Բիլի Բյորք (դերասանուհի)

Բիլի Բյորք; անգլ.՝ Billie Burke
Ծնվել է	օգոստոսի 7, 1884[…]
Ծննդավայր	Վաշինգտոն, Կոլումբիայի շրջան, ԱՄՆ
Մահացել է	մայիսի 14, 1970[…] (85 տարեկան)
Մահվան վայր	Լոս Անջելես, ԱՄՆ
Գերեզման	Քենսիկո
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	կինոդերասանուհի, թատրոնի դերասանուհի, հեռուստատեսային դերասանուհի, ռադիոհաղորդավար և դերասանուհի
Ծնողներ	հայր՝ William Ethelbert "Billy" Burke?, մայր՝ Blanche Beatty Burke?
Ամուսին(ներ)	Ֆլորենս Զիգֆելդ
Երեխա(ներ)	Պատրիսիա Զիգֆելդ Սթեֆենսոն
Պարգևներ և մրցանակներ	Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ

Մերի Ուիլյամ Էթելբերեթ Էփլթոն («Բիլի») Բյորք, (անգլ.՝ Mary William Ethelbert Appleton "Billie" Burke, օգոստոսի 7, 1884(1884-08-07)^[1]^[1]^[2]^[…], Վաշինգտոն, Կոլումբիայի շրջան, ԱՄՆ - մայիսի 14, 1970(1970-05-14)^[3]^[1]^[1]^[…], Լոս Անջելես, ԱՄՆ), ամերիկացի դերասանուհի, 1938 թվականին եղել է «Օսկարի» հավակնորդ, առավել հայտնի է Հյուսիսի բարի կախարդի դերով «Օզի կախարդը» երաժշտական ֆիլմում (1939)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երիտասարդ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մերի Ուիլյամ Էթելբերեթ Էփլթոն Բյորքը, որը հայտնի է դարձել պարզապես Բիլլի Բյորք անունով, ծնվել է 1884 թվականի օգոստոսի 7-ին Վաշինգտոնում` կրկեսի աշխատող Բիլի Բյորքի ընտանիքում։ Նրա ընտանիքը բավականին շատ ապրելավայրեր է փոխել Միացյալ Նահանգներում և Եվրոպայում և, ի վերջո, հաստատվել է Լոնդոնում։ Երիտասարդ Բիլլիի մոտ ցանկություն է առաջացել դերասանուհի դառնալ Լոնդոնի Ուեսթ Էնդ այցելելուց հետո։

1903 թվականին նա սկսել է դերասանական գործունեություն ծավալել Լոնդոնի թատերական բեմերում, որից անմիջապես հետո վերադարձել է Միացյալ Նահանգներ։ Այստեղ շատ կարճ ժամանակում նա դարձել է Բրոդվեյի կատակերգությունների հաջողակ դերասանուհի։ Նա նաև գովասանքի է արժանացել The New York Times-ի կողմից՝ իր հմայքի և շքեղ կերպարի համար։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրոդվեյում Բյորքը հանդիպել է իր ապագա ամուսնուն՝ հայտնի զվարճացող Ֆլորենց Զիգֆելդին, որի հետ ամուսնացել է 1914 թվականին։ 1916 թվականին նա դուստր է ունեցել՝ Պատրիսիա Ջիգֆելդ Ստեֆենսոնին, և նույն տարում հանդես եկել կինոնկարում։ Թատրոնի բեմը նրան ավելի շատ է գրավել, քան էկրան, քանի որ այնտեղ նա կարող էր ազատ խոսել, ինչը չէր կարող իրեն թույլ տալ համր կինոնկարներում։ Բայց 1929 թվականին Ֆոնդային բորսայի վթարից հետո նա այլ տեսանկյունից է նայել կինոնկարների դերերին` նրանք կարող էին ավելին վաստակել կինոնկարներում։

1932 թվականին Բիլի Բյորքը կրկին հայտնվել է Հոլիվուդում Ջորջ Քորքորի «Ամուսնալուծության օրինագիծը» ֆիլմում, որտեղ գլխավոր դերում խաղացել է Քեթրին Հեփբերնի հերոսուհու մայրը՝ Մեգ Ֆերֆիլդը, ում համար ֆիլմը առաջին դեբյուտն էր ֆիլմում։ Այս ֆիլմի նկարահանումների ժամանակ մահացել է Բիլի Բյորքի ամուսինը՝ Ֆլորենց Զիգֆելդը, և չնայած անձնական ողբերգությանը, ամուսնու թաղումից անմիջապես հետո նա շարունակել է նկարահանումները։

Մեկ տարի անց դերասանուհին հայտնվել է Քորքորի «Ընթրիք ժամը ութին» ֆիլմում, որում նկարահանվել են նաև Ջոն Բերիմորը, Ջnան Հարլոուն և Մարի Դրեսլերը։ Ֆիլմը մեծ հաջողություն է ունեցել և մեծ ճանաչում բերել Բիլիին։ 1938 թվականին նա խաղացել է Էմիլի Քիլբորնի «Մենք ուրած ենք ապրում» ֆիլմում, որի համար էլ նա առաջադրվել է Օսկարի։

Ուշ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1950-ական թվականներին դերասանուհին հայտնվել է մի քանի հեռուստասերիալներում, և տասնամյակի վերջում, լինելով արդեն վատ հիշողություն ունեցող տարեց կին, նա ընդհանրապես դադարել է դերասանությամբ զբաղվել, քանի որ նոր դերերը սկսել են դժվարանալ նրա համար։

Բյորքը գրել է իր երկու ինքնակենսագրականները` «With a Feather on My Nose» (1949) և «With Powder on My Nose» (1959): Դերասանուհին դարձել է Կենդանական աշխարհում փերիների առաջացման գաղափարի ոգեշնչումը Ուոլթ Դիսնեյի «Քնած գեղեցկուհին» մուլտֆիլմում (1959)։

Բիլլին կյանքից հեռացել է 1970 թվականի մայիսի 14-ին, 86 տարեկան հասակում, Լոս Անջելեսում` Ալցհայմերի հիվանդության պատճառով մեղմ խելագարության հասնելով։ Նրան հուղարկավորել են Նյու Յորքի Ուեսթչեսթեր շրջանի Կենսիկո գերեզմանատանը։

ԱՄՆ կինեմատոգրաֆիայում նրա ներդրումները նշված են Հոլիվուդի Փառքի ծառուղում։

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարի		Հայերեն անվանում	Բնօրինակ անվանում	Դեր
1932	ֆ	Բիլը ամուսնալուծության մասին	A Bill of Divorcement	Մեգ Ֆեյրֆիլդ
1933	ֆ	Ընթրիք ժամը ութին	Dinner at Eight	Միլիսենտ Ջորդան
1935	ֆ	Բեքի Շարփ	Becky Sharp	Берикрес
1938	ֆ	Ուրախ ենք ապրում	Merrily We Live	Էմիլի Քիլբորն
1938	ֆ	Թոփեր	Topper	Կլարա Թոփեր
1939	ֆ	Օզ երկրի հրաշագործը	The Wizard Of Oz	Գլինդա, Հյուսիսի բարի կախարդը
1941	ֆ	Թոփերը վերադառնում է	Topper Returns	Կլարա Թոփեր
1942	ֆ	Մեր կյանքում	In This Our Life	Լավինիա Թիմբրլեյք
1949	ֆ	Բարքլիները Բրոդվեյից	The Barkleys of Broadway	Տիկին Լիվինգսթոն Բելնի
1950	ֆ	Հարսի հայրը	Father of the Bride	Դորիս Դունգսթան
1951	ֆ	Հոր փոքր ներդրումը	Father's Little Dividend	Դորիս Դունգսթան
1953	ֆ	Աղջիկը հեռավոր գյուղից	Small Town Girl	Տիկին Լիվինգսթոն
1959	ֆ	Երիտասարդ ֆիլադելֆցիները	The Young Philadelphians	Տիկին Ջեյ։ Արթուր Ալեն
1960	ֆ	Սերժանտ Ռաթլեջը	Sergeant Rutledge	Տիկին Կորդելիս Ֆոսգեյթ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Internet Broadway Database — 2000.
↑ ^2,0 ^2,1 Discogs — 2000.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Pas L. v. Genealogics — 2003.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բիլի Բյորք (դերասանուհի)» հոդվածին։

[_106500b73a8aa71a-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Internet Broadway Database — 2000.

[_b4a58dc53e1dc351-2] 2,0 ^2,1 Discogs — 2000.

[_8d16e5aee254d649-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_b13ee1a1cb21efd5-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Pas L. v. Genealogics — 2003.

[1]

[2]

[3]

[4]