Բահրեյն
| مملكة البحرين Բահրեյն |
||||
|---|---|---|---|---|
|
||||
| Ազգային օրհներգ՝ Բահրեյնի Օրհներգ | ||||
 |
||||
| Մայրաքաղաք | Մանամա | |||
| Ամենամեծ քաղաք | Մանամա | |||
| Պետական լեզուներ | արաբերեն | |||
| Կառավարում | Սահմանադրական Միապետություն | |||
| - | Թագավոր | Համադ Բին Իսա Ալ-Խալիֆա | ||
| - | Վարչապետ | Խալիֆա Բին Սալման Ալ-Խալիֆա | ||
| Հիմնադրում | ||||
| - | Հայտարարված | օգոստոսի 14 1971 | ||
| Տարածք | ||||
| - | Ընդհանուր | 765 կմ² (187-րդ) | ||
| - | Ջրային (%) | աննշան | ||
| Բնակչություն | ||||
| - | 2016 նախահաշիվը | 1,378,904[1] (154-րդ) | ||
| - | 2011 մարդահամարը | 1,214,705[2] | ||
| - | Խտություն | 1800 /կմ² (7-րդ) 4647 /մղոն² |
||
| ՀՆԱ (ԳՀ) | 2015 գնահատում | |||
| - | Ընդհանուր | $36.393 միլիարդ[3] (96-րդ) | ||
| - | Մեկ շնչի հաշվով | $29,789[4] (12-րդ) | ||
| ՀՆԱ (անվանական) | 2015 գնահատում | |||
| - | Ընդհանուր | $29.598 միլիարդ[5] (96-րդ) | ||
| - | Մեկ շնչի հաշվով | $24,228[6] (29-րդ) | ||
| ՄՆԶԻ (2013) |  0.824[7] (շատ բարձր) (45th) |
|||
| Արժույթ | Բահրեյնի դինար (RON) | |||
| Ժամային գոտի | +3 | |||
| Ազգային դոմեն | .bh | |||
| Հեռախոսային կոդ | ++973 | |||
Բահրեյն (արաբ․՝ البحرين), պետություն Ասիայում, Պարսից ծոցի հարավ–արևմուտքում, Բահրեյնյան կղզիների վրա։ Տարածությունը 765 կմ2, բնակչությունը՝ 1,378,904[1] (2016), հիմնականում՝ արաբներ։ Պետական լեզուն արաբերենն է։ Մայրաքաղաքը՝ Մանամա։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բահրեյնը դեռևս մ.թ. սկզբներին արաբական իշխանություն էր։ 4-6-րդ դարերը մտնում էր Սասանյանների պետության, ապա՝ Արաբական խալիֆայության մեջ։ 9-րդ դարի կարմաթական ցեղերը նվաճելով Բահրեյնը՝ 10-11-րդ դարերում այն դարձրին իրենց պետության կենտրոնը։ 13-րդ դարի կեսերին Բահրեյնը ձեռք բերեց անկախություն, բայց շուտով նվաճվեց և միացվեց Օրմուզի էմիրությանը։ 16-րդ դարի սկզբին այն նվաճեցին պորտուգալացիները, իսկ 17-րդ դարի առաջին քառորդում միացվեց Սեֆևյան Պարսկաստանին։ 18-րդ դարի 80-ական թվականներին Ալ–Խալիֆ արաբական տոհմի շեյխերը հռչակեցին Բահրեյնի անկախությունը։ 19-րդ դարում Անգլիան, տեղական շեյխերի հետ կնքելով մի շարք պայմանագրեր, 1871-ին իր խնամակալությունը հաստատեց Բահրեյնի վրա։ 20-րդ դարի 20-ական թվականների վերջերին Բահրեյն թափանցեցին ամերիկյան նավթային ընկերությունները։ Ազգային–ազատագրական շարժումը, որը Բահրեյնում սկիզբ է առել 1918-ից, նոր թափ ստացավ երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո։ 1950-ական թվականների վերջերից այն գլխավորեց Բահրեյնի ազգային–ազատագրության ճակատը (ստեղծվել է 1956-ին)։ Անգլիական գաղութարարները, ձգտելով պահպանել իրենց դիրքերը Պարսից ծոցում, ստեղծեցին այսպես կոչված Պարսից ծոցի արաբական իշխանությունների ֆեդերացիա (1968), որի մեջ Բահրեյնից բացի մտնում էին Կատարը և Պայմանագրային Օմանը։ Սակայն Բահրեյնի ժողովուրդը պահանջում էր լիակատար անկախություն։ 1970-ի գարնանը ՄԱԿ-ի հատուկ ներկայացուցչությունը տեղում ուսումնասիրեց երկրի քաղաքական իրավիճակը և հավանություն տվեց ժողովրդի ցանկությանը։ 1960-ականներին բրիտանացիների՝ տարածքը լքելուց հետո Բահրեյնը 1971 թվականին հռչակվեց անկախ պետություն։ Թագավորություն հռչակվելուց հետո Բահրեյնի Էմիր դարձավ Իսա Բին Սալմալ Ալ-Խալիֆան որի մահից հետո 1999 թվականի մարտի 6-ին Բահրեյնի Էմիր դարձավ նրա որդին՝ Համադ Բին Իսա Ալ-Խալիֆան։ 2002 թվականի փետրվարի 14-ին Բահրեյնը Էմիրությունից դարձավ Թագավորություն, իսկ Էմիր Համադ Բին Իսա Ալ-Խալիֆան դարձավ Բահրեյնի թագավոր։ Բահրեյնը Արաբական երկրների լիգայի անդամ է։ 1971 թվականի սեպտեմբերի 21-ից ՄԱԿ-ի անդամ։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բահրեյնը գտնվում է ավելի քան 20 մայրցամաքային և կորալային կղզիների վրա (Բահրեյն, Մուհառաք և այլն)։ Կղզիներն ունեն կրաքարային ծագում, հարթ մակերևույթ։ Կլիման անցողիկ է՝ արևադարձայինից մերձարևադարձայինի։ Գերակշռում է արևադարձային անապատների լանդշաֆտը։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բահրեյնը Պարսից ծոցի նավթարդյունահանող երկրներից է։ Գլխավոր հարստությունը նավթն է (124,600,000 բարել, 2015[8])։ Բահրեյն կղզու արևելքում գտնվող 14 մլն տ կարողությամբ նավթավերամշակման գործարանը մշակում է նաև Սաուդյան Արաբիայից նավթամուղով ստացվող նավթի մի մասը։ Կա ոչ մեծ ջրատարողության նավերի արտադրություն։ Արդյունաբերության և տնայնաարհեստագործական արտադրության կենտրոններն են Մանաման, Մուհառաքը։ Գյուղատնտեսությունը թույլ է զարգացած, օգտագործվում է տարածքի 5 %-ը (օազիսներում)։ Մշակում են փյունիկյան արմավենի, բաթաթ, լոլիկ և հացահատիկային կուլտուրաներ։ Զբաղվում են անասնապահությամբ, ձկնորսությամբ, մարգարտի արդյունահանությամբ։ Ավտոճանապարհների երկարությունը կազմում է 4122 կմ[9], որից 3392 կմ-ն ասֆալտապատ է[9]։ Երկրում գործում է 4 օդանավակայան[9]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Բահրեյնի բնակչությունը 2016 թվականին
- ↑ Բահրեյնի բնակչությունը 2011 թվականին
- ↑ ՀՆԱ-ն
- ↑ Բահրեյնի ՀՆԱ-ն
- ↑ Բահրեյնի անվանական ՀՆԱ-ն
- ↑ Բահրեյնի մեկ շնչին ընկնող անվանական ՀՆԱ-ն
- ↑ Բահրեյնի ՄԶՀ
- ↑ «Աշխարհի երկրներն ըստ նավթի պաշարների». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 11-ին.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 «Բահրեյնի Տրանսպորտային համակարգ». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 11-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ԱՄՆ Կենտրոնական հետախուզական Վարչություն Արխիվացված 2010-12-29 Wayback Machine
- Հայկական Սովետական հանրագիտարան
- Բահրեյն Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բահրեյն» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 248)։ 
|