
CBD 		CBD-տիպի կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք CBD-տիպի ցիկլիկ կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք
Տետրահիդրոկաննաբինոլ-
և
Կաննաբինոլ-տիպ
THC, CBN 		CBN-տիպի կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք CBN-տիպի ցիկլիկ կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք
Կաննաբիելսոին-տիպ
CBE 		Chemical structure of a CBE-type cannabinoid. Chemical structure of the CBE-type cyclization of cannabinoids.
իզո-
Տետրահիդրոկաննաբինոլ-
տիպ
իզո-THC 		իզո-CBN-տիպի կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք իզո-CBN-տիպի ցիկլիկ կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք
Կաննաբիցիկլոլ-տիպ
CBL 		Chemical structure of a CBL-type cannabinoid. CBL-տիպի ցիկլիկ կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք
Կաննաբիցիտրան-տիպ
CBT 		CBT-տիպի կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք CBT-տիպի ցիկլիկ կաննաբինոիդի քիմիական կառուցվածք
Բնական կաննաբինոիդների հիմնական տեսակները

Հիմնական կաննաբինոիդները կենտրոնացած են մածուցիկ խեժում, որն առաջանում է բույսի մազմզուկներում։ Ամենաքիչը 85 տարբեր կաննաբինոիդներ են առանձնացվել կանեփից[5]։

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոլոր տեսակներն ունեն կանաբիգերոլ տիպի բաղադրամաս[9][10]։

Տետրահիդրոկաննաբինոլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տետրահիդրոկաննաբինոլը (THC) կանեփի հոգեմետ ամենակտիվ բաղադրիչն է։ Delta-9-տետրահիդրոկաննաբինոլը (Δ9-THC, THC) ևդելտա-8-տետրահիդրոկաննաբինոլը (Δ8-THC) իրենց ազդեցությամբ նման են անանդամիդին, որը օրգանզիմում արտադրվող նեյրոտրանսմիթեր է։ Կանեփում գտնվող այս երկու նյութերն ազդում են ուղեղի CB1 կաննաբինոիդային ընկալիչներով։ Սրանք թուլացնում են ցավը, թուլացնում են նեյրոբորբոքումը, խթանում են նեյրոգենեզը[11]։ Այն հավասարապես ազդում է CB1 և CB2 ընկալիչներին[12]։

Կաննաբիդիոլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաննաբիդիոլը (CBD) հոգեմետ չէ[13]։ Այնուամենայնիվ, հետազոտությունները վկայում են, որ կանեփ ծխողների մոտ նկատվում են շիզոֆրենիայի նման ախտանիշներ[14]։ Կաննաբիդիոլը փոքր խնամակցություն ունի կաննաբինաիդային ընկալիչ-1-ի և կաննաբինաիդային ընկալիչ-2-ի հետ, սակայն ազդում է որպես կաննաբինոիդ ագոնիստների ոչ ուղղակի անտագոնիստ[15]։ Հայտնաբերվել է, որ այն համարվում է նոր հայտնաբերված GPR55 կաննաբինոիդային ընկալիչի անտագոնիստ[16]։ Կաննաբիդիոլը նաև հանդիսանում է 5-HT1A ընկալիչների ագոնիստ[17]։

Հնարավոր է, որ այն կապված է ցնցումային նոպաների, բորբոքման, անհանգստության և սրտխառնոցի առաջացման հետ[15][15]։

Կաննաբիդիոլը մասնակցություն ունի նաև տետրահիդրոկաննբինոլի հետ կապված կարճատև հիշողության կորստի։

Որոշ հետազոտողներ կարծիք են հայտնում, որ կաննաբիդիոլի հակապսիխոզային ազդեցությունը շիզոֆրենիայի բուժման նոր հնարավորություն է տալիս[18]։ Կաղապար:Npsn

Կալիֆորնիայի խաղաղօվկիանոսյան բժշկական կենտրոնի հետազոտողները հայտնաբերել են, որ կաննաբիդիոլը կարող է «անջատել» ID1-ի ակտիվությունը, որը պատասխանատու է քաղցկեղի ժամանակ մետաստազների առաջացման համար[19][20][21]։

Կաննաբիոլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տե՛ս նաև՝ Կաննաբիոլ

Կաննաբիոլը (CBN) տետրահիդրոկաննաբինոլի տրոհման առաջնային արգասիքն է, և դրանից սովորաբար քիչ չափով լինում է բույսում։ Լույսի և օդի ազդեցության պայմաններում կաննաբիոլի պարունակությունը շատանում է, քանի որ տեղի է ունենում տետրահիդրականնաբինոլի աստիճանական տրոհում։ Սա թույլ հոգեմետ է։ Սրա խնամակցությունը CB2 ընկալիչների նկատմամբ ավելին է, քան CB1-ի նկատմամբ[22]։

Կաննաբիգերոլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տե՛ս նաև՝ Կաննաբիգերոլ

Կաննաբիգերոլը (CBG) պսիխոմիմետիկ չէ, բայց ազում է կանեփի ազդման նման։ Այն համարվում է α2-ադրենաընկալիչների ագոնիստը, 5-HT1A ընկալիչների անտագոնիստը, և CB1 ընկալիչների անտագոնիստը[23]։ It also binds to the CB2 receptor[23].

Տետրահիդրոկաննաբիվարին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տե՛ս նաև՝ Տետրահիդրոկաննաբիվարին

Տետրահիդրոկաննաբիվարինը (THCV) is prevalent in certain central Asian and southern African strains of Cannabis.[24][25] Այն CB1 ընկալիչների անտագոնիստն է և թուլացնում է տետրահիդրոկաննաբինոլի պսիխոակտիվ ազդեցությունը[26]։

Կաննաբիդիվարին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տե՛ս նաև՝ Կաննաբիդիվարին

Չնայած կաննաբիդիվարինը (CBDV) կաննաբինոիդային շարքի քիչ հանդիպող տեսակն է, սրա բարձր քանակները հայտնաբերվել են հյուսիսարևմտյան Հիմալայների վայրի կանեփազգիներում և Նեպալի հաշիշում[25][27]։

Կաննաբիքրոմեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տե՛ս նաև՝ Կաննաբիքրոմեն

Կաննաբիքրոմենը (CBC) պսիխոակտիվ չէ[13]։ Շատ է հանդիպում արևադարձային կանեփազգիներում։ Ազդեցությունները հակաբորբոքային են և ցավազրկող։

Դեղաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաննաբինոիդները կարող են անցնել օրգանիզմ ծխելու, գոլորշիների, սննդի, մաշկի, ներերակային ներարկման, բերանում ներծծման ուղիղաղիքային ներծծման եղանակներով։ Օրգանիզմում նրան հիմնականում քայքայվում են լյարդում, հիմնականում ցիտոքրոմ P450-ով, գլխավորապես՝ CYP 2C9-ով։

Որոշները կուտակվում են ճարպային հյուսվածքում, Δ9-THC տրոհվում է 11-հիդրօքսի-Δ9-THC-, որը հետագայում վերածվում է 9-կարբօքսի-THC-ի. Որոշ կանեփազգիների արգասիքներ կարող են հայտնաբերվել իրենց առաջացումից նույնիսկ մի քանի շաբաթ անց։ Սրանք հայտնաբերվում են հակամարմինների վրա հիմնված սովորական թեսթերի միջոցով։

Ստացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաննաբինոիդները կարող են սնջատվել բույսերից օրգանական լուծիչներով մզման միջոցով։ Սովորաբար օգտագործում են ալկոհոլ և ածխաջրածիններ։ Սակայն, այս լուծույթներից շատերը կարող են թունավոր լինել։ Կարելի է օգտագործել բութայն, որի գոլորշացումն ավելի արագ է կատարվում։ Որպես այլընտրանք, որպես լուծիչ օգտագործում են ածխածնի երկօքսիդ։ Այս գործընթացւը պահանջում է բարձր ճնշում (73 մթնոլորտ և ավելին)։ Մզումուց հետո կաննաբինոիդները կարող են առանձնացվել առանձին բաղադրիչների վակումային թորման միջոցով կամ այլ եղանակով։ Այնուամենայնիվ, մաքուր կաննաբինոիդներ ստանալը բավակնին բարդ և աշխատատար պրոցես է։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաննաբինոիդներն առաջին անգամ հայտնաբերվել են 1940 թվականին, երբ տարբերակվեցին կաննաբիդիոլը և կաննաբինոլը։ were identified. 1964 թվականին առաջին անգամ բացահայտվեց տետրահիդրոկաննաբինոլի կառուցվածքը։

Շնորհիվ մոլեկուլների նմանության, սկզբում կարծում էին, որ կաննաբիդիոլը տետրահիդրոկաննաբինոլի նախորդն է։ Սակայն հիմա հայտնի է, որ այդ նյութերն առաջանում են միմյանցից անկախ, մեկ ընդհանուր նախորդից՝ կաննաբիգերոլից։

Ներսածին կաննաբինոիդներ (Էնդոկաննաբինոիդներ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անանդամիդ, CB1-ի և CB2-ի ներսածին լիգանդ

Էնդոկաննաբինոիդները օրգանիզմի ներսում առաջացող նյութեր են, որոնք ազդում են կաննաբինոիդային ընկալիչների վրա։ 1988 թվականին կաննաբինոիդային ընկալիչների հայտնաբերումից հետո գիտնականները ձեռնամուխ եղան երսածին նյութերի հայտնաբերմանը, որոնք կարող էին ազդել այդ ընկալիչների վրա։

Էնդոկաննաբինոիդների տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արախիդոնոիլէթանոլամին (Անանդամիդ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1992 թվականին Ռաֆաել Մեչոուլամի լաբորատորիայում հայտնաբերվեց անանդամիդը, որն իր անունը ստացավ սանսկրիտերեն գոլորշացում և ամիդ բառերից։ Անանդամիդը ստացվում է արախիդոնաթթվից։ Իր ազդեցությամբ նման է տետրահիդրոկաննաբինոլին, չնայած նրա քիմիական կառուցվածքն այլ է։ Անանդամիդը կապվում է կենտրոնական (CB1) և առավել քիչ՝ ծայրամասային (CB2) կաննաբինոիդային ընկալիչներին։ Անանդամիդն ավելի հզոր ազդեցություն ունի CB1 ընկալիչների վրա, քան տետրահիդրոկաննաբինոլը[28]։ Անանդամիդը հայտնաբերվել է տարբեր տեսակի կենդանիների գրեթե բոլոր հյուսվածքներում[29]։ Անանդամիդը հայտնաբերվել է նաև այլ բույսերում, ներառյալ՝ շոկոլադում[30]։

Անանդամիդի երկու անալոգները՝ 7,10,13,16-դոկոսատետրաենոիլէթանոլամիդ և հոմո-γ-լինոլենոիլեթանոլամինը ունեն նույն ազդեցությունները։ Սրանք ազդանշանող լիպիդային ընտանիքին են պատկանում, որոնք կոչվում են N-ացիլէթանոլամիններ, ներառում են նաև ոչ կաննաբինոիդների՝ պալմիտոիլէթանոլամիդ և օլեօիլէթանոլամիդ։ Սրանք համապատասխանաբար ունեն հակաբորբոքային և ախորժաբեր ազդեցություններ։ Սրանցից ոմանք հայտնաբերվել էն բույսերում և կակղամորթների օրգանիզմում[31][32]։

2-արախիդոնոիլգլիցերոլ (2-AG)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սա կապվում է CB1 և CB2 ընկալիչներին, ունի նրանց նկատմամբ հավասար խնամակցություն[28]։ 2-AG-ն ավելի մեծ քանակներով է գտնվում ուղեղում, քան անանդամիդները[33]։ 2-AG-ն ավելի շատ է պատասխանատու էնդոկաննաբինոիդային ազդանշանման համար, քան անադամիդները[1][34]։

2-արախիդոնիլ գլիցերիլ եթեր (նոլադին եթեր)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2001 թվականին անջատվեց ուղեղից[35][36]։ Սա կապվում է CB1 կաննաբինոիդային ընկալիչին (Ki = 21.2 նմոլ/լ) և ունի հանգստացնող, ջերմության իջեցում, աղիների ակտիվության թուլացում, ցավի թեթև թուլացում։ Սա հիմնականում կապվում է CB1 ընկալիչներին, և առավել քիչ՝ CB2 ընկալիչներին[28]։

N-արախիդոնոիլ դոֆամին (NADA)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայտնաբերվել է 2000 թվականին, հիմնականում կապվում է CB1 ընկալիչներին[37]։ Անանդամիդի նման, այս նյութը նույնպես ագոնիստ է 1 ենթատիպի վանիլոիդային ընկալիչների նկատմամբ[38][39]։

Վիրոդհամինե (OAE)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տե՛ս նաև՝ Վիրոդհամինե

Վիրոդհամինը կամ O-արախիդոնոիլ-էթանոլամինը (OAE) առաջին անգամ հայտնաբերվել է 2002 թվականին հունիսին։ Չնայած սա ագոնիստ է CB2 և մասնակիորեն՝ CB1 ընկալիչների նկատմամբ, in vivo պայմաններում այն համարվում է CB1- անտագոնիստը։ Առնետների ուղեղում այն քանակով ավելի քիչ է, քան անադամիդը[40]։

Լիզոֆոսֆատիդիլինոզիտոլ (LPI)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սա համարվում է ներ հայտնաբերված GPR55 էնդոկաննաբինոիդային ընկալիչները լիգանդը[41]։

Ֆունկցիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներսածին կաննաբինոիդները ներբջջային լիպիդային միջնորդներ են, որոնք արտադրվում են բջիջների մի խմբից և ազդում մոտակա բջիջների կաննաբինոիդային ընկալիչների վրա։ Չնայած այդ աշխատանքի սկզբունքով նրան նման են մոնոամինային նեյրոտրանսմիթերներին (ացետիլխոլին, դոֆամին), ներսածին կաննաբինոիդները որոշ հատկություններով տարբերվւոմ են վերջիններիցս։ Մասնավորապես, սրանք մասնակցում են նեյրոնների միջև հետադարձ (ռետրոգրադ) ազդակահաղորդմանը։ Ներսածին կաննաբինոիդները ճարպալույծ են, քիչ են լուծվում ջրում։ Սրանք չան կուտակվում բշտիկներում։ Սրանք սինթեզվում են պահանջին համապատասխան, ի տարբերություն շատ միջնորդների, որոնք սինթեզվելուց հետո կուտակվում են և արտադրվում, երբ դրանց պահանջը կա։

2-AG ներսածին կաննաբինոիդը հայտնաբերվել է մարդու և կովերի կաթում[42]։

Հետադարձ ազդակահոսք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորական նեյրոտրանսմիթերներն արտադրվում են նախասինապսային թաղանթի կողմից և ազդում հետսինապսային թաղանթի համապատասխան ընկալիչների վրա։ Նման կառույցներում ազդակները հետ չեն հաղորդվում։ Էնդոկաննաբինոիդները, մյուս կողմից իրականացնում են ազդակների հետադարձ (ռետրոգրադ) հաղորդում, քանի որ նրանք հեշտությամբ հետ են վերադառնում, ի տարբերություն սովորական սինապսային հաղորդիչ միջնորդանյութերի։ Նրանք արտադրվում են հետսինապսյաին թաղանթից և ազդում նախասինապսային թաղանթում տեղակայված բազմաթիվ ընկալիչներին, որտեղից սովորաբար արտադրվում են նեյրոտրանսմիթերները։ Այս ընկլաիչների ակտիվացումը թուլացնում է նախասինապսային թաղանթից նեյրոտրանսմիթերների արտազատումը։

Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էնդոկաննաբինոիդները ջրավախ մոլեկուլներ են։ Սրանք չեն կարող տարածվել բջիջները շրջապատող ջրային միջավայրով երկար տարածություններ։ Այդ պատճառով սրանք հիմնականում ազդում են մոտական բջիջների վրա։

Սինթետիկ կաննաբինոիդներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տե՛ս նաև՝ Սինթետիկ կաննաբինոիդներ

Դեռևս, սկսած 1941 թվականի, սիթեզվել են կաննաբինոիդների սինթետիկ տարատեսակները, հիմնականում՝ բուսական տեսակների։ Սրանք շատ արդյունավետ են տարբեր հետազոտությունների, փորձերի կատարման ժամանակ։

Մարդկանց կոմղից օգտագործման դեպքում նրանք թողնում են էական վնասակար ազդեցություն[43]։ In the period of 2012 through 2014, over 10,000 contacts to poison control centers in the United States were related to use of synthetic cannabinoids[43].

Դեղանյութերը պարունակում են բնական կամ սինթետիկ կաննաբինոիդներ կամ դրանց համարժեքներ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Pacher P., Bátkai S, Kunos G (2006)։ «The Endocannabinoid System as an Emerging Target of Pharmacotherapy»։ Pharmacological Reviews 58 (3): 389–462։ PMC 2241751։ PMID 16968947։ doi:10.1124/pr.58.3.2 
  2. ↑ 2,0 2,1 Lambert Didier M., Fowler Christopher J. (2005)։ «The Endocannabinoid System: Drug Targets, Lead Compounds, and Potential Therapeutic Applications»։ Journal of Medicinal Chemistry 48 (16): 5059–87։ PMID 16078824։ doi:10.1021/jm058183t 
  3. ↑ Pertwee Roger, ed. (2005)։ Cannabinoids։ Springer-Verlag։ էջ 2։ ISBN 3-540-22565-X 
  4. ↑ «Bulletin on Narcotics - 1962 Issue 3 - 004»։ UNODC (United Nations Office of Drugs and Crime)։ 1962-01-01։ Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 15 
  5. ↑ 5,0 5,1 El-Alfy Abir T., Ivey Kelly, Robinson Keisha, Ahmed Safwat, Radwan Mohamed, Slade Desmond, Khan Ikhlas, Elsohly Mahmoud, Ross Samir (2010)։ «Antidepressant-like effect of Δ9-tetrahydrocannabinol and other cannabinoids isolated from Cannabis sativa L»։ Pharmacology Biochemistry and Behavior 95 (4): 434–42։ PMC 2866040։ PMID 20332000։ doi:10.1016/j.pbb.2010.03.004 
  6. ↑ Begg Malcolm, Pacher Pál, Batkai Sándor, Oseihyiaman Douglas, Offertaler László, Mo Fong Ming, Liu Jie, Kunos George (2005)։ «Evidence for novel cannabinoid receptors»։ Pharmacology & Therapeutics 106 (2): 133–45։ PMID 15866316։ doi:10.1016/j.pharmthera.2004.11.005 
  7. ↑ Boron Walter F., Boulpaep Emile L., eds. (2009)։ Medical Physiology: A Cellular and Molecular Approach։ Saunders։ էջ 331։ ISBN 978-1-4160-3115-4 
  8. ↑ 8,0 8,1 Pacher P., Mechoulam R. (2011)։ «Is lipid signaling through cannabinoid 2 receptors part of a protective system?»։ Progress in Lipid Research 50 (2): 193–211։ PMC 3062638։ PMID 21295074։ doi:10.1016/j.plipres.2011.01.001 
  9. ↑ Fellermeier Monika, Eisenreich Wolfgang, Bacher Adelbert, Zenk Meinhart H. (2001)։ «Biosynthesis of cannabinoids»։ European Journal of Biochemistry 268 (6): 1596–1604։ ISSN 0014-2956։ PMID 11248677։ doi:10.1046/j.1432-1327.2001.02030.x 
  10. ↑ Patentdocs. Patent application title: Controlled cannabis decarboxylation. US Patent application number: 20120046352. Retrieved 28 December, 2013
  11. ↑ Campbell V A, Gowran A (2007)։ «Alzheimer's disease; taking the edge off with cannabinoids?»։ British Journal of Pharmacology 152 (5): 655–62։ PMC 2190031։ PMID 17828287։ doi:10.1038/sj.bjp.0707446 
  12. ↑ Huffman J. (2000)։ «The Search for Selective Ligands for the CB2 Receptor»։ Current Pharmaceutical Design 6 (13): 1323–37։ PMID 10903395։ doi:10.2174/1381612003399347 
  13. ↑ 13,0 13,1 Ilan A. B., Gevins A., Coleman M., Elsohly M. A., De Wit H. (2005)։ «Neurophysiological and subjective profile of marijuana with varying concentrations of cannabinoids»։ Behavioural Pharmacology 16 (5–6): 487–96։ PMID 16148455։ doi:10.1097/00008877-200509000-00023 
  14. ↑ Morgan C. J. A., Curran H. V. (2008)։ «Effects of cannabidiol on schizophrenia-like symptoms in people who use cannabis»։ The British Journal of Psychiatry 192 (4): 306–7։ PMID 18378995։ doi:10.1192/bjp.bp.107.046649 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Mechoulam Raphael, Peters Maximilian, Murillo-Rodriguez Eric, Hanuš Lumír O. (2007)։ «Cannabidiol – Recent Advances»։ Chemistry & Biodiversity 4 (8): 1678–92։ PMID 17712814։ doi:10.1002/cbdv.200790147 
  16. ↑ Ryberg E, Larsson N, Sjögren S, Hjorth S, Hermansson N-O, Leonova J, Elebring T, Nilsson K, Drmota T, Greasley P J (2009)։ «The orphan receptor GPR55 is a novel cannabinoid receptor»։ British Journal of Pharmacology 152 (7): 1092–101։ PMC 2095107։ PMID 17876302։ doi:10.1038/sj.bjp.0707460 
  17. ↑ Russo Ethan B., Burnett Andrea, Hall Brian, Parker Keith K. (2005)։ «Agonistic Properties of Cannabidiol at 5-HT1a Receptors»։ Neurochemical Research 30 (8): 1037–43։ PMID 16258853։ doi:10.1007/s11064-005-6978-1 
  18. ↑ Leweke F M, Piomelli D, Pahlisch F, Muhl D, Gerth C W, Hoyer C, Klosterkötter J, Hellmich M, Koethe D (2012)։ «Cannabidiol enhances anandamide signaling and alleviates psychotic symptoms of schizophrenia»։ Translational Psychiatry 2 (3): e94–։ PMC 3316151։ PMID 22832859։ doi:10.1038/tp.2012.15 
  19. ↑ McAllister S. D., Christian R. T., Horowitz M. P., Garcia A., Desprez P.-Y. (2007)։ «Cannabidiol as a novel inhibitor of Id-1 gene expression in aggressive breast cancer cells»։ Molecular Cancer Therapeutics 6 (11): 2921–7։ PMID 18025276։ doi:10.1158/1535-7163.MCT-07-0371 
  20. ↑ Ligresti A., Moriello AS, Starowicz K, Matias I, Pisanti S, De Petrocellis L, Laezza C, Portella G, Bifulco M, Di Marzo V (2006)։ «Antitumor Activity of Plant Cannabinoids with Emphasis on the Effect of Cannabidiol on Human Breast Carcinoma»։ Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics 318 (3): 1375–87։ PMID 16728591։ doi:10.1124/jpet.106.105247 
  21. ↑ «Marijuana Compound Fights Cancer; Human Trials Next»։ NBC Bay Area 
  22. ↑ Mahadevan Anu, Siegel Craig, Martin Billy R., Abood Mary E., Beletskaya Irina, Razdan Raj K. (2000)։ «Novel Cannabinol Probes for CB1 and CB2 Cannabinoid Receptors»։ Journal of Medicinal Chemistry 43 (20): 3778–85։ PMID 11020293։ doi:10.1021/jm0001572 
  23. ↑ 23,0 23,1 Cascio MG, Gauson LA, Stevenson LA, Ross RA, Pertwee RG (2010)։ «Evidence that the plant cannabinoid cannabigerol is a highly potent α2-adrenoceptor agonist and moderately potent 5HT1A receptor antagonist»։ British Journal of Pharmacology 159 (1): 129–41։ PMC 2823359։ PMID 20002104։ doi:10.1111/j.1476-5381.2009.00515.x 
  24. ↑ Baker PB, Gough TA, Taylor BJ (1980)։ «Illicitly imported Cannabis products: Some physical and chemical features indicative of their origin»։ Bulletin on narcotics 32 (2): 31–40։ PMID 6907024 
  25. ↑ 25,0 25,1 Hillig K. W., Mahlberg P. G. (2004)։ «A chemotaxonomic analysis of cannabinoid variation in Cannabis (Cannabaceae)»։ American Journal of Botany 91 (6): 966–75։ PMID 21653452։ doi:10.3732/ajb.91.6.966 
  26. ↑ Thomas Adèle, Stevenson Lesley A, Wease Kerrie N, Price Martin R, Baillie Gemma, Ross Ruth A, Pertwee Roger G (2005)։ «Evidence that the plant cannabinoid Δ9-tetrahydrocannabivarin is a cannabinoid CB1and CB2receptor antagonist»։ British Journal of Pharmacology 146 (7): 917–26։ PMC 1751228։ PMID 16205722։ doi:10.1038/sj.bjp.0706414 
  27. ↑ Merkus Frans W. H. M. (1971)։ «Cannabivarin and Tetrahydrocannabivarin, Two New Constituents of Hashish»։ Nature 232 (5312): 579–80։ PMID 4937510։ doi:10.1038/232579a0 
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 Grotenhermen Franjo (2005)։ «Cannabinoids»։ Current Drug Target -CNS & Neurological Disorders 4 (5): 507–530։ doi:10.2174/156800705774322111 
  29. ↑ Martin B.R., Mechoulam R., Razdan R.K. (1999)։ «Discovery and characterization of endogenous cannabinoids»։ Life Sciences 65 (6–7): 573–595։ doi:10.1016/S0024-3205(99)00281-7 
  30. ↑ Di Tomaso Emmanuelle, Beltramo Massimiliano, Piomelli Daniele (1996)։ «Brain cannabinoids in chocolate»։ Nature 382 (6593): 677–8։ PMID 8751435։ doi:10.1038/382677a0 
  31. ↑ Chapman K. D., Venables B, Markovic R, Blair Jr RW, Bettinger C (1999)։ «N-Acylethanolamines in Seeds. Quantification of Molecular Species and Their Degradation upon Imbibition»։ Plant Physiology 120 (4): 1157–64։ PMC 59349։ PMID 10444099։ doi:10.1104/pp.120.4.1157 
  32. ↑ Sepe Nunzio, De Petrocellis Luciano, Montanaro Francesca, Cimino Guido, Di Marzo Vincenzo (1998)։ «Bioactive long chain N-acylethanolamines in five species of edible bivalve molluscs»։ Biochimica et Biophysica Acta (BBA) – Lipids and Lipid Metabolism 1389 (2): 101–11։ PMID 9461251։ doi:10.1016/S0005-2760(97)00132-X 
  33. ↑ Piomelli Daniele, Schweitzer Nephi, Piomelli Paul (1997)։ «A second endogenous cannabinoid that modulates long-term potentiation»։ Nature 388 (6644): 773–8։ PMID 9285589։ doi:10.1038/42015 
  34. ↑ Savinainen Juha R, Järvinen Tomi, Laine Krista, Laitinen Jarmo T (2001)։ «Despite substantial degradation, 2-arachidonoylglycerol is a potent full efficacy agonist mediating CB1receptor-dependent G-protein activation in rat cerebellar membranes»։ British Journal of Pharmacology 134 (3): 664–72։ PMC 1572991։ PMID 11588122։ doi:10.1038/sj.bjp.0704297 
  35. ↑ Hanuš Lumír, Abu-Lafi Saleh, Fride Ester, Breuer Aviva, Vogel Zvi, Shalev Deborah E., Kustanovich Irina, Mechoulam Raphael (2001)։ «2-Arachidonyl glyceryl ether, an endogenous agonist of the cannabinoid CB1 receptor»։ Proceedings of the National Academy of Sciences 98 (7): 3662–5։ PMC 31108։ PMID 11259648։ doi:10.1073/pnas.061029898 
  36. ↑ Oka Saori, Tsuchie Akiko, Tokumura Akira, Muramatsu Mayumi, Suhara Yoshitomo, Takayama Hiroaki, Waku Keizo, Sugiura Takayuki (2003)։ «Ether-linked analogue of 2-arachidonoylglycerol (noladin ether) was not detected in the brains of various mammalian species»։ Journal of Neurochemistry 85 (6): 1374–81։ PMID 12787057։ doi:10.1046/j.1471-4159.2003.01804.x 
  37. ↑ Bisogno Tiziana, Melck Dominique, Bobrov Mikhail Yu., Gretskaya Natalia M., Bezuglov Vladimir V., De Petrocellis Luciano, Di Marzo Vincenzo (2000)։ «N-acyl-dopamines: Novel synthetic CB1 cannabinoid-receptor ligands and inhibitors of anandamide inactivation with cannabimimetic activity in vitro and in vivo»։ Biochemical Journal 351 (3): 817–24։ PMC 1221424։ PMID 11042139։ doi:10.1042/0264-6021:3510817 
  38. ↑ Bisogno T, Ligresti A, Dimarzo V (2005)։ «The endocannabinoid signalling system: Biochemical aspects»։ Pharmacology Biochemistry and Behavior 81 (2): 224–38։ PMID 15935454։ doi:10.1016/j.pbb.2005.01.027 
  39. ↑ Ralevic Vera (2003)։ «Cannabinoid modulation of peripheral autonomic and sensory neurotransmission»։ European Journal of Pharmacology 472 (1–2): 1–21։ PMID 12860468։ doi:10.1016/S0014-2999(03)01813-2 
  40. ↑ Porter A. C., Sauer JM, Knierman MD, Becker GW, Berna MJ, Bao J, Nomikos GG, Carter P, Bymaster FP, Leese AB, Felder CC (2002)։ «Characterization of a Novel Endocannabinoid, Virodhamine, with Antagonist Activity at the CB1 Receptor»։ Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics 301 (3): 1020–4։ PMID 12023533։ doi:10.1124/jpet.301.3.1020 
  41. ↑ Piñeiro Roberto, Falasca Marco (2012)։ «Lysophosphatidylinositol signalling: New wine from an old bottle»։ Biochimica et Biophysica Acta (BBA) – Molecular and Cell Biology of Lipids 1821 (4): 694–705։ PMID 22285325։ doi:10.1016/j.bbalip.2012.01.009 
  42. ↑ Fride E, Bregman T, Kirkham TC (2005)։ «Endocannabinoids and food intake: Newborn suckling and appetite regulation in adulthood»։ Experimental biology and medicine 230 (4): 225–34։ PMID 15792943 
  43. ↑ 43,0 43,1 Կաղապար:Cite document
  44. ↑ «More medicinal uses for marijuana»։ Marijuana.org։ հոկտեմբերի 18, 2005։ Արխիվացված է օրիգինալից 2005-12-21-ին։ Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 15 

Նյութեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կաննաբինոիդներ&oldid=8775055» էջից